medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Kanakinumab jest ludzkim przeciwciałem monoklonalnym klasy IgG1/kappa skierowanym przeciwko ludzkiej interleukinie-1 beta (IL-1 beta). Lek wykazuje silne powinowactwo do ludzkiej IL-1 beta, blokuje jej interakcję z receptorami, hamując przez to wytwarzanie mediatorów reakcji zapalnej.
W badaniach klinicznych z udziałem pacjentów z okresowymi zespołami zależnymi od kriopiryny (CAPS), gorączką okresową związaną z defektem receptora dla czynnika martwicy nowotworów (TRAPS), zespołem hiperimmunoglobulinemii D (HIDS), niedoborem kinazy mewalonowej (MKD) lub rodzinną gorączką śródziemnomorską (FMF), u których występowało niekontrolowane zwiększone wytwarzanie IL-1 beta, obserwowano szybką i trwałą odpowiedź na leczenie kanakinumabem i poprawę parametrów laboratoryjnych, m.in. ustąpienie leukocytozy oraz szybki powrót zwiększonych stężeń białka C-reaktywnego (CRP) i surowiczego amyloidu A (SAA) oraz zwiększonej liczby neutrofili i płytek krwi do stanu prawidłowego.
W chorobie Stilla leczenie kanakinumabem powodowało szybką i trwałą poprawę zarówno stawowych, jak i ogólnoustrojowych (np. gorączka, wysypka, powiększenie wątroby i śledziony, limfadenopatia, zapalenie błon surowiczych) objawów układowego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (SJIA) ze znacznym zmniejszeniem liczby stawów objętych stanem zapalnym, szybkim ustąpieniem gorączki oraz zmniejszeniem stężenia reagentów ostrej fazy u większości pacjentów.
Napad dnawego zapalenia stawów wywoływany jest przez kryształy jednowodnego moczanu sodu w stawach i otaczających je tkankach, co powoduje aktywację inflamasomu NALRP3. Aktywność makrofagów oraz towarzysząca temu procesowi nadprodukcja IL-1 beta, prowadzą do wystąpienia ostrej i bolesnej reakcji zapalnej. Inne aktywatory układu odpornościowego takie jak endogenni agoniści receptorów Toll-podobnych, mogą przyczyniać się do transkrypcyjnej aktywacji genu IL-1 beta, zapoczątkowując napad dnawego zapalenia stawów. Po leczeniu kanakinumabem markery zapalenia CRP i SAA oraz objawy ostrego zapalenia (np. ból, opuchnięcie, zaczerwienienie) w chorych stawach szybko ustępują.
Farmakokinetyka
Po podaniu s.c. pacjentom z CAPS tmax kanakinumabu wynosił ok. 7 dni, średni końcowy t1/2 – 26 dni, oszacowana całkowita dostępność biologiczna – 66%. Po podaniu dawek wielokrotnych nie obserwowano przyśpieszonego klirensu lub zmian właściwości farmakokinetycznych kanakinumabu w zależności od czasu. Po ustaleniu dawki w zależności od masy ciała nie obserwowano różnic w zakresie właściwości farmakokinetycznych związanych z wiekiem lub płcią.
Zespoły gorączek nawrotowych.
Leczenie autozapalnych zespołów gorączek nawrotowych u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 2 lat i starszych – leczenie okresowych zespołów zależnych od kriopiryny (CAPS), m.in.: zespołu Muckle-Wellsa (MWS), noworodkowej zapalnej choroby wieloukładowej (zespołu NOMID), przewlekłego niemowlęcego zespołu neurologiczno-skórno-stawowego (CINCA), ostrej postaci rodzinnego, indukowanego zimnem zespołu autoimmunologicznego (FCAS), rodzinnej pokrzywki indukowanej zimnem (FCU) z objawami innymi niż pokrzywkowa wysypka skórna wywołana zimnem.
