Werteporfina (opis profesjonalny)

Działanie - Werteporfina

Mechanizm działania
Werteporfina składa się z mieszaniny równie aktywnych izomerów monokwasów pochodnych benzoporfiryny (benzoporphyrin derivative monoacids – BPD-MA): BPD-MAC oraz BPD-MAD w stosunku 1:1. Werteporfina jest lekiem aktywowanym przez światło i uwrażliwiającym na działanie światła. Podawana w zalecanej dawce nie jest cytotoksyczna, natomiast po jej aktywacji przez światło w obecności tlenu powstają związki cytotoksyczne. Wzbudzony tlen atomowy powoduje uszkodzenie struktur biologicznych w zakresie swojej dyfuzji, co prowadzi do niedrożności miejscowych naczyń, uszkodzenia komórek, a w pewnych warunkach do ich śmierci. Wybiórczość terapii fotodynamicznej (photodynamic therapy – PDT) z zastosowaniem werteporfiny opiera się na zlokalizowanej ekspozycji na światło oraz na wybiórczym i szybkim wychwycie i zatrzymywaniu werteporfiny przez szybko proliferujące komórki, w tym komórki śródbłonka nowo tworzących się naczyń naczyniówki.

Farmakokinetyka
Lek stosowany i.v. We krwi pełnej 90% werteporfiny wiąże się z białkami osocza, a 10% z komórkami krwi, z czego bardzo mały odsetek z błonami komórkowymi. W osoczu 90% werteporfiny wiąże się z frakcjami lipoprotein osocza, a ok. 6% jest związane z albuminami. Grupa estrowa werteporfiny jest hydrolizowana przez esterazy osoczowe i wątrobowe. Powstaje wówczas dwukwas będący pochodną benzoporfiryny (benzoporphyrin derivative diacid – BPD-DA), który także powoduje uwrażliwienie na światło, ale jego ekspozycja układowa jest mała (stanowi 5–10% ekspozycji na werteporfinę, co wskazuje, że większość leku jest wydalana w postaci niezmienionej). t_1/2 werteporfiny w fazie eliminacji z osocza wynosi 5–6 h. Lek jest wydalany z żółcią.

Wskazania do stosowania - Werteporfina

Leczenie zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem
Leczenie zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) w przypadkach z przeważającą postacią klasyczną poddołkowej neowaskularyzacji podsiatkówkowej oraz ukrytej postaci poddołkowej neowaskularyzacji podsiatkówkowej z oznakami świeżo powstałego lub toczącego się procesu chorobowego.

Leczenie poddołkowej neowaskularyzacji podsiatkówkowej
Leczenie poddołkowej neowaskularyzacji podsiatkówkowej występującej w przebiegu wysokiej krótkowzroczności.

Przeciwwskazania stosowania - Werteporfina

Porfiria, potwierdzona nadwrażliwość na werteporfinę lub którykolwiek składnik preparatu, ciężkie upośledzenie czynności wątroby.

Zaburzenia kardiologiczne
Brak doświadczeń klinicznych ze stosowaniem preparatu u chorych z niewyrównaną niewydolnością serca (klasy III lub IV wg NYHA) oraz u chorych z niedostatecznie opanowanym nadciśnieniem tętniczym.

Zaburzenia czynności wątroby i/lub dróg żółciowych
Należy zachować ostrożność u chorych z umiarkowanym upośledzeniem czynności wątroby lub upośledzoną drożnością dróg żółciowych.

Znaczne pogorszenie widzenia
Nie należy ponownie stosować werteporfiny u chorych, u których występuje znaczne pogorszenie widzenia (odpowiednik 4 linii lub więcej na tablicy Snellena) w ciągu tygodnia po pierwszym leczeniu.

Znieczulenie ogólne
Należy zachować ostrożność przy stosowaniu leku w znieczuleniu ogólnym.

Nadwrażliwośc na światło
Chorzy stają się uczuleni na światło przez 48 h po wlewie i.v. W tym czasie powinni unikać ekspozycji nieosłoniętej skóry, oczu lub innych części ciała na światło słoneczne lub silne światło w pomieszczeniach (np. solarium, jaskrawe oświetlenie halogenowe lub oświetlenie o dużej mocy stosowane w salach operacyjnych lub gabinetach stomatologicznych). W przypadku, gdy chorzy muszą w tym czasie przebywać na zewnątrz budynków, powinni chronić skórę i oczy, nosząc odpowiednią odzież i ciemne okulary. Preparaty chroniące przed promieniowaniem UV światła słonecznego nie zabezpieczają przed wystąpieniem uczulenia na światło. Przeciętne oświetlenie w pomieszczeniach nie stanowi zagrożenia.

Wynaczynienie
Wynaczynienie może spowodować silny ból, zapalenie, obrzęk lub zmianę zabarwienia tkanek w miejscu wstrzyknięcia, dlatego należy założyć dostęp dożylny z powolnym przepływem do największej dostępnej żyły przedramienia.

Dzieci
Nie badano zastosowania u dzieci.

Interakcje - Werteporfina

Preparaty uwrażliwiające na światło
Jednoczesne stosowanie preparatu z innymi lekami uwrażliwiającymi na światło (np. tetracykliny, sulfonamidy, fenotiazyny, pochodne sulfonylomocznika, leki przeciwcukrzycowe, tiazydowe leki moczopędne i gryzeofulwina) może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji fotoalergicznych.

Niezgodności
Lek strąca się w roztworach soli. Nie wolno używać roztworu NaCl ani innych roztworów do wlewów, nie wolno także mieszać preparatu w tym samym roztworze z innymi lekami.

Działania niepożądane - Werteporfina

Oczne.
Często: zaburzenia widzenia – zamazane, przymglone, niewyraźne widzenie lub błyski, obniżenie ostrości wzroku, ubytki w polu widzenia, takie jak szara lub ciemna otoczka (halo), mroczki i ciemne plamy. Znaczne obniżenie ostrości wzroku (odpowiadające co najmniej 4 liniom) w ciągu 7 dni po leczeniu zgłoszono u 2,1% pacjentów.
Niezbyt często: odwarstwienie siatkówki bez przedarcia, krwotok podsiatkówkowy lub siatkówkowy, krwotok do ciała szklistego.
Rzadko: blokada przepływu w naczyniach siatkówki lub naczyniówki.

W miejscu wstrzyknięcia.
Często: ból, obrzęk, zapalenie, wynaczynienie.
Niezbyt często: krwotok, zmiana barwy, nadwrażliwość.
Rzadko: powstawanie pęcherzy.

Układowe.
Często: ból związany z wlewem (głównie ból pleców), nudności, reakcje nadwrażliwości na światło, osłabienie, hipercholesterolemia. Reakcje nadwrażliwość na światło (u 2,2% pacjentów i <1% cykli leczenia) występowały w postaci oparzenia słonecznego po ekspozycji na światło słoneczne, zwykle w ciągu 24 h po podaniu preparatu.
Niezbyt często: ból, nadciśnienie, częściowa utrata czucia, gorączka.
Rzadko: reakcje wazowagalne, reakcje nadwrażliwości, ból głowy, złe samopoczucie, omdlenie, pocenie się, zawroty głowy, osutka, pokrzywka, świąd, duszność, nagłe zaczerwienienie twarzy z uczuciem gorąca oraz zmiany ciśnienia krwi i częstotliwości rytmu serca.

Bóle w klatce piersiowej i bóle pleców spowodowane sposobem podania leku (wlew), które mogą promieniować na inne okolice ciała, m.in. na miednicę, obręcz kończyny górnej i żebra.

Przedawkowanie
Nie opisano przypadku przedawkowania. Przedawkowanie leku i/lub światła do leczonego oka może spowodować niewybiórcze przerwanie przepływu krwi w prawidłowych naczyniach krwionośnych siatkówki, z możliwością poważnego upośledzenia wzroku. Przedawkowanie leku może prowadzić do wydłużenia czasu trwania nadwrażliwości na światło. W takich przypadkach chory powinien dłużej chronić skórę i oczy przed światłem słonecznym lub intensywnym oświetleniem w pomieszczeniach, a okres takiej ochrony powinien być proporcjonalny do podanej zbyt dużej dawki.

Ciąża i laktacja - Werteporfina

Kategoria C. Nie stosować w okresie ciąży, jeżeli nie jest to bezwzględnie konieczne.

Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego. Nie należy stosować go u matek karmiących lub należy przerwać karmienie piersią na 48 h po jego podaniu.

Dawkowanie - Werteporfina

Preparat może być stosowany jedynie przez lekarzy okulistów z doświadczeniem w leczeniu chorych na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem lub wysoką krótkowzroczność.

Pierwszy etap. 10-minutowy wlew i.v. w dawce 6 mg/m² pc; preparat należy rozpuścić w 7 ml wody do wstrzykiwań do uzyskania 7,5 ml roztworu o stężeniu 2 mg/ml, w celu uzyskania dawki 6 mg/m² pc. należy rozcieńczyć odpowiednią ilość roztworu preparatu 5% roztw. glukozy do wstrzykiwań do końcowej objętości 30 ml.
Drugi etap. Aktywacja światłem lasera diodowego o długości fali 689 nm dokładnie 15 min po rozpoczęciu wlewu. Przy zalecanym natężeniu światła 600 mW/cm² wymagana dawka światła 50 J/cm² jest dostarczana w ciągu 83 s.

Ognisko leczenia powinno obejmować wszystkie zmiany o charakterze neowaskularyzacji, krew i/lub zablokowaną fluorescensję. Aby zapewnić leczenie słabo zaznaczonych granic zmian, należy dodać 500 µm marginesu wokół widocznej zmiany. Maks. wielkość ogniska w pierwszym cyklu leczenia wynosi 6400 µm, w kierunku donosowym ognisko leczenia musi być oddalone co najmniej o 200 µm od krawędzi skroniowej tarczy nerwu wzrokowego. Co 3 mies. należy wykonywać u chorych badania kontrolne. W przypadku nawrotów leczenie można powtarzać do 4 ×/rok.

Uwagi dla Werteporfina

Po zastosowaniu leku u chorych mogą wystąpić przejściowe zaburzenia widzenia. Nie wolno prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn, dopóki występują takie objawy.

Sposób stosowania, warunki przechowywania
Należy unikać kontaktu oczu i skóry z lekiem. Zaleca się używanie gumowych rękawiczek i ochrony oczu. Przechowywać w temperaturze <25°C, w zewnętrznym opakowaniu kartonowym w celu ochrony przed światłem. Po rozpuszczeniu i rozcieńczeniu roztwór należy chronić przed światłem przed zastosowaniem i podać najpóźniej 4 h po sporządzeniu.

Preparaty na rynku polskim zawierające werteporfina