medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Stosowany w postaci soli wapniowej aktywny chemicznie metabolit kwasu tetrahydrofoliowego, koenzymu transferaz przenoszących grupy jednowęglowe w procesie biosyntezy nukleotydów pirymidynowych i purynowych. Kwas tetrahydrofoliowy powstaje w wyniku redukcji kwasu dihydrofoliowego przez reduktazę dihydrofolianu. Enzym ten jest blokowany przez antagonistów kwasu foliowego (cytostatyki, takie jak metotreksat), w wyniku czego następuje zahamowanie syntezy nukleotydów i podziału komórki. Kwas folinowy uzupełnia niedobór tetrahydrofolianu w zdrowych komórkach w przypadku terapii antagonistami kwasu foliowego. Kwas folinowy zwiększa efekt cytotoksycznego działania 5-fluorouracylu w terapii przeciwnowotworowej poprzez stabilizowanie jego połączenia z syntetazą tymidylanową, nasilając tym samym hamowanie tego enzymu w komórce nowotworowej. Nie wpływa na nefrotoksyczność metotreksatu ani wytrącanie się jego metabolitów w nerkach. W dużych dawkach może zmniejszać skuteczność podanego dokanałowo metotreksatu.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. jest szybko wchłaniany. Po podaniu i.m. tmax wynosi 30 min, po podaniu i.v. – ok. 10 min. t1/2 wynosi ok. 35 min. Wydalany w postaci metabolitów głównie z moczem, w niewielkim odstetku z kałem.
Toksyczność metotreksatu
Zapobieganie toksycznym działaniom niepożądanym po zastosowaniu dużych dawek metotreksatu i leczenie skutków tych działań.
Rak jelita grubego i odbytnicy
Leczenie uzupełniające i paliatywne raka jelita grubego i odbytnicy w skojarzeniu z 5-fluorouracylem.
Uzupełnianie niedoboru kwasu foliowego
Niedobory kwasu foliowego spowodowane stosowaniem jego antagonistów np. w przypadku toksyczności związanej ze stosowaniem trimetoprimu. Stosowany również w niedokrwistości megaloblastycznej związanej z niedoborem kwasu foliowego w przebiegu sprue, zespołów złego wchłaniania i stanów niedożywienia.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, niedokrwistość megaloblastyczna z niedoboru wit. B12. Nie podawać dokanałowo.
Metotreksat
Folinian wapnia zmniejsza jedynie toksyczność hematologiczną metotreksatu i nie wpływa na inne rodzaje toksyczności tego leku. Zbyt duże dawki folinianu wapnia mogą ograniczyć skuteczność metotreksatu.
Leki przeciwpadaczkowe
Lek może zwiększać ryzyko wystąpienia drgawek u osób otrzymujących fenobarbital, fenytoinę lub prymidon; konieczne może być dostosowanie dawki leku przeciwpadaczkowego.
5-fluorouracyl
Folinian wapnia może nasilać toksyczność 5-fluorouracylu.
Metotreksat, antagoniści kwasu foliowego
Lek może ograniczać skuteczność działania antagonistów kwasu foliowego oraz działanie metotreksatu.
Niezbyt często gorączka.
Rzadko bezsenność, pobudzenie i depresja po podaniu dużych dawek, zaburzenia żołądkowo-jelitowe po podaniu dużych dawek, zwiększenie częstości występowania napadów u chorych na padaczkę.
Bardzo rzadko reakcje alergiczne (w tym reakcje anafilaktyczne i pokrzywka).
Podczas leczenia skojarzonego z 5-fluorouracylem bardzo często nudności i wymioty, ciężkie stany zapalne błon śluzowych, nasilona biegunka, ciężkie odwodnienie.
Kategoria C. Brak odpowiednich badań obejmujących kobiety w ciąży. Nie ma danych wskazujących na niekorzystne działanie folinianu wapnia podawanego w czasie ciąży. W razie konieczności stosowania metotreksatu lub innych antagonistów kwasu foliowego u kobiet w ciąży lub w okresie karmienia piersią nie ma ograniczeń odnośnie do stosowania folinianu wapnia w celu zmniejszenia toksyczności.
W zapobieganiu i leczeniu toksycznego działania dużych dawek metotreksatu dawkowanie indywidualne, w zależności od schematu podawania metotreksatu; leczenie takie jest konieczne w przypadku stosowania metotreksatu w dawce >500 mg/m2 pc., należy je również rozważyć w przypadku stosowania dawek 100–500 mg/m2 pc. Początkowo zwykle p.o., i.m. lub i.v. 15 mg (6–12 mg/m2) co 6 h przez 3 dni, rozpoczynając 6–24 h po zakończeniu wlewu metotreksatu. Dawkę kwasu folinowego należy dostosować w ciągu 48 h od rozpoczęcia wlewu metotreksatu na podstawie stężenia metotreksatu i kreatyniny w surowicy. W przypadku objawów toksycznych ze strony przewodu pokarmowego – nudności i wymiotów – lek podaje się wyłącznie pozajelitowo.
W skojarzeniu z 5-fluorouracylem w leczeniu raka jelita grubego i odbytnicy dawkowanie indywidualne, zależnie od schematu leczenia. W schemacie 2-tygodniowym folinian wapnia w dawce 200 mg/m2 pc. w trwającym 2 h wlewie i.v., następnie podaje się 5-fluorouracyl w dawce 400 mg/m2 pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v. i 600 mg/m2 pc. w 22 h wlewie przez 2 dni; cykl leczenia powtarza się co 2 tyg. W schemacie tygodniowym folinian wapnia w dawce 20 mg/m2 pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v. lub w dawce 200–500 mg/m2 pc. we wlewie i.v. trwającym 2 h, następnie w czasie trwania wlewu folinianu podaje się 5-fluorouracyl w dawce 500 mg/m2 pc. W schemacie miesięcznym folinian wapnia w dawce 20 mg/m2 pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v. lub w dawce 200–500 mg/m2 pc. w 2 h wlewie i.v. i następnie 5-fluorouracyl w dawce 425 mg/m2 pc. lub 370 mg/m2 pc. we wstrzyknięciu, przez 5 kolejnych dni. Liczbę cykli ustala się indywidualnie. Przedawkowanie antagonistów kwasu foliowego.
Toksyczność trimetreksatu: w zapobieganiu codziennie podczas stosowania trimetreksatu i przez 72 h po podaniu jego ostatniej dawki; folinian wapnia można podawać i.v. w dawce 20 mg/m2 pc. w ciągu 5–10 min co 6 h (80 mg/m2 pc./d) lub w tej samej dawce p.o.; w przypadku przedawkowania trimetreksatu stosuje się folinian wapnia w dawce 40 mg/m2 pc. i.v. co 6 h przez 3 dni.
Toksyczność trimetoprimu: 3–10 mg folinianu wapnia/d do czasu powrotu liczby elementów morfotycznych do wartości prawidłowych.
Toksyczność pirymetaminy: 5–50 mg folinianu wapnia/d.
W terapii niedokrwistości megaloblastycznej z niedoboru kwasu foliowego i zapobieganiu powikłaniom hematologicznym przy stosowaniu antagonistów kwasu foliowego podaje się zwykle p.o. 15 mg/d.
Nie wykazano wpływu folinianu wapnia na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
