Iloprost (opis profesjonalny)

Działanie - Iloprost

Mechanizm działania
Syntetyczny analog prostacykliny, wykazujący in vitro następujące działania: hamuje agregację i adhezję płytek krwi, rozszerza naczynia krwionośne tętnicze i żylne, zwiększa gęstość naczyń włosowatych, zmniejsza zwiększoną przepuszczalność naczyń włosowatych, aktywuje proces fibrynolizy. Po podaniu leku w inhalacji obserwuje się bezpośrednie rozszerzenie naczyń łożyska tętniczego płuc z jednoczesną znaczną poprawą ciśnienia w tętnicach płucnych, zmniejszeniem płucnego oporu naczyniowego, zwiększeniem rzutu serca oraz poprawą saturacji mieszanej krwi żylnej. Rozszerzenie naczyń płuc po każdej inhalacji stabilizuje się w ciągu 1–2 h.

Farmakokinetyka
Podczas podawania iloprostu w stężeniu 10 µg/ml w inhalacji pacjentom z nadciśnieniem płucnym lub zdrowym ochotnikom (dawka w ustniku 5 µg, czas inhalacji 4,6–10,6 min), średnie c_max w surowicy krwi wynoszące ok. 100–200 pg/ml wystąpiło pod koniec inhalacji; t_1/2 wynosi 5–25 min; w ciągu 30–120 min po inhalacji lek nie jest wykrywany w centralnym kompartmencie. Nie prowadzono badań klinicznych dystrybucji, metabolizmu ani wydalania leku podanego w postaci inhalacji. Nie badano farmakokinetyki u osób w podeszłym wieku.

Wskazania do stosowania - Iloprost

Nadciśnienie płucne
Poprawa wydolności wysiłkowej i zmniejszenie objawów u pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem płucnym klasy III wg NYHA.

Przeciwwskazania stosowania - Iloprost

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, stany, w których wpływ leku na płytki krwi może zwiększyć ryzyko krwawienia (np. aktywne wrzody trawienne, uraz, krwawienie wewnątrzczaszkowe), ciężka choroba niedokrwienna serca, niestabilna dławica piersiowa, zawał serca w ciągu ostatnich 6 mies., niewyrównana nieleczona niewydolność serca, ciężkie zaburzenia rytmu serca, zaburzenia naczyniowo-mózgowe w ciągu ostatnich 3 mies. (np. przemijające niedokrwienie mózgu, udar), nadciśnienie płucne spowodowane chorobą zarostową żył, wrodzone lub nabyte wady zastawki z istotnymi klinicznie zaburzeniami czynności serca niezwiązane z nadciśnieniem płucnym.

Nie zaleca się stosowania u pacjentów z niestabilnym nadciśnieniem płucnym z zaawansowaną prawokomorową niewydolnością serca. W razie pogorszenia lub zaostrzenia prawokomorowej niewydolności serca należy rozważyć zastosowanie innego leczenia.

Niedociśnienie tętnicze
Należy zachować ostrożność w trakcie podawania leku pacjentom z niskim ciśnieniem tętniczym, niedociśnieniem ortostatycznym lub przyjmującym leki obniżające ciśnienie tętnicze, aby nie dopuścić do dalszego jego obniżenia. Leczenia nie należy rozpoczynać u chorych z ciśnieniem skurczowym <85 mmHg.

Omdlenia
Chorzy, u których występują omdlenia związane z nadciśnieniem płucnym powinni unikać nadmiernego wysiłku; przed wysiłkiem fizycznym może być korzystna inhalacja leku. Zwiększenie częstości omdleń może świadczyć o nieprawidłowościach w leczeniu (np. niedostatecznej skuteczności) i/lub nasileniu choroby; należy wówczas rozważyć dostosowanie dawki i/lub zmianę sposobu leczenia.

