×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Osłabienie mięśni, co oznacza i jak je leczyć?


Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Osłabienie mięśni to uczucie zmniejszenia prawidłowej siły mięśniowej. Jeśli zmniejszenie siły mięśni ogranicza zakres ruchów zależnych od woli, to jest to niedowład. Jeśli wykonanie jakiegokolwiek ruchu jest niemożliwe, to jest to porażenie. Osłabienie mięśni może być wynikiem wielu różnych chorób. Nagłe pojawienie się niedowładu dotyczącego kończyny górnej i dolnej po tej samej stronie może być objawem udaru mózgu i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Co to jest osłabienie mięśni, porażenie i niedowład i jaki jest mechanizm jego powstania?

Osłabienie mięśni to uczucie zmniejszenia się prawidłowej siły mięśniowej. W zależności od nasilenia osłabienie mięśni można nazwać niedowładem lub porażeniem. Niedowład to zmniejszenie siły mięśni z ograniczeniem zakresu ruchów dowolnych, czyli ruchów zależnych od woli. Porażenie to całkowita niemożność wykonania ruchu. W obu przypadkach zaburzona jest kurczliwość mięśnia lub grupy mięśni, co manifestuje się trudnościami w wykonywaniu niektórych ruchów lub też szybkim męczeniem się, nawet przy zwykłej aktywności fizycznej.

Utrata siły mięśniowej może być pierwszym objawem groźnych zaburzeń neurologicznych lub chorób ogólnoustrojowych, takich jak np. niedoczynność tarczycy. W zależności od czynnika wywołującego osłabienie mięśni mechanizm jego powstania jest różny i nie zawsze u podłoża stwierdzanych dolegliwości leży uszkodzenie samego mięśnia. W niektórych przypadkach osłabieniem mięśni mylnie nazywa się objawy ogólne, takie jak przewlekłe zmęczenie lub zmniejszenie wydolności fizycznej u osób uprawiających sport. Bardzo istotne jest odróżnienie tych pojęć, ponieważ w diagnostyce bierze się pod uwagę tylko te objawy osłabienia mięśni, które wyraźnie utrudniają choremu normalne funkcjonowanie i aktywność fizyczną na przeciętnym poziomie. Pogorszenie wydolności mięśni u osób trenujących sporty nie jest zaburzeniem neurologicznym o typie zmniejszenia siły mięśniowej.

Podobnie w przypadku osób, u których w życiu codziennym pojawiają się objawy, takie jak ogólna męczliwość, w pierwszej kolejności lekarz będzie podejrzewał choroby ogólnoustrojowe mogące prowadzić do ogólnego osłabienia, takie jak np. niedokrwistość, choroby tarczycy lub nawet depresja.

Osłabienie mięśni - przyczyny

Utrata siły mięśniowej opisywana przez pacjenta i potwierdzona w skrupulatnie przeprowadzonym badaniu neurologicznym zawsze jest przejawem choroby. Osłabienie mięśni przybiera formę uogólnionego niedowładu lub też dotyczy tylko niektórych grup mięśniowych.

Niedowład o charakterze uogólnionym może świadczyć o nieprawidłowościach w obrębie różnych struktur układu nerwowego. Najczęstsze przyczyny uogólnionej utraty siły mięśniowej to polineuropatie (choroby nerwów obwodowych, np. zespół Guillaina i Barrégo) choroby złącza nerwowo-mięśniowego (np. miastenia) czy choroby mięśni (np. zapalenie wielomięśniowe).

Do niedowładu o charakterze uogólnionym mogą prowadzić także: alkoholizm, niedobory witamin, zaburzenia elektrolitowe, zatrucia lekami lub substancjami toksycznymi, tężec, botulizm lub włośnica.

Osłabienie mięśni może dotyczyć też pojedynczych grup mięśniowych. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w uszkodzeniu splotu barkowego, zespole korzeniowym związanym ze zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie kręgosłupa, a także w porażeniach pojedynczych nerwów (np. nerwu pośrodkowego lub łokciowego).