Leczenie autozapalnych zespołów gorączek nawrotowych u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 2 lat i starszych: gorączki okresowej, związanej z defektem receptora dla czynnika martwicy nowotworów (TRAPS); zespołu hiperimmunoglobulinemii D (HIDS), niedoboru kinazy mewalonowej (MKD); rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej (FMF), w skojarzeniu z kolchicyną, jeśli jest to wskazane.
Leczenie czynnej postaci choroby Stilla, w tym choroby Stilla z początkiem w wieku dorosłym i układowego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (SJIA) u pacjentów w wieku 2 lat i starszych, u których nie uzyskano wystarczającej odpowiedzi na wcześniejsze leczenie NLPZ i kortykosteroidami o działaniu układowym; lek można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z metotreksatem.
Objawowe leczenie dorosłych pacjentów z częstymi napadami zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej (przynajmniej 3 ataki w okresie ostatnich 12 mies.), u których występują przeciwwskazania do stosowania NLPZ i kolchicyny lub u których wymienione leki nie są tolerowane lub nie zapewniają wystarczającej odpowiedzi na leczenie oraz u których stosowanie powtarzalnych dawek kortykosteroidów nie jest właściwe. Kanakinumab powinien być stosowany w doraźnym leczeniu napadów dnawego zapalenia stawów.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, czynne, ciężkie zakażenia.
Identyfikowalność
W celu poprawienia identyfikowalności leków biologicznych należy czytelnie zapisać nazwę i numer serii podawanego preparatu.
Zakażenia
Kanakinumab przyczynia się do zwiększonej zapadalności na ciężkie zakażenia. Podczas leczenia kanakinumabem i po jego zakończeniu, pacjentów należy dokładnie monitorować pod kątem objawów podmiotowych i przedmiotowych zakażenia. Należy zachować ostrożność podając kanakinumab pacjentom z zakażeniami, nawracającymi zakażeniami w wywiadzie lub chorobami, które mogą zwiększać podatność na zakażenia.
W przypadku CAPS, TRAPS, HIDS/MKD, FMF lub choroby Stilla (SJIA i AOSD) nie należy rozpoczynać ani kontynuować leczenia kanakinumabem u pacjentów z czynnymi zakażeniami wymagającymi leczenia. W przypadku leczenia dnawego zapalenia stawów nie należy stosować kanakinumabu u pacjentów z czynnymi zakażeniami.
Nie zaleca się równoległego stosowania kanakinumabu i inhibitorów czynnika martwicy nowotworów (TNF) ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych zakażeń.
Zgłaszano pojedyncze przypadki wystąpienia zakażeń nietypowych lub oportunistycznych (w tym aspergiloza, atypowe zakażenia prątkami, półpasiec) w czasie leczenia kanakinumabem; nie można wykluczyć związku przyczynowego pomiędzy kanakinumabem a tymi przypadkami.
Badania przesiewowe w kierunku gruźlicy
U ok. 12% chorych z CAPS, leczonych kanakinumabem, którym w trakcie badań klinicznych wykonano skórną próbę tuberkulinową z użyciem oczyszczonej pochodnej białkowej (PPD), badania kontrolne dały wynik pozytywny bez klinicznych objawów uśpionego lub czynnego zakażenia gruźlicą. Nie wiadomo, czy stosowanie inhibitorów IL-1, takich jak kanakinumab, zwiększa ryzyko reaktywacji gruźlicy. Przed rozpoczęciem leczenia należy wszystkich pacjentów zbadać w kierunku zarówno uśpionego jak i czynnego zakażenia gruźlicą; u wszystkich pacjentów należy wykonać odpowiednie badania przesiewowe (np. próbę tuberkulinową, test uwalniania interferonu gamma lub prześwietlenie klatki piersiowej) oraz, w szczególności u dorosłych pacjentów, przeprowadzić szczegółowy wywiad chorobowy; mogą obowiązywać lokalne zalecenia w tym zakresie. Podczas leczenia kanakinumabem i po jego zakończeniu należy dokładnie monitorować pacjentów pod kątem objawów przedmiotowych i podmiotowych gruźlicy oraz poinformować ich o konieczności zgłoszenia się do lekarza, jeśli w trakcie leczenia kanakinumabem wystąpią przedmiotowe i podmiotowe objawy mogące wskazywać na gruźlicę (np. uporczywy kaszel, utrata masy ciała, stan podgorączkowy). W przypadku zmiany wyniku próby tuberkulinowej z ujemnego na dodatni, zwłaszcza u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka, należy rozważyć zastosowanie alternatywnych badań przesiewowych.
Neutropenia i leukopenia
W czasie stosowania inhibitorów IL-1, w tym kanakinumabu może wystąpić neutropenia (ANC <1,5 mld/l) i leukopenia. Zaleca się sprawdzenie liczby leukocytów, w tym liczby granulocytów obojętnochłonnych, przed rozpoczęciem leczenia oraz ponownie po 1–2 miesiącach i następnie okresowo. U pacjentów z neutropenią lub leukopenią nie należy rozpoczynać leczenia kanakinumabem, a jeśli wystąpią one w trakcie leczenia, należy uważnie monitorować liczbę leukocytów i rozważyć odstawienie leku.
Nowotwory złośliwe
W trakcie leczenia kanakinumabem zgłaszano przypadki występowania nowotworów złośliwych, jednak ryzyko ich rozwoju jest nieznane.
Reakcje nadwrażliwości
W badaniach klinicznych dotyczących kanakinumabu, przeprowadzonych z udziałem >2600 pacjentów, nie stwierdzono żadnych przypadków reakcji rzekomoanafilaktycznych ani anafilaktycznych. Podczas stosowania leku zgłaszano wystąpienie reakcji nadwrażliwości, zwykle łagodnych. Nie można wykluczyć ryzyka wystąpienia ciężkich reakcji nadwrażliwości, związanych z podawaniem białek we wstrzyknięciu.
Szczepienia
Brak danych dotyczących ryzyka wystąpienia wtórnego przeniesienia zakażenia po zastosowaniu szczepionek, zawierających żywe, atenuowane drobnoustroje, u pacjentów stosujących kanakinumab. Z tego względu nie należy podawać takich szczepionek w czasie stosowania kanakinumabu, chyba że korzyści wyraźnie przewyższają ryzyko. Zaleca się podanie pacjentom wszystkich stosownych szczepionek, w tym szczepionki przeciwko pneumokokom i inaktywowanej szczepionki przeciw grypie, przed rozpoczęciem leczenia kanakinumabem.
Mutacja genu NLRP3 u pacjentów z CAPS
Doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania kanakinumabu u pacjentów z CAPS bez potwierdzonej mutacji genu NLRP3 jest ograniczone.
Zespół aktywacji makrofagów (MAS) u pacjentów z chorobą Stilla (SJIA i AOSD)
W razie wystąpienia MAS lub jego podejrzenia należy jak najwcześniej rozpocząć odpowiednią diagnostykę i leczenie. Należy zachować ostrożność i monitorować pacjentów pod kątem objawów zakażenia lub nasilenia choroby Stilla, ponieważ są to znane czynniki wywołujące zespół MAS. Na podstawie danych z badań klinicznych wydaje się, że kanakinumab nie zwiększa częstości występowania MAS u pacjentów z chorobą Stilla, jednak sformułowanie ostatecznych wniosków obecnie nie jest możliwe.
Reakcja polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi (zespół DRESS)
U pacjentów leczonych kanakinumabem, zwłaszcza u osób z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów o początku uogólnionym (SJIA), stwierdzano (rzadko) wystąpienie zespołu DRESS. W takim przypadku należy wdrożyć odpowiednie postępowanie, konieczna może być hospitalizacja chorego. Jeśli występują objawy przedmiotowe i podmiotowe zespołu DRESS o nieustalonej etiologii, kanakinumab należy odstawić i rozważyć zastosowanie innego leczenia.
Inhibitory TNF
Nie zaleca się równoczesnego podawania kanakinumabu i inhibitorów TNF ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych zakażeń.
Substraty cytochromu P-450
Cytokiny, takie jak IL-1 beta, które pobudzają proces przewlekłego zapalenia, mogą hamować ekspresję izoenzymów cytochromu P-450. Silne inhibitory cytokin, takie jak kanakinumab, mogą zwiększać aktywność tych izoenzymów, wpływając na stężenie leków metabolizowanych przez te izoenzymy. Podczas włączania kanakinumabu do leczenia u pacjentów stosujących leki będące substratami CYP450, należy kontrolować działanie terapeutyczne lub stężenie substancji czynnej, a w razie konieczności dostosować dawkowanie.
Szczepionki
Ze względu na brak danych, chorym leczonym kanakinumabem nie należy podawać szczepionek zawierających żywe drobnoustroje, chyba że korzyści wyraźnie przewyższają ryzyko. W takim przypadku zaleca się przesunięcie terminu szczepienia o co najmniej 3 mies. od ostatniego wstrzyknięcia kanakinumabu oraz podanie szczepionki przed kolejnym wstrzyknięciem.
Ponieważ podawanie szczepionek zawierających żywe drobnoustroje noworodkom narażonym na działanie kanakinumabu in utero nie jest zalecane przez 16 tyg. po przyjęciu przez matkę ostatniej dawki kanakinumabu poprzedzającej urodzenie dziecka, należy pouczyć kobiety leczone kanakinumabem podczas ciąży, by poinformowały lekarza pediatrę swojego dziecka o leczeniu kanakinumabem przed podaniem noworodkowi/niemowlęciu jakichkolwiek szczepionek.
Wyniki badania przeprowadzonego u zdrowych osób dorosłych wykazały, że pojedyncza dawka 300 mg kanakinumabu nie miała wpływu na wywoływanie oraz utrzymywanie się odpowiedzi immunologicznej z obecnością przeciwciał po szczepieniu przeciwko grypie lub podaniu szczepionek przeciwko meningokokom na bazie białek glikozylowanych.
Wyniki 56-tygodniowego, otwartego badania z udziałem pacjentów z CAPS w wieku do 4 lat wykazały, że u wszystkich pacjentów, którzy otrzymali szczepionki, inne niż zawierające żywe drobnoustroje, zgodnie ze standardowym kalendarzem szczepień, doszło do wytworzenia przeciwciał w stężeniach ochronnych.
Bardzo często: zakażenia układu oddechowego (w tym zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, grypa, zakażenie wirusowe, zapalenie zatok, nieżyt nosa, zapalenie gardła, zapalenie migdałków, zapalenie nosogardzieli, zakażenie górnych dróg oddechowych), zakażenia ucha, zapalenie tkanki łącznej, zapalenie żołądka i jelit, zakażenie układu moczowego, reakcja w miejscu wstrzyknięcia oraz (u chorych z SJIA) – ból w górnej części brzucha, ból stawów, zwykle przemijające zmniejszenie nerkowego klirensu kreatyniny, białkomocz i leukopenia.
Często: kandydoza sromu i pochwy, zawroty głowy, ból mięśniowo-szkieletowy (u chorych z SJIA), ból pleców (u chorych z dnawym zapaleniem stawów), uczucie osłabienia/zmęczenie (u chorych z dnawym zapaleniem stawów), neutropenia.
Niezbyt często: refluks żołądkowo-przełykowy (u chorych z dnawym zapaleniem stawów), zmniejszenie liczby płytek krwi.
Nie stwierdzono klinicznie znaczących różnic w profilu bezpieczeństwa i tolerancji kanakinumabu u dzieci i młodzieży w porównaniu z całą populacją pacjentów z CAPS.
Przedawkowanie
Doświadczenie dotyczące przedawkowania kanakinumabu jest ograniczone. We wczesnych badaniach klinicznych, pacjenci i zdrowi ochotnicy otrzymywali lek w dawce 10 mg/kg mc. i.v. lub s.c. bez wystąpienia objawów ostrej toksyczności.
W przypadku przedawkowania, zaleca się monitorowanie wszelkich objawów przedmiotowych i podmiotowych działań niepożądanych; leczenie objawowe.
Kobiety powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji podczas leczenia kanakinumabem oraz przez 3 mies. po przyjęciu ostatniej dawki leku.
Dane na temat stosowania kanakinumabu u kobiet w ciąży są ograniczone. Badania na zwierzętach wykazały, że kanakinumab przenika przez barierę łożyska i jest wykrywalny u płodu, jednak nie wskazują na bezpośrednie lub pośrednie działanie toksyczne na reprodukcję. Brak jest danych pochodzących od ludzi, jednak należy spodziewać się, że jako immunoglobulina klasy G, kanakinumab również będzie przenikać przez łożysko kobiety ciężarnej. Kliniczne znaczenie tego zjawiska jest nieznane. Lek można stosować u kobiety w ciąży lub planujących ciążę tylko po przeprowadzeniu starannej oceny korzyści i ryzyka.
W badaniach na zwierzętach wykazano, że mysie przeciwciała przeciwko mysiej interleukinie-1 beta nie wpływały szkodliwie na rozwój karmionych młodych myszy oraz że przeciwciała były im przekazywane. Nie wiadomo, czy kanakinumab przenika do pokarmu kobiecego. Decyzję o karmieniu piersią w trakcie przyjmowania kanakinumabu należy powziąć tylko po przeprowadzeniu dokładnej oceny korzyści i ryzyka związanego z leczeniem.
S.c., w górną część uda, brzuch, górną część ramienia lub pośladki, zmieniając miejsca wstrzyknięcia. Nie należy wykonywać iniekcji w miejsca z przerwaną ciągłością skóry, wylewami podskórnymi lub z wysypką. Należy unikać wstrzykiwania w miejsca pokryte bliznami.
Okresowe zespoły zależne od kriopiryny (CAPS). Dorośli, młodzież i dzieci w wieku ≥4 lat. Osoby o mc. >40 kg – 150 mg, o mc. ≥15 kg i ≤ 40 kg – 2 mg/kg mc.; o mc. ≥7,5 kg i <15 kg – 4 mg/kg mc. Dzieci w wieku 2–<4 lat. Osoby o mc. ≥7,5 kg – 4 mg/kg mc. Dawkę podaje się co 8 tyg. W przypadku pacjentów stosujących dawkę początkową 150 mg lub 2 mg/kg mc., jeśli po 7 dniach od rozpoczęcia leczenia nie wystąpi zadowalająca odpowiedź kliniczna (zanik wysypki i innych uogólnionych objawów stanu zapalnego), można rozważyć podanie 2. dawki 150 mg lub 2 mg/kg mc. kanakinumabu. Jeśli w ten sposób zostanie osiągnięta pełna odpowiedź na leczenie, należy stosować schemat leczenia większą dawką: 300 mg lub 4 mg/kg mc. co 8 tyg. Jeśli w ciągu 7 dni od podania tej zwiększonej dawki nie zostanie uzyskana zadowalająca odpowiedź kliniczna na leczenie, można rozważyć podanie 3. dawki kanakinumabu wynoszącej 300 mg lub 4 mg/kg mc. Jeśli po tej dawce zostanie uzyskana pełna odpowiedź, należy rozważyć utrzymanie schematu leczenia większymi dawkami, wynoszącymi 600 mg lub 8 mg/kg mc. podawanymi co 8 tyg., na podstawie indywidualnej oceny klinicznej. Jeśli u pacjentów otrzymujących dawkę początkową 4 mg/kg mc., w ciągu 7 dni od rozpoczęcia leczenia nie zostanie uzyskana zadowalająca odpowiedź kliniczna, można rozważyć podanie 2. dawki kanakinumabu wynoszącej 4 mg/kg mc. Jeśli po tej dawce zostanie uzyskana pełna odpowiedź, należy rozważyć utrzymanie schematu leczenia większymi dawkami-wynoszącymi 8 mg/kg mc. co 8 tyg., na podstawie indywidualnej oceny klinicznej. Dane kliniczne dotyczące podawania leku w odstępach mniejszych niż 4 tyg. lub dawek >600 mg lub 8 mg/kg mc. są ograniczone.
Gorączka okresowa, związana z defektem receptora dla czynnika martwicy nowotworów (TRAPS); zespół hiperimmunoglobulinemii D (HIDS), niedobór kinazy mewalonowej (MKD); rodzinna gorączka śródziemnomorska (FMF), w skojarzeniu z kolchicyną, jeśli jest to wskazane. Dorośli, młodzież i dzieci w wieku ≥2 lat. Osoby o mc. >40 kg – 150 mg; o mc. ≥7,5 kg i ≤40 kg – 2 mg/kg mc. Dawkę podaje się co 4 tyg. Jeśli nie osiągnięto zadowalającej odpowiedzi klinicznej po 7 dniach od rozpoczęcia leczenia, można rozważyć podanie 2. dawki 150 mg lub 2 mg/kg mc. Jeśli następnie wystąpi pełna odpowiedź na leczenie, należy utrzymać zintensyfikowany schemat dawkowania 300 mg (u pacjentów >40 kg mc.) lub 4 mg/kg mc. (u pacjentów ≤40 kg mc.) co 4 tyg. W przypadku braku poprawy klinicznej należy ponownie rozważyć kontynuowanie leczenia kanakinumabem.
Czynna postać choroby Stilla (monoterapia lub leczenie skojarzone z metotreksatem). Dorośli, młodzież i dzieci w wieku ≥2 lat, o mc. ≥7,5 kg: 4 mg/kg mc. (maks. 300 mg), podawane co 4 tyg. W przypadku braku poprawy klinicznej należy ponownie rozważyć kontynuowanie leczenia kanakinumabem.
Napady zapalenia stawów w przebiegu dny moczanowej u dorosłych. Kanakinumab powinien być stosowany w doraźnym leczeniu napadów dnawego zapalenia stawów. Należy wdrożyć i zoptymalizować leczenie hiperurykemii preparatami zmniejszającymi stężenie kwasu moczowego. Dorośli. Pojedyncza dawka 150 mg w czasie trwania napadu, możliwie szybko po wystąpieniu napadu dnawego zapalenia stawów. Pacjentom, u których nie wystąpiła odpowiedź na leczenie po podaniu 1. dawki, nie należy podawać ponownie kanakinumabu. U pacjentów, u których wystąpiła odpowiedź na leczenie i wymagane jest ponowne podanie kanakinumabu należy odczekać przynajmniej 12 tyg. przed podaniem kolejnej dawki leku.
Osoby w podeszłym wieku, osoby z niewydolnością nerek lub wątroby, dzieci <2 lat
Nie ma konieczności dostosowywania dawkowania u osób w podeszłym wieku lub z niewydolnością nerek. Brak danych dotyczących dawkowania u osób z upośledzeniem czynności wątroby. Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności kanakinumabu u dzieci z SIJA, CAPS, TRAPS, HIDS/MKD i FMF w wieku <2 lat.
Kanakinumab wywiera niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Podczas leczenia mogą wystąpić zawroty głowy lub osłabienie. W przypadku wystąpienia takich objawów należy powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn do całkowitego zaniku tych działań niepożądanych.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
