Kolistymetat sodu (opis profesjonalny)

Działanie - Kolistymetat sodu

Mechanizm działania
Sól sodowa metanosiarczanu kolistyny, cykliczny antybiotyk polipeptydowy z grupy polimyksyn o działaniu bakteriobójczym, aktywny wobec drobnoustrojów Gram-ujemnych. Cząsteczka polimyksyn zbudowana jest z peptydów otrzymywanych z hodowli szczepu Bacillus polymyxa var. colistinus. Ze względu na budowę amfifilową działa jak detergent i może łatwo przenikać do komórki bakteryjnej. Działając na fosfolipidy i lipopolisacharydy uszkadza błonę komórkową, prowadzi do zwiększenia jej przepuszczalności, wycieku składników z wnętrza komórki i w konsekwencji do jej śmierci. Bakterie oporne charakteryzują się modyfikacją grup fosforanowych lipopolisacharydów, poprzez podstawienie etanoloaminą lub aminoarabinozą. Między kolistymetatem sodu a polimyksyną B można się spodziewać występowania oporności krzyżowej. Bakterie zwykle wrażliwe: Klebsiella spp., Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacterbaumannii, H. influenzae. Szczepy wśród których może wystąpić problem oporności nabytej: Stenotrophomonas maltophilia, Achromobacter xylosoxidans. Bakterie o oporności naturalnej: Burkholderia cepacia i gatunki pokrewne, Proteus spp., Providencia spp., Serratia spp.

Farmakokinetyka
Kolistymetat sodu jest prolekiem, który po podaniu pozajelitowym ulega przekształceniu w aktywną kolistynę; nie wchłania się po podaniu p.o. Istnieją przesłanki, że właściwości farmakokinetyczne są różne u pacjentów w stanie krytycznym i u zdrowych ochotników. Wykazano, że cmax kolistyny w osoczu u pacjentów w stanie krytycznym występuje z opóźnieniem do 7 h po podaniu kolistymetatu sodu. Objętość dystrybucji u zdrowych osób jest mała i odpowiada w przybliżeniu objętości płynu pozakomórkowego, jest natomiast istotnie zwiększona u chorych w stanie krytycznym. Wiązanie z białkami osocza jest umiarkowane i zmniejsza się przy większych stężeniach. Przenikanie do płynu mózgowo-rdzeniowego jest bardzo małe, zwiększa się w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Kolimestytat sodu i kolistyna mają farmakokinetykę liniową z w zakresie zalecanych dawek. Lek przenika do wątroby, nerek, mózgu, serca i mięśni. Przenika przez łożysko i do pokarmu kobiecego. Ok. 80% podanej dawki wykrywane jest w moczu w postaci niezmienionej. Nie stwierdzono wydalania z żółcią. Ok. 30% kolistymetatu u zdrowych osób jest przekształcane do kolistyny, klirens zależy od klirensu kreatyniny, gdy czynność nerek jest zaburzona, większa część kolistymetatu sodu jest przekształcana do kolistyny. U chorych z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <30 ml/min) stopień przekształcania może wynosić 60–70%. Kolistymetat sodu jest wydalany przez nerki, ok. 40% podanej dawki w ciągu pierwszych 8 h, a ok. 80% dawki po 24 h. U zdrowych osób 60–70% kolistymetatu jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej, w ciągu 24 h. Eliminacja kolistyny nie jest dokładnie znana; ulega rozległemu kanalikowemu wchłanianiu zwrotnemu w nerkach i może być usunięta inną drogą niż przez nerki lub podlega metabolizmowi nerkowemu z możliwością kumulacji w nerkach. Kliren kolistyny jest zmniejszony w zaburzeniach czynności nerek, prawdopodobnie z powodu zwiększonego przekształcania kolistymetatu sodu. t1/2 kolistyny u osób zdrowych i z mukowiscydozą wynosi odpowiednio 3 i 4 h. U chorych w stanie krytycznym odnotowano przypadki wydłużenia t1/2 o ok. 9–18 h.

Wskazania do stosowania - Kolistymetat sodu

Ciężkie zakażenia
W postaci roztworu do wstrzykiwań w leczeniu ciężkich zakażeń wywołanych przez wrażliwe tlenowe drobnoustroje Gram-ujemne, jeśli rutynowo stosowane antybiotyki są przeciwwskazane lub nieskuteczne.

Przewlekłe zakażenia płuc u chorych na mukowiscydozę
Wziewnie w leczeniu przewlekłych zakażeń płuc wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa u chorych na mukowiscydozę.

Przeciwwskazania stosowania - Kolistymetat sodu

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

Nefrotoksyczność
W przypadku stosowania i.v. na początku leczenia i regularnie w jego trakcie należy kontrolować czynność nerek. Dawkę dostosować w zależności od klirensu kreatyniny. U chorych z hipowolemią lub otrzymujących inne leki o potencjalnym działaniu nefrotoksycznym istnieje większe ryzyko nefrotoksyczności. Nefrotoksyczność może być związana z dawką skumulowaną i czasem trwania leczenia. Należy rozważyć korzyści z przedłużonego czasu leczenia w stosunku do ryzyka toksycznego działania na nerki. Zachować ostrożność podczas stosowania u niemowląt.

Oporność
Ze względu na ryzyko rozwoju oporności należy rozważyć jednoczesne podawanie dodatkowego leku przeciwbakteryjnego.

Reakcja nadwrażliwości
W przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości należy przerwać stosowanie kolistymetatu i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Neurotoksyczność
U chorych z dużym stężeniem kolistyny w surowicy, spowodowanym przedawkowaniem lub niedostosowaniem dawki do klirensu kreatyniny, mogą wystąpić objawy działania neurotoksycznego, takie jak parestezje twarzy, osłabienie mięśni, zawroty głowy, niewyraźna mowa, niestabilność naczynioruchowa, zaburzenia widzenia, splątanie, psychoza, bezdech.

Acetylocholina
Kolistyna zmniejsza ilość acetylocholiny uwalnianej z presynaptycznych połączeń nerwowo-mięśniowych, dlatego należy zachować szczególną ostrożność u chorych z myasthenia gravis, a leczenie podejmować tylko w przypadkach zdecydowanej konieczności.

Porfiria
Należy zachować ostrożność u pacjentów z porfirią.

Zapaleniqa okrężnicy, rzekomobłoniaste zapalenie jelit
Podczas leczenia może wystąpić zapalenie okrężnicy i rzekomobłoniaste zapalenie jelit związane ze stosowaniem antybiotyków, o nasileniu od umiarkowanie silnego do zagrażającego życiu. Należy rozważyć przerwanie podawania kolistymetatu sodu i wdrożenie swoistego leczenia przeciwko Clostridium difficile; nie należy podawać leków hamujących perystaltykę.

Zatrzymanie oddychania
Po podaniu kolistymetatu sodu i.m. zgłaszano przypadki zatrzymania oddychania; zaburzenia czynności nerek zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia bezdechu i blokady nerwowo-mięśniowej.

Skurcz oskrzeli
U chorych stosujących kolistymetat sodu w postaci inhalacji może wystąpić skurcz oskrzeli; w jego profilaktyce i leczeniu należy podawać lek z grupy agonistów receptorów β2-adrenergicznych. Jeśli skurcz oskrzeli i kaszel będą nadal uciążliwe, należy rozważyć odstawienie leku.

Krwioplucie
U chorych na mukowiscydozę z istotnym klinicznie krwiopluciem podawanie kolisymetatu sodu należy podejmować lub kontynuować jedynie wtedy, gdy korzyści z leczenia przeważają nad ryzykiem wywołania następnych krwotoków.

Zaostrzenie zmian chorobowych układu oddechowego
W przypadku zaostrzenia zmian chorobowych układu oddechowego rozważyć dodatkowe leczenie antybiotykiem p.o. lub i.v.

Grzybica jamy ustnej
Po każdej inhalacji należy przepłukać jamę ustną wodą, co może zmniejszyć ryzyko nadkażenia grzybiczego jamy ustnej.