Hemiplegia i paraplegia

Jeżeli niedowład lub porażenie obejmuje kończynę górną oraz dolną po tej samej stronie, mówimy o tzw. niedowładzie połowiczym (inaczej hemiplegia), natomiast paraplegia to osłabienie siły mięśniowej w obu kończynach dolnych. Najczęstszą przyczynę niedowładu połowiczego stanowi udar mózgu, ale może on być również powodowany przez inne poważne choroby, np. nowotwory.

Więcej o niedowładzie i porażeniu przeczytaj tutaj: Niedowład i porażenie

Co robić w razie wystąpienia osłabienia mięśni?

Postępowanie w przypadku osłabienia siły mięśniowej jest dwojakie i zależy między innymi od czasu trwania niedowładu oraz jego nasilenia. Jeżeli niedowład pojawił się nagle i obejmuje kończynę górną oraz dolną po tej samej stronie ciała, towarzyszą mu zaburzenia mowy, opadnięcie kącika ust lub zaburzenia przytomności, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe z powodu podejrzenia udaru mózgu. W takim przypadku szybkie działanie jest bardzo istotne! Przeczytaj więcej: Udar – jak udzielić pomocy?

Duże znaczenie ma także baczna obserwacja objawów towarzyszących niedowładowi i w przypadku pojawienia się zaburzeń widzenia w postaci podwójnego widzenia lub uczucia opadania powiek, które towarzyszą osłabieniu siły mięśniowej i zwiększonej męczliwości należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ takie objawy mogą sugerować miastenię.

Jeżeli niedowład pojawił się jakiś czas temu i powoli postępuje, interwencja lekarska nie jest tak pilna jak w przypadku udaru mózgu lub miastenii, jednak nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Choroby nerwów oraz mięśni w niektórych przypadkach mogą mieć podłoże dziedziczne, dlatego niezwykle istotne jest wczesne ustalenie właściwego rozpoznania i przeprowadzenie diagnostyki u pozostałych członków rodziny pacjenta.

Co zrobi lekarz, jeśli zgłosimy się z osłabieniem mięśni?

W pierwszej kolejności lekarz zbierze wnikliwy wywiad oraz przeprowadzi badanie neurologiczne. W trakcie zbierania wywiadu lekarz z pewnością będzie chciał uzyskać informacje z jakimi czynnościami życia codziennego chory miewa największe trudności (chodzenie po schodach? wstawanie z krzesła?) oraz w jakich okolicznościach osłabienie mięśni jest największe (w godzinach porannych lub wieczornych? Czy narasta w miarę wysiłku fizycznego czy utrzymuje się na podobnym poziomie?). Lekarz może też zapytać od kiedy chory odczuwa osłabienie mięśni oraz czy w najbliższej rodzinie pacjenta występowały podobne dolegliwości. Zapyta także o objawy towarzyszące, np. zmniejszenie masy ciała, zaburzenia widzenia, widoczne zmniejszenie odwodów kończyn lub kończyny, a także o choroby towarzyszące i przyjmowane leki.

W przypadku osłabienia mięśni lekarz przeprowadzi kompletne badanie neurologiczne, ze szczególnym uwzględnieniem elementów, takich jak ocena odruchów, które lekarz bada za pomocą młoteczka neurologicznego oraz ocena siły mięśniowej.

Często w celu ustalenia właściwego rozpoznania, konieczne jest przeprowadzenie badania mięśni (EMG) oraz badania przewodzenia nerwowego (ENG), które pozwalają wnioskować o ewentualnym podłożu osłabienia mięśni. Lekarz może zlecić także badania laboratoryjne krwi, w tym oznaczenie stężenia potasu i enzymów mięśniowych, takich jak kinaza kreatynowa (CPK). Badania obrazowe głowy, czyli rezonans magnetyczny (MR) lub tomografia komputerowa (TK) mają szczególne znaczenie w przypadku podejrzenia udaru mózgu.

05.09.2022
Zobacz także
  • Ataksja (niezborność)
  • Zaburzenia czynności ruchowych
  • Porażenie i niedowład
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta