Kurzajki (brodawki) – czym są i jak się ich pozbyć?

Przyjmuje się, że 3/4 populacji przynajmniej raz w życiu miało brodawki. Drapanie brodawki, drażnienie otaczającej jej skóry może spowodować rozsianie zmiany. Większość brodawek znika samoistnie w ciągu roku–dwóch lat.

Co to jest i jak wygląda kurzajka (brodawka)

Kurzajka to potoczna nazwa brodawki wirusowej. Brodawki wirusowe powstają na skutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli HPV (ang. Human Papilloma Virus). Wirus wnika do skóry człowieka poprzez uszkodzenia lub mikrouszkodzenia naskórka i namnaża się w komórkach nabłonka, tworząc grudkę o rogowaciejącej powierzchni. Brodawka powstaje po ok. od 2 miesięcy do pół roku od zakażenia HPV. Szybkość jej wzrostu jest kwestią indywidualną.
Brodawka ma zazwyczaj owalny kształt i chropowatą powierzchnię, jest cielista, żółtawa lub brązowa. Może występować pojedynczo lub w skupiskach.

Rodzaje kurzajek

Istnieje ponad 100 rodzajów wirusów brodawczaka ludzkiego. Wywołują one zmiany na skórze, błonach śluzowych i narządach płciowych.

Wśród brodawek występujących na skórze, wyróżniamy:

• brodawki zwykłe (typ wirusa: 1, 2, 4, 26, 27, 29, 41, 57, 65) – to twarde, szorstkie grudki w kolorze cielistym, popielatym lub żółtobrązowym, ich średnica nie przekracza centymetra, najczęściej występują na dłoniach, na wale okołopaznokciowym lub pod płytką paznokcia;
• brodawki podeszwowe (typ wirusa: 1, 2, 4, 63) – przypominają brodawki zwykłe, ale z reguły są od nich nieco większe, często otacza je zrogowaciały naskórek, występują na podeszwach stóp, mogą powodować dolegliwości bólowe, problemy z chodzeniem;
• brodawki mozaikowe (typ wirusa: 2, 27, 57) – tworzą się, gdy brodawki podeszwowe są położone tak blisko siebie, że dochodzi do ich połączenia, zlania się;
• brodawki młodocianych, inaczej płaskie (typ wirusa: 3, 10, 27, 28, 38, 41, 49) – są cieliste, mają gładką powierzchnię, tworzą się przede wszystkim na twarzy, ewentualnie na dłoniach, ich charakterystyczną cechą jest układanie się wzdłuż linii zadrapania.

Brodawki powstające w obrębie błon śluzowych to kłykciny kończyste (typ wirusa: 6, 11, 16, 18, 30, 42, 43, 44, 45, 51, 52, 54). Kłykciny mają formę miękkich narośli, różowych lub szarych. Mogą przybierać kalafiorowaty kształt. Występują w okolicy narządów płciowych (prącie, napletek, moszna u mężczyzn, wargi sromowe, pochwa, szyjka macicy u kobiet) i odbytu.

Stosunek oralny może prowadzić do przeniesienia zakażenia na błony śluzowe w rejonie jamy ustnej i gardła.

Wirusy brodawczaka ludzkiego mogą być nisko lub wysokoonkogenne. Brodawki należą do grupy wirusów niskoonkogennych, to znaczy że na ogół nie prowadzą do rozwoju nowotworów.

Kurzajki – drogi zakażenia

Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną HPV (kontakt skóra/skóra lub skóra/błona śluzowa) albo poprzez kontakt z materiałem biologicznym, pochodzącym od zakażonej osoby. Komórki naskórka zainfekowanej osoby mogą się znajdować na ręczniku, na podłodze, na przedmiotach. Miejsca, w których ryzyko zakażenia HPV jest najwyższe to baseny, sauny i siłownie.

Zakażenie HPV jest sprawą losową. Zależy przede wszystkim od tego, czy mamy kontakt z wirusem, czy nie, ale też od naszej odporności i zachowania higieny.

Zasady zapobiegania zakażeniu HPV:

• częste mycie rąk,
• używanie własnego ręcznika,
• zabezpieczanie plastrem ran i zadrapań,
• chodzenie w klapkach na basenie,
• stosowanie prezerwatyw,
• wspieranie odporności organizmu (odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, zdrowy sen).

Kurzajki są powszechnie występującym problemem medycznym i stanowią częstą przyczynę wizyt w gabinetach dermatologicznych. Przyjmuje się, że 3 populacji przynajmniej raz w życiu miało brodawki. Grupy szczególnie narażone na zakażenie HPV to dzieci, osoby w starszym wieku oraz pacjenci z obniżoną odpornością. Nie ma ludzi odpornych na HPV.

Drapanie brodawki, drażnienie otaczającej jej skóry może spowodować rozsianie zmiany. U osób o bardzo obniżonej odporności może dojść do masywnego wysiewu brodawek lub kłykcin, co może wyglądać jakby zmiany rosły jedna na drugiej.

Większość brodawek znika samoistnie w ciągu roku – dwóch lat. Zwykle najpierw powstaje stan zapalny w obrębie brodawki, a następnie zanik zmiany. Ponieważ jednak wirus się przenosi, mogą powstawać nowe brodawki, w innej lokalizacji.

Kurzajka a odcisk

Brodawkę można pomylić z odciskiem. Tym, co odróżnia brodawkę od odcisku jest inna przyczyna powstawania oraz na ogół brak bolesności. Odciski zwykle powodują ból, powstają w wyniku długotrwałego ucisku lub tarcia, mają postać zgrubienia skóry, bladożółty kolor, w środku znajduje się rdzeń (korzeń).
Dermatolog oprócz zebrania wywiadu, obejrzenia zmiany oraz jej okolicy, może wykonać badanie dermatoskopowe. Obraz brodawki pod mikroskopem przedstawia liczne naczynka krwionośne, dzięki którym może się ona rozrastać.

Domowe sposoby na kurzajki

Samodzielne usuwanie brodawek należy przeprowadzać z zachowaniem dużej ostrożności. Szczególnie, gdy brodawki zlokalizowane są na twarzy albo na błonach śluzowych. W aptekach dostępne są bez recepty płyny, żele, kremy, plastry najczęściej oparte na kwasie salicylowym, mlekowym, o działaniu złuszczającym, a także zestawy do samodzielnego wymrażania. Tradycyjną i skuteczną metodą usuwania brodawek jest stosowanie soku z glistnika (jaskółcze ziele). Należy jednak brać pod uwagę alergizujące właściwości rośliny.

Farmakologiczne leczenie kurzajek

W przypadku podejrzenia brodawek zaleca się uzyskanie fachowej pomocy dermatologa lub lekarza rodzinnego, pediatry, ginekologa, czy urologa, który zdiagnozuje zmianę i zaproponuje odpowiednie preparaty. Mogą to być środki bez recepty albo na receptę. W leczeniu brodawek stosuje się np. imikwimod, czy preparaty 5-fluorouracylu. Leczenie trwa zazwyczaj od jednego do kilku miesięcy.

Usuwanie kurzajek, metody inwazyjne

Do inwazyjnych metod usuwania brodawek należą: krioterapia, laseroterapia, elektrokoagulacja, leczenie chirurgiczne.

Krioterapia, czyli wymrażanie kurzajek polega na działaniu bardzo niską temperaturą. Wykorzystywany jest tu ciekły azot. Nanosi się go specjalnym aplikatorem na brodawkę, która w ten sposób ulega uszkodzeniu. Zwykle pojawia się bolesny pęcherz. Po jego wygojeniu należy powtórzyć zabieg. Usunięcie brodawki tą metodą wymaga kilku sesji. Może pozostać blizna.

Laser ablacyjny niszczy brodawkę w przeciągu kilkunastu sekund. W przypadku niektórych innych typów laserów, np. Nd:Yag, dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych zaopatrujących brodawkę. Zabiegu zazwyczaj nie trzeba powtarzać. Może po nim pozostać blizna.

Chirurgiczna metoda usuwania brodawek to łyżeczkowanie. Lekarz wycina narzędziem chirurgicznym kolejne warstwy brodawki. Zabieg wymaga znieczulenia. Rana zwykle dość długo się goi. Może pozostać blizna. Szacuje się, że w przypadku chirurgicznych metod usuwania brodawek odsetek nawrotów to ok. 30%.

Elektrokoagulacja to metoda usuwania brodawek, wykorzystująca prąd elektryczny. Za pomocą specjalnego urządzenia lekarz wypala brodawkę. W miejscu po usunięciu brodawki może pojawić się blizna.

Czy domowe, niefarmakologiczne metody usuwania kurzajek są skuteczne?

Jaskółcze ziele na kurzajki

Sok z glistnika (jaskółcze ziele) jest tradycyjną metodą usuwania kurzajek o potwierdzonej skuteczności. Świeży sok lub ekstrakt (dostępny w aptece) nakłada się punktowo, na zmianę. Należy pamiętać, że żółtopomarańczowy sok z glistnika ma silne właściwości barwiące. Trzeba też brać pod uwagę alergizujące właściwości tej rośliny.

Ocet na kurzajki

Okłady z samego octu, czy też octu zmieszanego z solą są metodą o niepotwierdzonej skuteczności. Nie zaleca się jej stosowania.

Czosnek na kurzajki

Nacieranie narośli obranym i rozgniecionym ząbkiem czosnku, a następnie zaklejanie ich plastrem jest metodą o niepotwierdzonej skuteczności. Nie zaleca się jej stosowania.

Ścieranie kurzajek pumeksem

To metoda opisana w piśmiennictwie anglosaskim. Polega na zaklejeniu brodawki taśmą klejącą na 6 dni. Po tym czasie usuwa się taśmę i ściera pumeksem zrogowaciały naskórek, zostawia brodawkę bez okluzji na noc (nie należy niczym smarować tego miejsca ani go zabezpieczać opatrunkiem), a następnego dnia rozpoczyna się kolejny 6-dniowy cykl. Zwykle leczenie trwa ok. 2 miesiące. Szacuje się, że 85% brodawek znika po takim leczeniu. Istnieje jednak duże ryzyko uszkodzenia skóry.

Lakier do paznokci na kurzajki

Pomysł, by malować brodawki lakierem do paznokci może mieć związek ze stosowaniem preparatów zawierających fluorouracyl z kwasem salicylowym – ich zapach, konsystencja i sposób nakładania (pędzelkiem) może przypominać lakier. Należy jednak pamiętać, że są to środki na receptę. Nie można porównywać skuteczności leku zawierającego substancje czynne z lakierem do paznokci.