Choroby układu oddechowego
U pacjentów z nadwrażliwością oskrzelową stosowanie leku może wiązać się z ryzykiem wystąpienia skurczu oskrzeli. Nie ustalono korzyści ze stosowania leku u chorych z POChP oraz ciężką astmą; pacjentów z ostrymi zakażeniami płuc, POChP i ciężką astmą należy monitorować.

Choroba zarostowa żył płucnych
Wystąpienie objawów obrzęku płuc podczas stosowania iloprostu może wskazywać na chorobę zarostową żył płucnych; lek należy wówczas odstawić.

Przerwanie leczenia
W razie przerwania terapii może nastąpić nawrót choroby; chorych po zaprzestaniu leczenia należy bardzo uważnie obserwować i rozważyć alternatywny sposób leczenia.

Zwiększenie glikemii
Nie można wykluczyć, że podczas długotrwałego stosowania leku może wystąpić zwiększenie stężenia glukozy we krwi.

Ostrzeżenia
Podczas inhalacji należy zapewnić odpowiednią wentylację pomieszczenia; stosować odpowiednie nebulizatory, w których uwalnianie leku jest inicjowane przez wdech, a inhalacje wykonywać nie za pomocą maski, tylko ustnika. Noworodki, niemowlęta i kobiety w ciąży nie powinny być narażane na działanie leku rozproszonego w powietrzu. Należy unikać kontaktu roztworu ze skórą i oczami oraz doustnego spożycia leku.

Interakcje - Iloprost

Iloprost podawany w nebulizacji może nasilać działanie leków rozszerzających naczynia krwionośne oraz obniżających ciśnienie tętnicze; należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania i w razie konieczności dostosować dawkowanie.

Lek hamować czynność płytek krwi, a jego równoległe stosowanie z lekami przeciwzakrzepowymi (np. heparyną, pochodnymi kumaryny) lub innymi inhibitorami agregacji płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy, inne NLPZ, tiklopidyna, klopidogrel, abcyksymab, eptyfibatyd, tyrofiban, defibrotyd, niewybiórcze inhibitory fosfodiesterazy [np. pentoksyfilina], wybiórcze inhibitory fosfodiesterazy 3 [cilostazol, anagrelid]) może zwiększać ryzyko krwawień; zaleca się ścisłe monitorowanie chorych stosujących równolegle leki przeciwzakrzepowe lub inne inhibitory agregacji płytek krwi.

Iloprost podawany i.v. nie wpływa na farmakokinetykę digoksyny stosowanej w wielokrotnych dawkach p.o., ani na farmakokinetykę jednocześnie podawanego tkankowego aktywatora plazminogenu.

Badania in vitro wskazują na brak wpływu iloprostu na farmakokinetykę leków metabolizowanych z udziałem cytochromu P-450.

Działania niepożądane - Iloprost

Bardzo często: ból głowy, rozszerzenie naczyń, nagłe zaczerwienienie twarzy, krwawienia, dyskomfort/ból w klatce piersiowej, kaszel, nudności, ból szczęki, szczękościsk, obrzęk obwodowy.

Często: zawroty głowy, tachykardia, kołatanie serca, omdlenia, niedociśnienie, duszność, ból gardła i krtani, podrażnienie gardła, jamy ustnej i języka, biegunka, wymioty, wysypka.

Z nieznaną częstością: małopłytkowość, nadwrażliwość, skurcz oskrzeli (w tym przypadki zagrażające życiu i/lub zakończone zgonem), świszczący oddech, zaburzenia smaku.

Krwawienia
Częstość krwawień (zwykle z nosa i krwioplucie) była większa w populacji pacjentów z dużym odsetkiem osób stosujących równolegle leki przeciwzakrzepowe; przypadki zakończone zgonem obejmowały krwotok mózgowy i wewnątrzczaszkowy.

