medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Cykliczny heksapeptyd, analog somatostatyny w postaci wstrzyknięć. Wiąże się z dużym powinowactwem z czterema z pięciu znanych podtypów receptorów somatostatyny hsst. Receptory somatostatyny występują w wielu tkankach, zwłaszcza w guzach neuroendokrynnych wydzielających hormony w nadmiarze, m.in. ACTH w chorobie Cushinga. Pasyreotyd wiąże się zwłaszcza z receptorem hsst5 w komórkach gruczolaków wytwarzających ACTH, co prowadzi do zahamowania wydzielania hormonu.
Farmakokinetyka
Po podaniu s.c. szybko się wchłania, a tmax wynosi 15–30 min. cmax i AUC są w przybliżeniu proporcjonalne do dawki. Wiąże się z białkami osocza w 88%; wiązanie z białkami nie zależy od stężenia leku. Pasyreotyd jest substratem glikoproteiny P, natomiast nie jest substratem transportera BCRP ani transporterów kationów organicznych OCT1 oraz polipeptydów transportujących aniony organiczne OATP1B1, 1B3 i 2B1. W dawkach terapeutycznych nie jest inhibitorem UGT1A1, OATP1B1 lub 1B3, glikoproteiny P, BCRP, MRP2 i BSEP. Lek jest wysoce stabilny metabolicznie, nie jest substratem, inhibitorem ani induktorem głównych enzymów cytochromu P450. Lek występuje głównie w niezmienionej postaci w osoczu, moczu i kale. Jest eliminowany głównie przez wątrobę (wydzielany z żółcią) z niewielkim udziałem nerek. Efektywny t1/2 wynosi ok. 12 h. Nie można wykluczyć wzrostu stężenia pasyreotydu we krwi w przypadku ciężkich zaburzeń czynności nerek. U osób z umiarkowanymi i ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby AUC zwiększyło się odpowiednio o 60% i 79%, a cmax o 67% i 69%.
Choroba Cushinga
Leczenie choroby Cushinga u dorosłych, u których leczenie chirurgiczne nie jest możliwe lub zakończyło się niepowodzeniem.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ciężkie zaburzenia czynności wątroby (klasa C w skali Childa i Pugha).
Dzieci i młodzież
Brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania u dzieci i młodzieży do 18. rż.
Stężenie glukozy
Przed rozpoczęciem leczenia powinno się oznaczyć stężenie glukozy w osoczu na czczo/stężenie HbA1c; monitorowanie tych stężeń w trakcie leczenia powinno przebiegać ściśle wg ustalonych wytycznych. Samodzielne monitorowanie stężenia glukozy we krwi i/lub stężenia glukozy w osoczu na czczo powinno się wykonywać co 1 tydz. przez pierwsze 2–3 mies. leczenia, a następnie okresowo, zgodnie ze wskazaniami klinicznymi. Stężenie glukozy w osoczu na czczo oraz stężenie HbA1c należy również monitorować odpowiednio po 4 tyg. i 3 tyg. od zakończenia leczenia. W razie wystąpienia hiperglikemii, zaleca się rozpoczęcie lub zmianę leczenia przeciwcukrzycowego. Jeżeli niekontrolowana hiperglikemia utrzymuje się pomimo odpowiedniego leczenia, dawkę pasyreotydu należy zmniejszyć lub lek odstawić. U osób ze słabo kontrolowaną glikemią, przed rozpoczęciem podawania pasyreotydu oraz w jego trakcie, należy zintensyfikować leczenie i kontrolę cukrzycy.
Kontrola czynności wątroby
Zaleca się monitorowanie czynności wątroby przed rozpoczęciem podawania leku oraz po 1., 2., 4., 8. i 12. tyg. leczenia, a następnie w zależności od potrzeb klinicznych. Zwiększenie aktywności aminotransferaz powinno się potwierdzić w powtórnym badaniu czynności wątroby; jeżeli wynik się potwierdzi, takie badania należy wykonywać często, aż do powrotu aktywności aminotransferaz do wartości sprzed leczenia. Stosowanie leku należy przerwać, gdy u pacjenta wystąpi żółtaczka lub inne objawy sugerujące klinicznie istotne zaburzenia czynności wątroby; leczenie należy przerwać również w przypadku utrzymywania się zwiększonej aktywności AST lub ALT – ≥5-krotne przekroczenie górnej granicy normy, albo w przypadku, kiedy aktywność ALT (lub AST) przekracza 3-krotnie górną granicę normy i jednocześnie stężenie bilirubiny przekracza 2-krotnie górną granice normy; po przerwaniu leczenia czynność wątroby należy monitorować, aż do ustąpienia nieprawidłowości; leczenia nie należy wznawiać.
Choroby układu sercowo-naczyniowego
Zaleca się szczegółowe monitorowanie pacjentów z ryzykiem wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego i/lub czynnikami ryzyka bradykardii, takimi jak istotna klinicznie bradykardia, ostry zawał mięśnia sercowego, blok serca wysokiego stopnia, zastoinowa niewydolność serca (klasa III lub IV wg NYHA), niestabilna dławica piersiowa, utrwalony częstoskurcz komorowy, migotanie komór w wywiadzie; konieczne może być dostosowanie dawki leków, takich jak β-adrenolityki, blokery kanałów wapniowych lub leki stosowane w kontrolowaniu równowagi elektrolitowej.
Wydłużenie odstępu QT
Lek wydłuża odstęp QT; istotność kliniczna tego faktu nie jest znana. Należy zachować ostrożność oraz dokonać uważnej oceny stosunku korzyści do ryzyka stosując pasyreotyd u pacjentów narażonych na istotne ryzyko wystąpienia wydłużenia odstępu QT; do tej grupy pacjentów należą osoby z wrodzonym zespołem wydłużonego odstępu QT, z niekontrolowanymi lub istotnymi chorobami serca, w tym niedawno przebytym zawałem serca, zastoinową niewydolnością serca, niestabilną dławicą piersiową lub istotną klinicznie bradykardią, pacjenci przyjmujący leki przeciwarytmiczne lub inne substancje, o których wiadomo, że prowadzą do wydłużenia odstępu QT oraz osoby z hipokaliemią i/lub hipomagnezemią; przed rozpoczęciem leczenia, po 1. tyg., a następnie wg wskazań klinicznych należy wykonać badanie EKG oraz sprawdzić wpływ leku na odstęp QT.
Zaburzenia elektrolitowe
Przed rozpoczęciem leczenia zaburzenia elektrolitowe, takie jak hipokaliemia i/lub hipomagnezemia, muszą być skorygowane; należy je okresowo monitorować w trakcie podawania pasyreotydu.
Hipokortyzolemia
Leczenie może doprowadzić do zmniejszenia stężenia kortyzolu we krwi oraz do wystąpienia przejściowej hipokortyzolemii/niedoczynności kory nadnerczy; monitorować pacjentów pod kątem wystąpienia hipokortyzolemii; w przypadku potwierdzonego jej wystąpienia, konieczne może być tymczasowe leczenie zastępcze glikokortykosteroidami i/lub zmniejszenie dawki lub przerwanie leczenia pasyreotydem.
Zaburzenia czynności pęcherzyka żółciowego
Wskazane jest wykonanie badania USG pęcherzyka żółciowego przed leczeniem a następnie co 6–12 mies., w celu ewentualnego wykrycia kamieni żółciowych; kamica żółciowa występująca podczas leczenia jest najczęściej bezobjawowa; objawową kamicę żółciową należy leczyć zgodnie z praktyką kliniczną.
Hormony przysadki
Nie można wykluczyć zahamowania wydzielania hormonów przysadki innych niż ACTH; zaleca się monitorowanie czynności przysadki mózgowej (np. TSH/wolne T4, GH/IGF-1) przed i w trakcie leczenia pasyreotydem.
Nie przeprowadzono badań interakcji z innymi lekami.
Silne inhibitory glikoproteiny P
Pasyreotyd jest substratem glikoproteiny P, z tego względu silne inhibitory tego białka (np. ketokonazol, cyklosporyna, werapamil, klarytromycyna) mogą zwiększać stężenie leku we krwi; kliniczne następstwa tej potencjalnej interakcji nie są znane.
Cyklosporyna
Pasyreotyd może zmniejszać względną dostępność biologiczną cyklosporyn; jednoczesne podawanie z cyklosporyną może wymagać dostosowania jej dawki.
Leki wydłużające odstęp QT
Zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania z lekami wydłużającymi odstęp QT, takimi jak leki przeciwarytmiczne klasy Ia (np. chinidyna, prokainamid), leki przeciwarytmiczne klasy III (np. amiodaron, dronedaron, sotalol, dofetylid, ibutylid), niektóre leki przeciwbakteryjne (erytromycyna podawana i.v., pentamidyna podawana we wstrzyknięciach, klarytromycyna, moksyfloksacyna), niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. chlorpromazyna, tiorydazyna, flufenazyna, pimozyd, haloperydol, tiapryd, amisulpryd, sertindol, metadon), niektóre leki przeciwhistaminowe (np. terfenadyna, astemizol, mizolastyna), leki przeciwmalaryczne (np. chlorochina, halofantryna, lumefantryna), niektóre leki przeciwgrzybicze (np. ketokonazol, z wyjątkiem szamponów).
Bradykardia
Zaleca się kliniczne monitorowanie pracy serca, szczególnie na początku leczenia, u pacjentów przyjmujących równocześnie pasyreotyd i leki mogące powodować bradykardię, takie jak β-adrenolityki (np. metoprolol, karteolol, propranolol, sotalol), inhibitory acetylocholinoesterazy (np. rywastygmina, fizostygmina), niektóre blokery kanałów wapniowych (np. werapamil, diltiazem, beprydyl), niektóre leki przeciwarytmiczne.
Leki przeciwcukrzycowe
Może zaistnieć konieczność dostosowania dawki insuliny i leków przeciwcukrzycowych (np. metforminy, liraglutydu, wildagliptyny, nateglinidu) podczas jednoczesnego podawania tych leków z pasyreotydem.
Bardzo często: hiperglikemia, cukrzyca, biegunka, bóle w jamie brzusznej, nudności, kamica żółciowa, reakcje w miejscu podania, zmęczenie, zwiększone stężenie hemoglobiny glikowanej.
Często: niedokrwistość, niedoczynność kory nadnerczy, zmniejszony apetyt, cukrzyca typu 2, bóle głowy, bradykardia zatokowa, wydłużenie odstępu QT, niedociśnienie tętnicze, wymioty, bóle w górnej części jamy brzusznej, łysienie, świąd, ból mięśni, ból stawów, zwiększona aktywność gammaglutamylotransferazy, ALT, lipazy, amylazy we krwi, zwiększone stężenie glukozy we krwi, wydłużony czas protrombinowy.
Profil bezpieczeństwa jest zgodny z profilem klasy analogów somatostatyny, poza wystąpieniem hipokortyzolemii i stopniem hipoglikemii. Nasilenie hiperglikemii wydawało się być większe u pacjentów w stanie przedcukrzycowym lub ze stwierdzoną cukrzycą. Podczas badania osiowego, doszło do istotnego zwiększenia i stabilizacji stężenia HbA1c, jednak nie obserwowano powrotu do wartości wyjściowych. Więcej przypadków przerwania leczenia oraz większą częstość zgłaszania ciężkich zdarzeń niepożądanych spowodowanych hiperglikemią odnotowano u pacjentów leczonych dawką 0,9 mg dwa razy na dobę. Występowanie hiperglikemii wydaje się być związane ze zmniejszonym wydzielaniem insuliny (zwłaszcza w okresie po podaniu leku) i inkretyn (tj. GLP-1 oraz GIP). Odczyny w miejscu podania to najczęściej: miejscowy ból, rumień, krwiak, krwawienie i świąd; reakcje te ustępowały samoistnie i nie wymagały interwencji.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania często występuje biegunka; należy zastosować leczenie wspomagające, zależne od stanu klinicznego i kontynuować je do ustąpienia objawów.
Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na reprodukcję; potencjalne ryzyko dla ludzi nie jest znane. Leku nie należy stosować u kobiet w ciąży, chyba że ich stan kliniczny tego wymaga. Nie wiadomo, czy pasyreotyd przenika do pokarmu kobiecego.
Podczas leczenia należy przerwać karmienie piersią.
S.c. w okolicę brzucha lub górnej części uda; należy zmieniać miejsca wstrzyknięć. Początkowo 0,6 mg 2 ×/d. Po 2 mies. należy ocenić korzyści kliniczne wynikające z leczenia; w przypadku braku odpowiedzi rozważyć przerwanie leczenia, natomiast w razie istotnego zmniejszenia stężenia wolnego kortyzolu w moczu powinno się przyjmować lek dopóki utrzymują się korzyści z leczenia. W zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji dawkę można zwiększyć do 0,9 mg 2 ×/d. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych zaleca się okresowe zmniejszanie dawki o 0,3 mg 2 ×/d.
Zaburzenia czynności wątroby
Nie ma konieczności dostosowania dawki u osób w podeszłym wieku, z zaburzeniami czynności nerek lub z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. U chorych z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby (klasa B w skali Childa i Pugha) początkowo 0,3 mg 2 ×/d, dawka maks. 0,6 mg 2 ×/d.
W razie wystąpienia w trakcie leczenia bólów głowy lub uczucia zmęczenia, należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
