Dekstran (opis profesjonalny)

Działanie - Dekstran

Mechanizm działania
Wielkocząsteczkowy polimer glukozy stosowany w roztworach jako środek zwiększający objętość krwi. Po podaniu i.v. krótkotrwale podnosi ciśnienie koloidoosmotyczne krwi, wiąże wodę i zwiększa objętość osocza (1 g dekstranu wiąże 20 ml wody). Zmniejsza lepkość krwi, przeciwdziała agregacji krwinek, we wstrząsie ma korzystny wpływ na przepływ włośniczkowy krwi.

Farmakokinetyka
Po podaniu we wlewie i.v. t_1/2 wynosi 6–8 h. Wydalanie następuje przez nerki, w mniejszym stopniu przez płuca. Niewydalony dekstran jest metabolizowany w wątrobie do CO₂ i wody. Nie przenika przez barierę krew–mózg. Dekstran nie ma właściwości wiązania i przenoszenia tlenu i nie może być stosowany jako substytut pełnej krwi.

Wskazania do stosowania - Dekstran

Zwiększanie objętości osocza
Zwiększanie objętości osocza, pomocniczo w leczeniu niektórych postaci wstrząsu hipowolemicznego (m.in. pourazowego, krwotocznego, po oparzeniu i zabiegu chirurgicznym).

Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej
Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u pacjentów poddawanych zabiegom operacyjnym związanym z dużym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych.

Płyn do wypełnienia aparatu płuco-serce
W zabiegach chirurgicznych z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego jako główny płyn lub składnik płynu do wypełnienia aparatu płuco-serce.

Poprawa właściwości reologicznych krwi
Pomocniczo w poprawianiu właściwości reologicznych krwi w stanach jej nadmiernego zagęszczenia, w zaburzeniach mikrokrążenia.

Zespół suchego oka
W okulistyce w zespole suchego oka.

Przeciwwskazania stosowania - Dekstran

Nadwrażliwość na dekstran, zagrażający lub rozwinięty obrzęk płuc, ciężka niewydolność serca, skazy krwotoczne, małopłytkowość, hipofibrynogenemia, krwotoczny udar mózgu, ciężkie nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek (stężenie kreatyniny w osoczu powyżej 177 µmol/l) z oligurią lub anurią. Stany wymagające ograniczenia podaży sodu.

Interakcje - Dekstran

Do roztworu dekstranu nie należy dodawać następujących leków:
kwasu ε–aminokapronowego, ampicyliny, rozpuszczalnych barbituranów, chlorpromazyny, chlorotetracykliny, wit. C, wit. K, prometazyny, streptokinazy, soli sodowej cefalorydyny i cefalotyny.

Działania niepożądane - Dekstran

Odczyny alergiczne pod postacią nieżytu nosa lub osutki skórnej do wstrząsu anafilaktycznego włącznie, nudności, wymioty, gorączka, bóle stawowe, skurcz oskrzeli, obniżenie ciśnienia tętniczego, przeciążenie układu krążenia. W razie wystąpienia objawów wstrząsu należy przerwać podawanie leku i zastosować leczenie przeciwwstrząsowe. W przypadku upośledzenia czynności nerek dekstran może spowodować bezmocz. W przypadku zbyt szybkiego wlewu może dojść do obrzęku płuc. Po podaniu objętości >1000 ml może dojść do przemijającego wydłużenia czasu krwawienia oraz zmniejszenia stężenia białka w surowicy krwi. Ponieważ preparaty dekstranu są hiperonkotycznymi roztworami koloidalnymi, mogą spowodować przemieszczenie wody z przestrzeni pozanaczyniowej do naczyniowej; z tego względu zaleca się ocenę stanu nawodnienia pacjenta przed zastosowaniem dekstranu, a w razie konieczności podanie niekoloidalnego roztworu w odrębnym wlewie i.v.

Ciąża i laktacja - Dekstran

Kategoria C. Nie zaleca się stosowania w ciąży i okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Dekstran

I.v. Szybkość wlewu i ilość podawanego płynu dostosowuje się do wskazań, stanu pacjenta (ciśnienia tętniczego, częstości tętna, wartości hematokrytu), wieku i masy ciała. U osób z normowolemią szybkość wlewu nie powinna przekraczać 4 ml (240 mg)/min. Należy zapobiegać zmniejszeniu się hematokrytu poniżej 30%.

W zwiększaniu objętości osocza, pomocniczo we wstrząsie: dorośli zwykle 500–1000 ml/d, nie przekraczając całkowitej dawki 20 ml/kg mc. w pierwszej dobie leczenia; w stanach zagrożenia życia pierwsze 500 ml można przetaczać z szybkością 20–40 ml/min, najlepiej pod kontrolą ośrodkowego ciśnienia żylnego; jeżeli leczenie trwa dłużej niż 24 h, nie należy przekraczać całkowitej dawki dobowej 10 ml/kg mc. (zwykle 500 ml). Dzieci: stosownie do masy ciała, nie przekraczając całkowitej dawki dobowej 20 ml/kg mc.

W okołooperacyjnej profilaktyce przeciwzakrzepowej: początkowo 500–1000 ml (10 ml/kg mc.), wlew należy rozpocząć w czasie zabiegu chirurgicznego; przez kolejne 2–3 dni po 500 ml.

U osób obarczonych dużym ryzykiem wystąpienia zakrzepicy 500 ml co 2–3 dni przez 14 dni.

Miejscowo. 1–2 krople do worka spojówkowego w razie potrzeby.

Przeczytaj też artykuły

• Wstrząs

Preparaty na rynku polskim zawierające dekstran

Zobacz substancje złożone zawierające dekstran

• dekstran + hypromeloza