Interakcje - Kolistymetat sodu

Inne leki o działaniu nefro- i neurotoksycznym
Należy zachować szczególną ostrożność podczas równoległego stosowania kolistymetatu z innymi lekami o działaniu nefro- i/lub neurotoksycznym.

Izoenzymy cytochromu P450
W badaniach in vitro nad kolistyną i kolistymetatem sodu nie stwierdzono indukcji aktywności CYP1A2, CYP2B6, CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A4/5 cytochromu P-450. Należy brać pod uwagę możliwość interakcji podczas stosowania z lekami o znanym działaniu hamującym lub indukującym enzymy metabolizujące leki bądź z lekami będącymi substratami nerkowych mechanizmów nośnikowych.

Niedepolaryzujące leki zwiotczające mięśnie
W skojarzeniu z niedepolaryzującymi lekami zwiotczającymi mięśnie zwiększa się ryzyko blokady nerwowo-mięśniowej oraz bezdechu; należy zachować ostrożność podczas równoległego stosowania.

Myasthenia gravis, antybiotyki makrolidowe
U chorych z myasthenia gravis należy zachować ostrożność podczas leczenia skojarzonego kolistymetatem sodu i makrolidami, takimi jak azytromycyna i klarytromycyna, lub fluorochinolonami, takimi jak norfloksacyna i cyprofloksacyna.

Niezgodności
Ze względu na niezgodność fizykochemiczną nie należy mieszać w jednej strzykawce z erytromycyną, hydrokortyzonem, karbenicyliną, cefalotyną, cefalorydyną, kanamycyną, chlorowodorkiem linkomycyny.

Działania niepożądane - Kolistymetat sodu

Przemijające zaburzenia czucia (parestezje w obrębie twarzy), zawroty głowy, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, stan splątania i psychozy mogą wystąpić u pacjentów przyjmujących duże dawki leku, u chorych z niewydolnością nerek, którym niewystarczająco zmniejszono dawkę oraz u osób otrzymujących równolegle niedepolaryzujące środki zwiotczające lub leki o działaniu neurotoksycznym; objawy ustępują po zmniejszeniu dawki kolistyny. Zaburzenia czynności nerek mogą wystąpić zarówno u chorych z prawidłową czynnością nerek jak i u chorych z niewydolnością nerek otrzymujących większe niż zalecane dawki leku i/lub przyjmujących równolegle inne antybiotyki o działaniu nefrotoksycznym; zaburzenia zwykle ustępują po odstawieniu leku. Ponadto odnotowywano: bezdech, alergiczne wysypki skórne (w przypadku wystąpienia wysypki lek należy odstawić), podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia, gorączkę. Po podaniu w postaci inhalacji mogą wystąpić: bardzo często – duszność, kaszel, chrypka, podrażnienie gardła, zaburzenia smaku; często – zaburzenia równowagi, ból głowy, szum uszny, krwioplucie, skurcz oskrzeli, astma, świsty oddechowe, dyskomfort w klatce piersiowej, zakażenie dolnych dróg oddechowych, produktywny kaszel, rzężenia w płucach, wymioty, nudności, ból stawów, gorączka, osłabienie, zmęczenie, zmniejszenie objętości wydechowej; niezbyt często – reakcje nadwrażliwości, wahania masy ciała, zmniejszenie łaknienia, niepokój, drgawki, senność, uczucie zatkanych uszu, ból w klatce piersiowej, nasilenie duszności, ból gardłowo-krtaniowy, krwawienie z nosa, ropna plwocina, nieprawidłowe odgłosy oddechowe w klatce piersiowej, zwiększenie ilości wydzieliny z górnych dróg oddechowych, biegunka, ból zębów, nadmierne wydzielanie śliny, wzdęcie, białkomocz, pragnienie.

