Kwas lewofolinowy (opis profesjonalny)

Działanie - Kwas lewofolinowy

Mechanizm działania
Kwas l-folinowy jest biologicznie czynnym l-izomerem racemicznego kwasu foliowego. Kwas l-folinowy jest formylową pochodną kwasu tetrahydrofoliowego, koenzymu transferaz przenoszących grupy jednowęglowe w procesie biosyntezy nukleotydów pirymidynowych i purynowych. Kwas tetrahydrofoliowy powstaje w wyniku redukcji kwasu dihydrofoliowego przez reduktazę dihydrofolianu. Enzym ten jest blokowany przez antagonistów kwasu foliowego (cytostatyki, takie jak metotreksat), w wyniku czego następuje zahamowanie syntezy nukleotydów i podziału komórki. Kwas folinowy uzupełnia niedobór tetrahydrofolianu w zdrowych komórkach w przypadku terapii antagonistami kwasu foliowego i zwiększa efekt cytotoksycznego działania 5-fluorouracylu w terapii przeciwnowotworowej poprzez stabilizowanie jego połączenia z syntetazą tymidylanową, nasilając tym samym hamowanie tego enzymu w komórce nowotworowej. Nie wpływa na nefrotoksyczność metotreksatu ani wytrącanie się jego metabolitów w nerkach. W dużych dawkach może zmniejszać skuteczność podanego dokanałowo metotreksatu.

Farmakokinetyka
Kwas 1-folinowy wiąże się z białkami osocza w ok. 27%. Czynna izomerowa postać kwasu l-folinowego (kwas l-5-formylo-tetrahydrofoliowy) jest szybko metabolizowana w wątrobie do głównego czynnego metabolitu – kwasu 5-metylo-tetrahydrofoliowego. Zakłada się, że konwersja ta nie wiąże się z obecnością reduktazy dihydrofolianu. Po podaniu i.v. t_1/2 dla kwasu l-folinowego i aktywnego metabolitu wynosi odpowiednio 30 min i 6,5 h. Wydalany w 20% w postaci niezmienionej, głównie z moczem.

Wskazania do stosowania - Kwas lewofolinowy

Zmniejszanie objawów toksyczności i zapobieganie działaniu antagonistów kwasu foliowego
Zmniejszanie objawów toksyczności i zapobieganie działaniu antagonistów kwasu foliowego, takich jak metotreksat, w leczeniu lekami cytotoksycznymi oraz w przypadkach przedawkowania u dorosłych i u dzieci.

W leczeniu cytotoksycznym
Leczenie skojarzone z 5-fluorouracylem w leczeniu cytotoksycznym.

Przeciwwskazania stosowania - Kwas lewofolinowy

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, niedokrwistość złośliwa lub inne postaci niedokrwistości z niedoboru wit. B₁₂. Nie stosować w skojarzeniu z 5-fluorouracylem u chorych z ciężką biegunką, przeciwwskazaniami do stosowania fluorouracylu lub z objawami działania toksycznego na przewód pokarmowy o jakimkolwiek nasileniu aż do ich całkowitego ustąpienia.

Droga podania
Nie podawać dokanałowo.

Wpływ na niehematologiczne działania toksyczne metotreksatu
L-folinian nie wpływa na niehematologiczne działania toksyczne metotreksatu.

Interakcje - Kwas lewofolinowy

Ryzyko wystąpienia drgawek
Lek może zwiększać ryzyko wystąpienia drgawek u osób otrzymujących fenobarbital, fenytoinę, imidy kwasu bursztynowego lub prymidon; konieczne może być dostosowanie dawki leku przeciwpadaczkowego.

5-fluorouracyl
Folinian wapnia może nasilać toksyczność 5-fluorouracylu.

Antagoniści kwasu foliowego, meotreksat
Lek może ograniczać skuteczność działania antagonistów kwasu foliowego i działanie metotreksatu.

Działania niepożądane - Kwas lewofolinowy

Niezbyt często: gorączka.

Rzadko: zwiększenie częstości występowania napadów u chorych na padaczkę, a po przyjęciu dużych dawek bezsenność, pobudzenie, depresja, zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Bardzo rzadko: reakcje alergiczne (w tym reakcje anafilaktyczne i pokrzywka).

Podczas leczenia skojarzonego z 5-fluorouracylem bardzo często: nudności i wymioty, ciężkie stany zapalne błon śluzowych, nasilona biegunka, ciężkie odwodnienie, a nawet zgon.

Przedawkowanie
Nie zgłaszano następstw przedawkowania. Brak swoistego antidotum.

Ciąża i laktacja - Kwas lewofolinowy

Brak odpowiednich badań obejmujących kobiety w ciąży lub w okresie karmienia piersią. Nie ma danych wskazujących na niekorzystne działanie folinianu wapnia podawanego w czasie ciąży. W razie konieczności stosowania metotreksatu lub innych antagonistów kwasu foliowego u kobiet w ciąży nie ma ograniczeń dotyczących stosowania l-folinianu disodu w celu zmniejszenia toksyczności.

L-folinian disodu można stosować w okresie karmienia piersią w monoterapii, jeśli istnieją wskazania terapeutyczne.

Dawkowanie - Kwas lewofolinowy

I.v. we wstrzyknięciu lub we wlewie.

Leczenie skojarzone z 5-fluorouracylem w leczeniu cytotoksycznym. W leczeniu raka jelita grubego i odbytnicy dawkowanie indywidualne, zależnie od schematu leczenia. Schemat dwumiesięczny: 100 mg/m² pc. w trwającym 2 h wlewie i.v., następnie podaje się 5-fluorouracyl w dawce 400 mg/m² pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v. i 600 mg/m² pc. w 22 h wlewie przez 2 dni; cykl leczenia powtarza się co 2 tyg. Schemat tygodniowy: 10 mg/m² pc. kwasu l-folinowego w szybkim wstrzyknięciu i.v. lub 100–250 mg/m² pc. we wlewie i.v. trwającym 2 h. W połowie czasu trwania wlewu folinianu lub po jego zakończeniu podaje się 5-fluorouracyl w dawce 500 mg/m² pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v. Schemat miesięczny. 10 mg/m² pc. kwasu l-folinowego w szybkim wstrzyknięciu i.v. lub 100–250 mg/m² pc. we wlewie i.v. trwającym 2 h, a następnie niezwłocznie 5-fluorouracyl w dawce 425 mg/m² pc. lub 370 mg/m² pc. w szybkim wstrzyknięciu i.v., przez 5 kolejnych dni. Liczbę cykli ustala się indywidualnie.

W zapobieganiu i leczeniu toksycznego działania dużych dawek metotreksatu dawkowanie indywidualne, w zależności od schematu podawania metotreksatu; leczenie takie jest konieczne w przypadku stosowania metotreksatu w dawce >500 mg/m² pc., należy je również rozważyć w przypadku stosowania dawek 100–500 mg/m² pc. Początkowo zwykle p.o. (dawki nie większe niż 12,5–25 mg), i.m. lub i.v. 7,5 mg (3–6 mg/m² pc) co 6 h przez 3 dni, rozpoczynając 12–24 h po rozpoczęciu wlewu metotreksatu, dawkę powtarza się co 6 h w ciągu 72 h. 48 h po rozpoczęciu wlewu metotreksatu należy dostosować dawkę l-folinianu disodu na podstawie stężenia resztkowego metotreksatu.

Uwagi dla Kwas lewofolinowy

Nie wykazano wpływu l-folinianu disodu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych.

Preparaty na rynku polskim zawierające kwas lewofolinowy