Przedawkowanie
Objawy przedawkowania są głównie związane z rozszerzeniem naczyń. Najczęściej obserwowano: ból i zawroty głowy, zaczerwienienie twarzy, nudności, ból szczęki, ból pleców. Możliwe jest niedociśnienie, zwiększenie ciśnienia tętniczego, bradykardia lub tachykardia, wymioty, biegunka oraz ból kończyn. Brak swoistego antidotum. Zaleca się przerwanie inhalacji, monitorowanie chorego i leczenie objawowe.

Ciąża i laktacja - Iloprost

Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji. Ciąża u kobiet z nadciśnieniem płucnym może prowadzić do zagrażającego życiu zaostrzenia choroby. Istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania iloprostu w okresie ciąży; podawanie leku należy rozważyć po dokładnej ocenie korzyści i ryzyka u kobiet, które zdecydują się na kontynuację ciąży, mimo ryzyka związanego z nadciśnieniem płucnym.

Nie wiadomo czy lek przenika do pokarmu kobiecego; zaleca się unikanie karmienia piersią podczas leczenia iloprostem.

Dawkowanie - Iloprost

Wyłącznie do inhalacji przez ustnik nebulizatora.
Bezpieczeństwo i skuteczność działania leku wykazano w przypadku stosowania nebulizatorów Breelib, I-Neb AAD i Venta-Neb. Nie należy zmieniać typu stosowanego nebulizatora bez ścisłego nadzoru lekarza prowadzącego, ponieważ wykazano, że różne nebulizatory wytwarzają aerozole o nieco innych właściwościach fizycznych i różnią się szybkością podawania roztworu.

Dorośli
1. dawka 2,5, następnie, jeśli lek jest dobrze tolerowany, dawkę zwiększyć do docelowej 5 µg. W przypadku złej tolerancji dawki 5 µg należy ją zmniejszyć do 2,5 µg. Dawkę pojedynczą podawać 6–9 ×/d, zgodnie z indywidualnymi potrzebami i tolerancją pacjenta.

Czas trwania leczenia
Czas trwania leczenia zależy od oceny klinicznej stanu pacjenta; w przypadku pogorszenia należy rozważyć leczenie prostacykliną podawaną i.v.

Zaburzenia czynności wątroby
U osób z zaburzeniami czynności wątroby eliminacja iloprostu jest wolniejsza, dlatego aby zapobiec kumulacji leku, należy zachować szczególną ostrożność podczas ustalania dawki. Początkowo należy stosować dawkę 2,5 µg, zachowując 3–4 h odstępu między kolejnymi inhalacjami (maks. 6 dawek/d). Następnie odstępy między dawkami można ostrożnie skracać na podstawie indywidualnej tolerancji leku przez pacjenta. Jeśli wskazane jest zwiększenie dawki do 5 µg, ponownie należy wydłużyć odstępy między podaniami do 3–4 h, a następnie skracać je zależnie od indywidualnej tolerancji. Kumulacja leku w następstwie kilkudniowego leczenia jest mało prawdopodobna, z uwagi na nocne przerwy w stosowaniu leku.

Zaburzenia czynności nerek
Nie ma konieczności dostosowania dawki leku u chorych z klirensem kreatyniny >30 ml/min; brak danych dotyczących stosowania leku w przypadku klirensu kreatyniny ≤30 ml/min; dane dotyczące iloprostu podawanego i.v. wskazują, że jego wydalanie jest spowolnione w przypadku niewydolności nerek wymagającej dializy, dlatego należy stosować takie same zalecenia dotyczące dawkowania jak u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.

Dzieci i młodzież
Nie określono bezpieczeństwa ani skuteczności stosowania leku u dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat.

Uwagi dla Iloprost

Leczenie powinien rozpocząć i monitorować wyłącznie lekarz mający doświadczenie w leczeniu nadciśnienia płucnego.

Niektóre działania niepożądane związane z niedociśnieniem, np. zawroty głowy, mogą niekorzystnie wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych; na początku leczenia należy zachować ostrożność.

Przeczytaj też artykuły

• Nadciśnienie płucne
• Objaw Raynauda

Preparaty na rynku polskim zawierające iloprost