Przedawkowanie
Porażenie przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego może wywołać objawy takie jak: stan splątania, zawroty głowy, ataksja, oczopląs, zaburzenia mowy, letarg, bezdech. W wyniku porażenia mięśni oddechowych może dojść do zatrzymania oddychania. Ponadto przedawkowanie może spowodować ostrą niewydolność nerek. Należy wówczas odstawić lek, monitorować czynności życiowe i w razie konieczności zastosować leczenie objawowe.

Ciąża i laktacja - Kolistymetat sodu

Ze względu na dużą toksyczność, przenikanie przez łożysko i ograniczone badania u ludzi, lek może być stosowany u kobiet w ciąży wyłącznie gdy korzyści z leczenia matki przeważają nad zagrożeniem dla płodu. Preparat w postaci proszku do inhalacji w kapsułkach nie jest zalecany do stosowania w okresie ciąży oraz u kobiet w wieku rozrodczym, niestosujących skutecznej metody antykoncepcji;

Lek przenika do pokarmu kobiecego. W okresie karmienia piersią stosować ostrożnie, wyłącznie w przypadku bezwzględnej konieczności.N podjąć decyzję o odstawieniu leku na czas karmienia piersią lub zaprzestaniu karmienia piersią podczas leczenia.

Dawkowanie - Kolistymetat sodu

I.v. we wstrzyknięciach lub wlewie, i.m. (jeżli niemożliwe jest podanie i.v.).
Dorośli i młodzież. Dawka podtrzymująca wynosi 9 mln j.m./d w 2–3 daw. podz. U chorych w stanie krytycznym należy podać dawkę nasycającą 9 mln j.m. Nie określono optymalnego odstępu pomiędzy dawką nasycającą a pierwszą dawką podtrzymującą. W niektórych przypadkach, u chorych z prawidłową czynnością nerek, może być konieczne podanie dawki nasycającej i podtrzymującej wynoszącej do 12 mln j.m. U chorych z niewydolnością nerek dawkowanie w zależności od klirensu kreatyniny: 30–50 ml/min – 5,5–7,5 mln j.m./d, 10–30 ml/min – 4,5–5,5 mln j.m./d, <10 ml/min – 3,5 mln j.m./d; dawkę dobową podawać w 2 daw. podz. Stosować ostrożnie u chorych z zaburzeniem czynności wątroby. Nie jest konieczna modyfikacja dawkowania u osób w podeszłym wieku z prawidłową czynnością nerek. Dzieci ≤40 kg mc. 75–150 tys. j.m./kg mc./d w 3 daw. podz. U dzieci >40 kg mc. rozważyć zastosowanie dawkowania jak u osób dorosłych. Brak danych dotyczących podawania dawki nasycającej u dzieci w stanie krytycznym. Nie określono zaleceń dotyczących dawkowania u dzieci z zaburzeniem czynności nerek.

Wziewnie.
Roztwór do inhalacji. Podawać w inhalatorze po rozpuszczeniu w 2–4 ml wody do wstrzykiwań lub 0,9% roztw. NaCl. Dorośli i dzieci po 2. rż. 1–2 mln j.m. 2–3 ×/d; dawka maks. 6 mln j.m./d. Dzieci do 2. rż. 0,5–1 mln j.m. 2 ×/d; dawka maks. 2 mln j.m./d.

Proszek do inhalacji w kapsułkach. Dorośli i dzieci po 6. rż. 1 kaps. 2 ×/d za pomocą inhalatora proszkowego Turbospin. U osób w podeszłym wieku lub z zaburzeniem czynności wątroby dostosowanie dawki nie jest konieczne. Zaleca się zachowanie ostrożności u chorych z zaburzeniem czynności nerek.

Uwagi dla Kolistymetat sodu

Lek może powodować osłabienie sprawności psychofizycznej. Chorzy, u których wystąpią działania niepożądane, takie jak zawroty głowy, uczucie dezorientacji lub zaburzenia widzenia nie powinni prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych.

Preparaty na rynku polskim zawierające kolistymetat sodu

Colistin TZF (liof. do sporz. roztworu do wstrzykiwań, infuzji i inhalacji) Colobreathe (proszek do inhalacji w kapsułkach twardych)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta