Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) (opis profesjonalny)

Działanie - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Mechanizm działania
Rekombinowana szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego zawierająca wysoko oczyszczone wirusopodobne cząsteczki (virus-like particles – VLP) głównego białka L1 kapsydu wirusów HPV typu 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58 w szczepionce dziewięciowalentnej, wirusów HPV typu 6, 11, 16 i 18 w szczepionce czterowalentnej lub wirusów HPV typu 16 i 18 w szczepionce dwuwalentnej. Wirusopodobne cząsteczki nie zawierają wirusowego DNA, dlatego nie mają zdolności zakażania komórek, namnażania się ani wywoływania choroby. Szacuje się, że HPV typu 16 i 18 odpowiedzialne są za ok. 70% przypadków raka szyjki macicy, 75–80% przypadków raka odbytnicy, 80% przypadków raka gruczołowego in situ (AIS), 45–70% przypadków śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy dużego stopnia (CIN 2/3), 25% przypadków śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy małego stopnia (CIN 1), ok. 70% przypadków śródnabłonkowej neoplazji sromu dużego stopnia (VIN 2/3) oraz śródnabłonkowej neoplazji pochwy dużego stopnia (VaIN 2/3), a także 80% przypadków śródnabłonkowej neoplazji odbytnicy dużego stopnia (AIN 2/3) związanych z zakażeniem HPV. HPV typu 6 i 11 odpowiedzialne są za ok. 90% przypadków brodawek narządów płciowych oraz 10% przypadków śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy małego stopnia (CIN 1). Przyjęto, że CIN 3 i AIS to bezpośrednie zmiany prekursorowe inwazyjnego raka szyjki macicy. Szczepionka indukuje duże miana przeciwciał przeciw HPV. W badaniach na zwierzętach wykazano, że skuteczność szczepionek opartych na cząstkach VLP białka L1 w znacznej mierze związana jest z rozwojem humoralnej odpowiedzi immunologicznej.

Skuteczność
W przypadku szczepionki dwuwalentnej po upływie 1 mies. od podania 3. dawki szczepionki >99% szczepionych w wieku 10–55 lat stało się seropozytywnymi względem HPV 16 i 18. U kobiet w wieku 15–25 lat, które przed szczepieniem nie były zakażone typami HPV zawartymi w szczepionce, skuteczność w zapobieganiu wystąpieniu dysplazji szyjki macicy (CIN) związanej z HPV 16/18, wynosiła 94,9% w przypadku CIN 2+ i 91,7% w przypadku CIN 3+. Skuteczność przeciw przewlekłemu (min. 12 mies.) zakażeniu HPV 16/18 wynosiła 92,9%. W badaniach wykazano silną ochronę krzyżową szczepionki dwuwalentnej przed związanymi z HPV typu 31, 33 i 45 6-miesięcznymi przetrwałymi infekcjami oraz dla punktu końcowego CIN2+. W długoterminowym badaniu wykazano długotrwałą ochronę utrzymującą się przez ok. 10 lat.W przypadku szczepionki czterowalentnej, w okresie do 1 mies. po podaniu 3. dawki szczepionki, odpowiednio 99,8% szczepionych kobiet w wieku 16–26 lat stało się seropozytywnymi względem HPV 6, 99,8% – względem HPV 11, 99,8% – względem HPV 16 i 99,5% – względem HPV 18; u kobiet w wieku 24–45 lat wartości te wyniosły odpowiednio 98,4%, 98,1%, 98,8% i 97,4%, a u mężczyzn w wieku 16–26 lat – odpowiednio 98,9%, 99,2%, 98,8% i 97,4%. U kobiet w wieku 16–26 lat, które przed szczepieniem nie były zakażone typami HPV zawartymi w szczepionce, skuteczność szczepionki czterowalentnej przeciw CIN 1, związanym z HPV 6, 11, 16, 18 wynosiła 95,9%, skuteczność przeciw CIN (1, 2, 3) lub AIS, związanym z HPV 6, 11, 16, 18 – 96,0%, skuteczność przeciw VIN 2/3 i VaIN 2/3 związanym z HPV 6, 11, 16, 18 – 100%, a skuteczność przeciw brodawkom narządów płciowych związanym z HPV 6, 11, 16, 18 – 99,0%.Badania kliniczne oceniające skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej względem placebo były niedopuszczalne, ponieważ szczepienie przeciwko HPV jest zalecane i realizowane w wielu krajach w celu zabezpieczenia przed zakażeniem wirusem HPV i wywoływanymi chorobami. Z tego względu, w podstawowym badaniu klinicznym oceniano skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej w porównaniu ze szczepionką czterowalentną. Statystyczna analiza równoważności u osób, które otrzymały szczepionkę dziewięciowalentną oraz u tych, którym podano szczepionkę czterowalentną, wykazała, że odpowiedzi immunologiczne mierzone za pomocą średnich wartości geometrycznch miana przeciwciał przeciw HPV 6, 11, 16 i 18 w teście cLIA, dla obu szczepionek są równoważne. U kobiet w wieku 16–26 lat skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej przeciwko CIN 2/3, AIS i rakowi szyjki macicy związanym z zakażeniem wirusem HPV typu 16 i 18 wynosiła 98,2%; skuteczność przeciwko chorobom związanym z zakażeniem wirusem HPV typu 6, 11, 16 lub 18 – 96,0% w przypadku CIN lub AIS, 100% w przypadku VIN 2/3 i VaIN 2/3 oraz 99,0% w przypadku brodawek narządów płciowych. U kobiet w wieku 24–45 lat skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej wobec utrzymującego się zakażenia, brodawek narządów płciowych, zmian w obrębie sromu i pochwy, CIN dowolnego stopnia, AIS i raka szyjki macicy związanych z zakażeniem wirusem HPV typu 6, 11, 16 lub 18 wynosiła 88,7%. U mężczyzn w wieku 16–26 lat skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej wobec chorób związanych z zakażeniem wirusem HPV typu 6, 11, 16 lub 18 dla AIN 2/3 wynosiła 74,9%, 100% dla PIN 1/2/3 oraz 89,3% dla brodawek narządów płciowych. W długoterminowym badaniu wykazano statystycznie długotrwałą ochronę utrzymującą się przez ok. 10 lat.Wykazano również skuteczność szczepionki dziewięciowalentnej w zapobieganiu utrzymującego się zakażenia i różnym chorobom związanym z zakażeniem wirusem HPV typu 31, 33, 45, 52 i 58 (skuteczność 90,2–100%).

Wskazania do stosowania - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Zapobieganie wystąpieniu zmian przednowotworowych związanych z zakażeniem HPV
Zapobieganie, u osób po 9. rż., wystąpieniu zmian przednowotworowych szyjki macicy, sromu i pochwy oraz raka szyjki macicy, sromu, pochwy i raka odbytnicy, związanych przyczynowo z zakażeniem określonymi onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).Zapobieganie wystąpieniu brodawek zewnętrznych narządów płciowych związanych z zakażeniem HPVW przypadku szczepionki czterowalentnej i dziewięciowalentnej także zapobieganie wystąpieniu brodawek zewnętrznych narządów płciowych (kłykcin kończystych), związanych przyczynowo z zakażeniem określonymi typami HPV.

Przeciwwskazania stosowania - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Nie należy podawać kolejnych dawek osobom, u których po podaniu poprzedniej dawki szczepionki wystąpiły objawy wskazujące na nadwrażliwość.

Choroby przebiegające z gorączką
W przypadkach ostrych chorób przebiegających z wysoką gorączką należy przełożyć termin podania szczepionki.

Ciąża
Ze względu na niewystarczającą ilość danych, dotyczących podania szczepionki kobietom ciężarnym, termin szczepienia należy przełożyć do czasu zakończenia ciąży. Nie podawać donaczyniowo, śródskórnie ani podskórnie.

Wcześniejszy kontakt z HPV
Podejmując decyzję o szczepieniu danej osoby, należy wziąć pod uwagę ryzyko wcześniejszego kontaktu z HPV oraz potencjalne korzyści z zaszczepienia.

Możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej
Podobnie jak w przypadku wszystkich szczepionek podawanych w postaci wstrzyknięć, należy zapewnić dostęp do właściwego leczenia na wypadek wystąpienia reakcji anafilaktycznej spowodowanej podaniem szczepionki.

Omdlenie
U osób szczepionych, zwłaszcza u młodzieży, może wystąpić omdlenie, związane czasem z upadkiem, jako psychogenna reakcja na wkłucie igły. Omdleniu mogą towarzyszyć objawy neurologiczne takie jak: przemijające zaburzenia widzenia, parestezje i toniczno-kloniczne ruchy kończyn w czasie odzyskiwania przytomności, dlatego osoby zaszczepione powinny pozostać pod obserwacją przez ok. 15 min po podaniu szczepionki, należy także przestrzegać procedur zapobiegania urazom w wyniku omdlenia.

Zaburzenia krzepnięcia
Stosować ostrożnie u osób z zaburzeniami krzepnięcia, ponieważ po podaniu domięśniowym może u tych osób wystąpić krwawienie.

Działanie profilaktyczne szczepionki
Szczepionka przeznaczona jest wyłącznie do stosowania profilaktycznego i nie wpływa na aktywne zakażenia HPV ani na stwierdzone objawy kliniczne, nie wykazuje działania leczniczego ani nie zapobiega wystąpieniu zmian wywoływanych przez typy HPV zawarte w szczepionce u osób, które w momencie zaszczepienia były zakażone wirusem HPV danego typu. Szczepienie nie zastępuje rutynowych badań szyjki macicy ani stosowania środków zapobiegawczych przed narażeniem na zakażenie HPV i chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Osoby z osłabioną odpornością
Z wyjątkiem przypadków zastosowania u osób z bezobjawowym zakażeniem HIV, dla których istnieją ograniczone dane dotyczące immunogenności, nie są dostępne dane na temat stosowania szczepionki u osób z osłabioną odpornością, takich jak pacjenci otrzymujący leki immunosupresyjne. Podobnie jak w przypadku wszystkich innych szczepionek, niektórzy zaszczepieni pacjenci z tej grupy mogą nie uzyskać wystarczającej odpowiedzi immunologicznej. .

Czas utrzymywania się ochrony
Nie ustalono dokładnie czasu utrzymywania się ochrony zapewnianej przez szczepionkę. Konieczność i czas podania dawki przypominającej nie zostały dotąd ustalone. Długoterminowe badania wskazują, że osoby, które przed szczepieniem były seronegatywne przeciw danym typom HPV, były nadal chronione przed rozwojem objawów klinicznych po ok. 10–14 latach obserwacji.

Zmiana na inne szczepionki
Brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania, immunogenności lub skuteczności przemawiających za możliwością zmiany danego preparatu na inne szczepionki przeciw HPV, które nie obejmują tych samych typów wirusa HPV, dlatego należy przeprowadzać cały cykl szczepienia za pomocą tego samego preparatu.

Grupy wiekowe
Ze względu na brak odpowiednich badań szczepionki nie należy stosować u dzieci do 9. rż.

Interakcje - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Immunoglobuliny, produkty krwiopochodne
Nie badano bezpieczeństwa stosowania oraz immunogenności u osób, które otrzymały immunoglobuliny lub produkty krwiopochodne w ciągu 3 mies. przed szczepieniem.

Inne szczepionki
Szczepionkę przeciw HPV można podawać jednocześnie z dawką przypominającą szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (bezkomórkową) i/lub poliomyelitis (szczepionki DTPa, DT- IPV, DTPa-IPV), jak również ze szczepionką przeciw WZW typu B. Szczepionkę dwuwalentną można stosować jednoczasowo ze szczepionką przeciw WZW typu A oraz ze szczepionką przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135, Y skoniugowaną z toksoidem tężcowym. W przypadku równoczesnego podawania, szczepionki należy wstrzykiwać w inne części ciała.

Hormonalne środki antykoncepcyjne
Stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych nie wpływa na odpowiedź immunologiczną na szczepionkę.

Leczenie immunosupresyjne
U osób otrzymujących leczenie immunosupresyjne można nie uzyskać wystarczającej odpowiedzi immunologicznej na szczepienie.

Działania niepożądane - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Bardzo często: ból głowy oraz reakcje w miejscu wstrzyknięcia szczepionki – zaczerwienienie, ból, obrzęk.

Ponadto, w zależności od podawanego preparatu, występowały: bóle kończyn, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, gorączka, zawroty głowy, zmęczenie, zakażenia górnych dróg oddechowych, wysypka, pokrzywka oraz zasinienie, krwiak, świąd lub inne reakcje w miejscu podania.

Po wprowadzeniu do obrotu zgłaszano również: zapalenie tkanki łącznej w miejscu wstrzyknięcia, idiopatyczną plamicę małopłytkową, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, reakcje nadwrażliwości, w tym anafilaktyczne i rzekomoanafilaktyczne, skurcz oskrzeli, ostre zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, zespół Guillaina i Barrégo, omdlenia z towarzyszącymi czasem ruchami toniczno-klonicznymi, astenię, dreszcze, złe samopoczucie.

Ciąża i laktacja - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Istniejące dane są niewystarczające, aby zalecić stosowanie szczepionki u kobiet w ciąży. Termin szczepienia należy przełożyć do czasu zakończenia ciąży.

Szczepionkę dwuwalentną można stosować w okresie karmienia piersią wyłącznie, gdy potencjalne korzyści ze szczepienia przeważają nad ryzykiem z nim związanym. Szczepionkę czterowalentną i dziewięciowalentną można stosować w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)

Szczepionka dwuwalentna. I.m., w mięsień naramienny. Osoby 9–14 lat włącznie. 2 dawki po 0,5 ml; 2. dawkę należy podać 5–13 mies. po podaniu 1. dawki, w razie podania 2. dawki przed upływem 5 mies. konieczne jest podanie 3. dawki szczepionki. Osoby w wieku od 15 lat. 3 dawki po 0,5 ml, zgodnie ze schematem 0, 1, 6 mies. Jeżeli konieczne jest wprowadzenie elastycznego schematu szczepienia, 2. dawkę można podać 1–2,5 mies. po podaniu 1. dawki, natomiast 3. dawkę należy podać 5–12 mies. po podaniu 1. dawki. Nie ustalono konieczności podawania dawki przypominającej. Zaleca się, aby osoby, które jako 1. dawkę otrzymały szczepionkę dwuwalentną, zostały poddane pełnemu cyklowi szczepienia tą samą szczepionką.

Szczepionka czterowalentna. I.m., w górną część ramienia lub górną, przednioboczną część uda. Osoby 9–13 lat. Schemat 2-dawkowy: 2 dawki 0,5 ml w odstępie 6 mies.; jeśli 2. dawka zostanie podana wcześniej niż 6 mies. po podaniu 1. dawki, należy podać 3. dawkę. Schemat 3-dawkowy: 3 dawki 0,5 ml w 0., 2., 6. miesiącu; 2. dawkę należy podać co najmniej miesiąc po 1. dawce, a 3. dawkę należy podać co najmniej 3 mies. po 2. dawce; wszystkie 3 dawki powinny być podane w ciągu 1 roku. Osoby w wieku od 14 lat. Schemat 3-dawkowy: 3 dawki 0,5 ml w 0., 2., 6. miesiącu; 2. dawkę należy podać co najmniej miesiąc po 1. dawce, a 3. dawkę należy podać co najmniej 3 mies. po 2. dawce; wszystkie 3 dawki powinny być podane w ciągu 1 roku. Nie ustalono potrzeby podawania dawki przypominającej. Zaleca się, aby osoby, które jako 1. dawkę otrzymały szczepionkę czterowalentną, zostały poddane pełnemu cyklowi szczepienia tą samą szczepionką.

Szczepionka dziewięciowalentna. I.m., w górną część ramienia lub górną, przednioboczną część uda. Osoby 9–14 lat włącznie, w chwili podania pierwszej dawki. Schemat 2-dawkowy: 2 dawki 0,5 ml w odstępie 5–13 mies.; jeśli 2. dawka zostanie podana wcześniej niż 5 mies. po podaniu 1. dawki, należy podać 3. dawkę. Schemat 3-dawkowy: 3 dawki 0,5 ml w schemacie 0, 2, 6 mies.; 2. dawkę należy podać co najmniej miesiąc po 1. dawce, a 3. dawkę należy podać co najmniej 3 mies. po 2. dawce; wszystkie 3 dawki powinny być podane w ciągu 1 roku. Osoby w wieku od 15 lat w chwili podania 1. dawki. Schemat 3-dawkowy: 3 dawki 0,5 ml w schemacie 0, 2, 6 mies.; 2. dawkę należy podać co najmniej miesiąc po 1. dawce, a 3. dawkę należy podać co najmniej 3 mies. po 2. dawce; wszystkie 3 dawki powinny być podane w ciągu 1 roku. Nie ustalono potrzeby podawania dawki przypominającej. Zaleca się, aby osoby, które jako 1. dawkę otrzymały szczepionkę dziewięciowalentną, zostały poddane pełnemu cyklowi szczepienia tą samą szczepionką. Brak badań dotyczących stosowania schematu mieszanego (zamiennego stosowania) szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego. Osoby zaszczepione wcześniej wg 3-dawkowego schematu szczepionką czterowalentną przeciwko HPV typu 6, 11, 16 i 18, mogą otrzymać 3 dawki szczepionki dziewięciowalentnej.

Preparaty na rynku polskim zawierające szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV)