Dekslanzoprazol (opis profesjonalny)

Działanie - Dekslanzoprazol

Mechanizm działania
Dekslanzoprazol to R-enancjomer lanzoprazolu, inhibitor pompy protonowej w żołądku. Lek gromadzi się w komórkach okładzinowych żołądka; pod wpływem silnie kwaśnego środowiska ulega przekształceniu do postaci czynnej, która następnie reaguje z grupą sulfhydrylową ATP-azy H⁺/K⁺. Poprzez zmniejszenie aktywności tego transportera hamuje ostatni etap wytwarzania kwasu solnego w żołądku. Zmniejszenie wydzielania jonów wodorowych do światła żołądka powoduje zmniejszenie podstawowego i stymulowanego wydzielania kwasu żołądkowego. Działanie to jest zależne od dawki i odwracalne.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. średnie wartości c_max i AUC dekslanzoprazolu zwiększają się w przybliżeniu proporcjonalnie do dawki. t_max wynosi 4–6 h. Stopień wiązania z białkami osocza wynosi 96,1–98,8%. Dekslanzoprazol jest intensywnie metabolizowany w wątrobie (przy udziale izoenzymów cytochromu P-450, głównie CYP2C19) na drodze utlenienia i redukcji, a następnie sprzęgania z siarczanem, glukuronianem i glutationem do nieczynnych metabolitów. CYP2C19 jest polimorficznym izoenzymem wątrobowym, który występuje w trzech fenotypach różniących się tempem metabolizowania substratów (u chorego może zachodzić szybki, średni lub wolny metabolizm z udziałem CYP2C19). Ogólnoustrojowa ekspozycja na lek jest większa u osób ze średnim i wolnym metabolizmem. Dekslanzoprazol jest głównym substratem krążącym w osoczu, niezależnie od typu metabolizmu CYP2C19. U osób ze średnim i szybkim metabolizmem CYP2C19 głównym metabolitem w osoczu jest 5-hydroksy-dekslanzoprazol oraz jego glukuronian, natomiast u osób z wolnym metabolizmem CYP2C19 głównym metabolitem w osoczu jest pochodna sulfonowa. Lek w postaci niezmienionej nie jest wydalany z moczem. Lek w ok. 50,7% ulega wydaleniu z moczem, a 47,6% z kałem. Po jednorazowym i wielokrotnym podaniu dawek 30–120 mg dekslanzoprazolu osobom zdrowym średnie wartości c_max i AUC zwiększały się w przybliżeniu proporcjonalnie do dawki w całym zakresie badanych dawek. Farmakokinetyka jest niezależna od dawki i od czasu, a szacowany końcowy t_1/2 eliminacji wynosi ok. 1–2 h, dlatego nie zaobserwowano kumulacji leku przy dawkowaniu 1 ×/d lub kumulacja była nieznaczna. Lek można przyjmować niezależnie od posiłku.

Wskazania do stosowania - Dekslanzoprazol

Refluksowe zapalenie przełyku, choroba refluksowa przełyku
Leczenie nadżerkowego refluksowego zapalenia przełyku.
Leczenie podtrzymujące nadżerkowego refluksowego zapalenia przełyku i zgagi.
Krótkotrwałe leczenie zgagi i zarzucania kwaśnej treści żołądkowej związanego z nienadżerkową objawową postacią choroby refluksowej przełyku.

Przeciwwskazania stosowania - Dekslanzoprazol

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

Nowotwór żołądka
Przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć występowanie złośliwego nowotworu żołądka, ponieważ dekslanzoprazol może maskować jego objawy i opóźnić rozpoznanie.

Inhibitory proteazy HIV
Nie zaleca się równoległego stosowania dekslanzoprazolu i inhibitorów proteazy HIV (np. atazanawir, nelfinawir), których wchłanianie zależy od pH soku żołądkowego, ze względu na możliwość znacznego zmniejszenia dostępności biologicznej inhibitorów proteazy HIV.

Zaburzenia czynności wątroby
Należy zachować ostrożność podczas leczenia osób z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby. Nie należy stosować leku u osób z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.

Zwiększenie pH soku żołądkowego
Zmniejszona kwaśność soku żołądkowego, związana np. ze stosowaniem inhibitorów pompy protonowej (w tym dekslanzoprazolu) prowadzi do patologicznego namnażania fizjologicznej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego w żołądku. Może to prowadzić do nieznacznego zwiększenia ryzyka zakażenia przewodu pokarmowego bakteriami z rodzaju Salmonella, Campylobacter i Clostridium difficile.

Długotrwałe stosowanie
Ze względu na brak danych dotyczących długotrwałego (ponad 1 rok) stosowania, należy regularnie oceniać skuteczność leczenia i stosunek korzyści do ryzyka z nim związanego.

Hipomagnezemia
Podczas leczenia inhibitorami pompy protonowej, trwającego przez co najmniej 3 mies. może wystąpić ciężka hipomagnezemia (w przypadku leczenia trwającego przez rok obserwowano ją u większości chorych). Ciężkie objawy hipomagnezemii (takie jak zmęczenie, tężyczka, majaczenie, drgawki, zawroty głowy oraz komorowe zaburzenia rytmu serca) mogą rozpocząć się niepostrzeżenie i pozostać niezauważone. U większości chorych hipomagnezemia ustępuje po uzupełnieniu niedoborów magnezu i przerwaniu leczenia inhibitorami pompy protonowej. U osób długotrwale stosujących dekslanzoprazol lub równolegle przyjmujących leki, które mogą powodować hipomagnezemię (np. digoksyna, diuretyki) należy rozważyć oznaczenie stężenia magnezu we krwi przed rozpoczęciem leczenia oraz okresowo w trakcie jego trwania.

Wpływ na wchłanianie wit. B₁₂
W związku ze zmniejszeniem kwasowości soku żołądkowego, leki hamujące wydzielanie żołądkowe (w tym dekslanzoprazol) mogą zmniejszać wchłanianie wit. B₁₂ z przewodu pokarmowego. Należy zachować ostrożność podczas długotrwałego leczenia osób z niedoborem wit. B₁₂ lub zaburzeniami jej wchłaniania oraz w przypadku wystąpienia objawów klinicznych niedoboru wit. B₁₂.

Zapalenie okrężnicy
Podczas leczenia lanzoprazolem rzadko może wystąpić zapalenie okrężnicy. Prawdopodobnie analogiczne działanie może wykazywać dekslanzoprazol. W przypadku wystąpienia ciężkiej i/lub utrzymującej się biegunki należy rozważyć przerwanie leczenia.

Złamania kości
Stosowanie inhibitorów pompy protonowej, szczególnie w dużych dawkach oraz przez długi czas (ponad 1 rok) może nieznacznie zwiększyć ryzyko występowania złamań kości biodrowej, kości nadgarstka lub kręgosłupa; najbardziej narażone są osoby w podeszłym wieku lub z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Wyniki badań wskazują, że ogólne ryzyko złamań może się zwiększyć o 10–40% (jego zwiększenie mogą powodować również inne czynniki niż stosowanie IPP). Osoby z ryzykiem wystąpienia osteoporozy powinno się leczyć zgodnie z obowiązującymi wytycznymi w celu zapewnienia podaży odpowiedniej dawki witaminy D i wapnia.

Metotreksat
Równoległe stosowanie dekslanzoprazolu z metotreksatem może prowadzić do zwiększenia stężenia metotreksatu we krwi. Podczas przyjmowania dużych dawek metotreksatu należy rozważyć czasowe przerwanie stosowania dekslanzoprazolu.

Podostra postać skórna tocznia rumieniowatego (SCLE)
Podczas stosowania inhibitorów pompy protonowej sporadycznie może wystąpić podostra postać skórna tocznia rumieniowatego (SCLE). W przypadku pojawienia się zmian skórnych, zwłaszcza w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, z towarzyszącym im bólem stawów, należy rozważyć przerwanie stosowania leku. Wystąpienie SCLE w wyniku leczenia IPP może zwiększać ryzyko jego wystąpienia podczas stosowania leków z tej grupy w przyszłości.

Dodatkowe składniki preparatu
Ze względu na zawartość sacharozy, osoby z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy nie powinny stosować tego leku.

Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych
Dekslanzoprazol może powodować zwiększenie stężenia chromatograniny A (CgA) i wpływać na wyniki badań w kierunku wykrywania guzów neuroendokrynnych. Należy przerwać stosowanie leku co najmniej 5 dni przed pomiarem stężenia CgA. Jeżeli po pomiarze wstępnym wartości stężenia CgA i gastryny nadal wykraczają poza zakres referencyjny, należy je powtórzyć po 14 dniach od odstawienia leku.

Interakcje - Dekslanzoprazol

W metabolizmie dekslanzoprazolu biorą udział izoenzymy CYP2C19 i CYP3A4.

Inhibitory CYP2C19
Inhibitory CYP2C19 (np. fluwoksamina) prawdopodobnie mogą zwiększać ogólnoustrojową ekspozycję na dekslanzoprazol.

Induktory CYP2C19 i CYP3A4
Induktory CYP2C19 i CYP3A4 (np. ryfampicyna, preparaty zawierające ziele dziurawca) mogą zmniejszać stężenie dekslanzoprazolu w osoczu.

Sukralfat, leki zobojętniające sok żołądkowy
Sukralfat i leki zobojętniające sok żołądkowy mogą zmniejszać dostępność biologiczną dekslanzoprazolu. Dekslanzoprazol należy stosować co najmniej 1 h po przyjęciu tych leków.

Leki, których wchłanianie zależy od pH
Dekslanzoprazol może zmniejszać wchłanianie leków, których dostępność biologiczna zależy od pH soku żołądkowego.

Inhibitory proteazy wirusa HIV
Nie zaleca się równoległego podawania dekslanzoprazolu z inhibitorami proteazy HIV, których wchłanianie zależy od pH soku żołądkowego (np. atazanawir, nelfinawir), ze względu na ryzyko znaczącego zmniejszenia ich dostępności biologicznej.

Ketokonazol, itrakonazol, erlotynib
Należy unikać stosowania ketokonazolu, itrakonazolu i erlotynibu równolegle z dekslanzoprazolem, ponieważ zmniejszenie stężenia kwasu solnego w żołądku może prowadzić do znacznego zmniejszenia stężenia ketokonazolu, itrakonazolu i erlotynibu oraz osłabienia/braku ich działania.

Digoksyna
Równoległe stosowanie dekslanzoprazolu i digoksyny może powodować zwiększenie stężenia digoksyny w osoczu. Należy kontrolować stężenie digoksyny w osoczu, a w razie konieczności, po rozpoczęciu i po zakończeniu leczenia dekslanzoprazolem, dostosować jej dawkę.

Leki metabolizowane przez izoenzymy cytochromu P-450
W badaniach in vitro wykazano, że dekslanzoprazol najprawdopodobniej nie hamuje izoenzymów CYP: 1A1, 1A2, 2A6, 2B6, 2C8, 2C9, 2D6, 2E1 i 3A4. W związku z tym nie należy oczekiwać występowania klinicznie istotnych interakcji z lekami metabolizowanymi przez te izoenzymy. Ponadto w badaniach in vivo wykazano, że dekslanzoprazol nie wpływa na farmakokinetykę podawanej równolegle fenytoiny (substrat CYP2C9) ani teofiliny (substrat CYP1A2). W badaniu z teofiliną nie określano genotypu CYP1A2. W badaniach in vitro wykazano, że dekslanzoprazol może teoretycznie hamować CYP2C19, jednak badanie interakcji in vivo dotyczące głównie osób o szybkim i średnim metabolizmie z udziałem CYP2C19 wykazało, że lek nie ma wpływu na farmakokinetykę diazepamu (substrat CYP2C19).

Takrolimus
Równoległe stosowanie takrolimusu i dekslanzoprazolu może zwiększać stężenie takrolimusu (substrat izoenzymu CYP3A i glikoproteiny P) w osoczu, szczególnie u biorców przeszczepu o średnim i wolnym metabolizmie z udziałem CYP2C19. Zaleca się kontrolę stężenia takrolimusu w osoczu na początku i po zakończeniu równoległego stosowania dekslanzoprazolu.

Warfaryna
Równoległe stosowanie dekslanzoprazolu i warfaryny nie powodowało znaczących różnic w farmakokinetyce warfaryny i wartości wskaźnika INR w porównaniu do podawania warfaryny z placebo. Istnieją jednak doniesienia na temat zwiększenia wartości INR i wydłużenia czasu protrombinowego u osób stosujących równolegle inhibitory pompy protonowej i warfarynę. Należy rozważyć obserwację takich osób pod kątem zwiększenia wartości INR i czasu protrombinowego, szczególnie w przypadku rozpoczęcia lub zakończenia podawania jednego z tych leków.

Klopidogrel
Równoległe stosowanie u zdrowych osób dekslanzoprazolu (w dawce 60 mg 1 ×/d) i klopidogrelu w dawce 75 mg powodowało zmniejszenie ekspozycji na czynny metabolit klopidogrelu (zmniejszenie AUC o ok. 9% i c_max o ok. 27%). Równoległe podawanie dekslanzoprazolu nie ma znaczącego klinicznie wpływu na farmakodynamikę klopidogrelu, nie ma konieczności modyfikacji dawkowania.

Metotreksat
Równoległe podawanie inhibitorów pompy protonowej i metotreksatu (głównie w dużych dawkach) może spowodować długotrwałe zwiększenie stężenia metotreksatu i/lub jego metabolitu hydroksymetotreksatu w surowicy, co może prowadzić do wystąpienia toksyczności. Nie przeprowadzono badań dotyczących interakcji dekslanzoprazolu z metotreksatem. Podczas stosowania metotreksatu należy rozważyć przerwanie stosowania dekslanoprazolu.

Leki transportowane przez glikoproteinę P
W warunkach in vitro lanzoprazol może hamować aktywność białka transportowego glikoproteiny P (P-gp). Można oczekiwać, że dekslanzoprazol wykazuje podobne działanie. Znaczenie kliniczne tej obserwacji jest nieznane.

NLPZ
Nie przeprowadzono badań klinicznych dotyczących interakcji NLPZ i dekslanzoprazolu; nie zaobserwowano występowania takich interakcji.

Działania niepożądane - Dekslanzoprazol

Często: ból głowy, biegunka, ból brzucha, nudności, dyskomfort w jamie brzusznej, wzdęcia, zaparcia, łagodne polipy dna żołądka.

Niezbyt często: złamania kości biodrowej, nadgarstka lub kręgosłupa, bezsenność, depresja, zawroty głowy, zaburzenia smaku, nadciśnienie tętnicze, uderzenia gorąca, kaszel, wymioty, suchość jamie ustnej, nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, pokrzywka, świąd, wysypka, astenia, zaburzenia łaknienia.

Rzadko: omamy słuchowe, drgawki, parestezje, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, kandydoza.

Bardzo rzadko: omamy wzrokowe, nieostre widzenie, głuchota, polekowe zapalenie wątroby, podostra postać skórna tocznia rumieniowatego, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka.

Przedawkowanie
Skutki przedawkowania dekslanzoprazolu u ludzi nie są znane; ostra toksyczność jest prawdopodobnie niewielka. Brak doniesień o przypadkach przedawkowania leku. Wielokrotne podawanie dawki 120 mg oraz podanie pojedynczej dawki 300 mg nie spowodowały ciężkich działań niepożądanych. Odnotowano wystąpienie poważnych działań niepożądanych, takich jak nadciśnienie oraz łagodnych działań niepożądanych (uderzenia gorąca, skłonność do siniaków, ból jamy ustnej i gardła oraz zmniejszeniemasy ciała) po zastosowaniu dekslanzoprazolu w dawce 60 mg 2 ×/d. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy kontrolować stan chorego. W razie konieczności zaleca się płukanie żołądka, podanie węgla aktywowanego i leczenie objawowe. Dekslanzoprazol nie ulega eliminacji w istotnym stopniu podczas hemodializy.

Ciąża i laktacja - Dekslanzoprazol

Brak danych lub istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania dekslanzoprazolu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na reprodukcję. Nie zaleca się stosowania leku u kobiet w ciąży.
Nie wiadomo, czy dekslanzoprazol przenika do pokarmu kobiecego. W badaniach na zwierzętach wykazano, że lek przenika do mleka. Nie można wykluczyć zagrożenia dla noworodków/niemowląt karmionych piersią. Należy podjąć decyzję czy przerwać karmienie piersią czy stosowanie dekslanzoprazolu, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.

Dawkowanie - Dekslanzoprazol

Podawać p.o., niezależnie od posiłków; kapsułki połykać w całości lub wymieszać ich zawartość z łyżką przecieru jabłkowego.
Nadżerkowe refluksowe zapalenie przełyku. Dorośli i dzieci po 12. rż. 60 mg 1 ×/d przez 4–8 tyg.
Nadżerkowe refluksowe zapalenie przełyku i zgagi – leczenie podtrzymujące. Dorośli i dzieci po 12. rż. 30 mg 1 ×/d. U dorosłych, u których konieczne jest długotrwałe zahamowanie wydzielania kwasu solnego leczenie można kontynuować do 6 mies. U dzieci czas leczenia należy określić indywidualnie.
Zgaga i zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej związane z nienadżerkową objawową postacią choroby refluksowej przełyku – leczenie krótkotrwałe. Dorośli i dzieci po 12. rż. 30 mg 1 ×/d do 4 tyg.

Osoby w podeszłym wieku
U osób w podeszłym wieku nie należy stosować dawek >60 mg/d, jeśli nie istnieją istotne wskazania kliniczne.

Zaburzenia czynności nerek i/lub wątroby
Nie ma konieczności dostosowania dawki u osób z zaburzeniem czynności nerek lub łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. W przypadku umiarkowanych zaburzeń czynności wątroby należy zachować ostrożność, rozważyć stosowanie maks. dawki 30 mg/d. Ze względu na brak badań klinicznych nie zaleca się stosowania leku u chorych z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.

Dzieci i młodzież do 12. rż.
Nie określono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania u dzieci do 12. rż.

Uwagi dla Dekslanzoprazol

Podczas stosowania dekslanzoprazolu mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak zawroty głowy, zaburzenia widzenia i senność. Zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn może być wtedy zmniejszona, należy zachować ostrożność.

Preparaty na rynku polskim zawierające dekslanzoprazol