Eszopiklon (opis profesjonalny)

Działanie - Eszopiklon

Mechanizm działania
Lek nasenny z grupy pochodnych cyklopirolonu. Efekty działania nasennego eszopiklonu wiążą się prawdopodobnie ze swoistym działaniem agonistycznym na ośrodkowy kompleks receptora GABA-ergicznego, prowadzącym do otwarcia kanału chlorkowego, co wywołuje hiperpolaryzację neuronową, a tym samym hamuje transmisję neuronów i powoduje sen. Eszopiklon przyspiesza zasypianie, zmniejsza liczbę przebudzeń w nocy, przedłuża czas snu, poprawia jakość snu i samopoczucie po przebudzeniu.

Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. eszopiklon szybko się wchłania z przewodu pokarmowego; t_max – 1 h. Podanie eszopiklonu po wysokotłuszczowym posiłku nie powoduje zmiany AUC, zmniejsza średnie c_max o 21% i opóźnia t_max o ok. 1 h, bez zmiany t_1/2. Działanie nasenne eszopiklonu może się nieznacznie zmniejszać, jeśli lek zostanie przyjęty z posiłkiem lub bezpośrednio po posiłku o dużej zawartości tłuszczu lub obfitym posiłku. W ok. 52–59% wiąże się z białkami osocza. Metabolizowany w wątrobie z udziałem izoenzymów CYP3A4 i CYP2E1; głównymi metabolitami są: N-tlenek zopiklonu wykazujący aktywność farmakologiczną i nieaktywny N-demetylozopiklon; t_1/2 wynosi ok. 6 h, u chorych w podeszłym wieku ok. 9 h. Eszopiklon wydalany jest w ok. 75% z moczem, głównie w postaci metabolitów, mniej niż 10% w postaci niezmienionej. Po wielokrotnym podaniu nie dochodzi do kumulacji zopiklonu ani jego metabolitów.
Ekspozycja na eszopiklon zwiększa się 2-krotnie u pacjentów z ciężkim upośledzeniem czynności wątroby w porównaniu ze zdrowymi ochotnikami; c_max i t_max nie ulegają zmianie.
W porównaniu z osobami zdrowymi, u osób z ciężkim zaburzeniem czynności nerek AUC zwiększa się o 47%.

Wskazania do stosowania - Eszopiklon

Leczenie bezsenności
Leczenie bezsenności u dorosłych, zwykle krótkotrwałe.

Przeciwwskazania stosowania - Eszopiklon

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, miastenia, ciężka niewydolność oddechowa, zespół ciężkiego bezdechu sennego, ciężka niewydolność wątroby. Nie stosować u osób w podeszłym wieku, przyjmujących równolegle silne inhibitory CYP3A4. Nie stosować u dzieci i młodzieży do 18 lat.

Stosowanie pochodnych benzodiazepiny i substancji do nich podobnych jest wskazane wyłącznie w przypadku, gdy zaburzenie snu jest ciężkie, powodujące pogorszenie jakości życia lub narażające pacjenta na skrajne cierpienie. Należy w miarę możliwości zidentyfikować przyczynę bezsenności i jeśli to możliwe, zastosować leczenie przyczynowe. Brak remisji bezsenności po 7–14 dniach leczenia może wskazywać na obecność pierwotnego zaburzenia psychicznego lub fizycznego i wymaga ponownej oceny stanu pacjenta w regularnych odstępach czasu.

Hamowanie ośrodka oddechowego
Ponieważ leki nasenne mają zdolność hamowania ośrodka oddechowego, należy zachować ostrożność przepisując eszopiklon osobom z zaburzeniami czynności układu oddechowego.

Uzależnienie
Stosowanie eszopiklonu, podobnie jak pochodnych benzodiazepiny, może powodować uzależnienie fizyczne i psychiczne; ryzyko uzależnienia zwiększa się wraz z dawką i czasem leczenia, jest też większe u pacjentów nadużywających leków, substancji psychoaktywnych lub alkoholu w przeszłości lub obecnie oraz osób z zaburzeniami osobowości.

Odstawienie leku i długotrwałe leczenie
Po zaprzestaniu leczenia eszopiklonem zgłaszano wystąpienie objawów odstawiennych (m.in. ból brzucha, ból głowy, zwiększenie apetytu i bezsenność).
Nagłe odstawienie leku, zwłaszcza po długotrwałym stosowaniu, może powodować wystąpienie zespołu abstynencyjnego z takimi objawami jak: ból głowy, ból mięśni, skrajny niepokój, napięcie, niepokój ruchowy, stan splątania i rozdrażnienie. W ciężkich przypadkach mogą wystąpić: derealizacja, depersonalizacja, przeczulica słuchowa, drętwienie i mrowienie kończyn, nadwrażliwość na światło, hałas i kontakt fizyczny, omamy lub napady padaczkowe.
Pacjentów wymagających przedłużonego leczenia należy regularnie monitorować, oceniać pod kątem potencjalnych oznak i w razie potrzeby odpowiednio leczyć.

Bezsenność „z odbicia”
Po odstawieniu eszopiklonu może wystąpić przemijająca, trwająca 1–2 dni bezsenność „z odbicia”; aby zminimalizować lęk pacjenta przed powrotem bezsenności, należy udzielić choremu odpowiednich wyjaśnień.

Tolerancja
W badaniach klinicznych nie zaobserwowano rozwoju tolerancji na jakikolwiek parametr pomiarów snu w leczeniu trwającym do 6 mies.

Zaburzenia pamięci i funkcji psychomotorycznych
Pochodne benzodiazepiny i substancje o podobnym działaniu, takie jak eszopiklon, mogą wywoływać niepamięć następczą i zaburzenia psychoruchowe (w tym przypadkowe obrażenia i upadki, szczególnie u osób w podeszłym wieku).
W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niepamięci, pacjenci powinni mieć zapewnioną możliwość nieprzerwanego snu przez co najmniej 8 h.
Ryzyko zaburzeń psychomotorycznych występujących następnego dnia, w tym upośledzenia zdolności do prowadzenia pojazdów, zwiększa się: jeżeli eszopiklon przyjmowany jest <12 h przed podjęciem aktywności wymagającej sprawności intelektualnej, jeżeli zastosuje się dawkę większą niż zalecana albo jeżeli eszopiklon stosowany jest jednocześnie z innymi lekami mającymi depresyjny wpływ na OUN lub z innymi lekami zwiększającymi stężenie eszopiklonu we krwi, alkoholem lub narkotykami.
Eszopiklon należy przyjmować w pojedynczej dawce bezpośrednio przed snem i nie należy przyjmować drugiej dawki w ciągu tej samej nocy.

Depresja, myśli samobójcze, samobójstwa
Niektóre badania sugerują zwiększoną częstość myśli samobójczych, prób samobójczych oraz samobójstw u pacjentów z depresją lub bez niej, leczonych pochodnymi benzodiazepiny i innymi lekami nasennymi, w tym zopiklonem, jednakże związek przyczynowo-skutkowy nie został ustalony. Należy zachować ostrożność podczas stosowania eszopiklonu u osób z objawami depresji, przepisywać im najmniejszą dawkę i ilość, aby zapobiec celowemu przedawkowaniu. W czasie stosowania leku u pacjenta może ujawnić się istniejąca wcześniej depresja. Eszopiklon nie powinien być stosowany jako jedyny lek w leczeniu depresji lub lęku związanego z depresją.

Nadużywanie i/lub uzależnienie od alkoholu, innych substancji i leków
Eszopiklon należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności u pacjentów ze stwierdzonym w wywiadzie nadużywaniem lub uzależnieniem od alkoholu, innych substancji lub leków.

Reakcje paradoksalne
Po przyjęciu leku istnieje ryzyko wystąpienia reakcji paradoksalnych, takich jak: niepokój, nasilenie bezsenności, pobudzenie, drażliwość, agresja, urojenia, koszmary senne, parasomnia, depersonalizacja, omamy, psychozy, nieodpowiednie zachowanie i inne niekorzystne działania wpływające na zachowanie. Mogą one być wywołane stosowaniem leku, spontaniczne lub być wynikiem istniejących zaburzeń psychicznych czy fizycznych. Reakcje te są bardziej prawdopodobne u osób w podeszłym wieku. Każda nowa reakcja lub każdy nowy objaw behawioralny wymaga natychmiastowej dokładnej oceny i ewentualnego rozważenia odstawienia eszopiklonu.

Czynności dokonywane podczas snu
U pacjentów przyjmujących eszopiklon zgłaszano chodzenie oraz inne czynności dokonywane podczas snu (np. przygotowywanie i spożywanie posiłków, prowadzenie samochodu, telefonowanie, współżycie płciowe), połączone z całkowitą amnezją dotyczącą tych wydarzeń; ryzyko takich zachowań zwiększa się, jeśli lek przyjmowany jest z alkoholem lub innymi substancjami działającymi na OUN oraz w przypadku stosowania dawek większych niż zalecane. Zaleca się odstawienie leku.

Interakcje - Eszopiklon

Leki wpływające depresyjnie na OUN, alkohol
Równoległe przyjmowanie eszopiklonu i leków wpływających depresyjnie na OUN (neuroleptyków, leków nasennych, anksjolityków, leków przeciwdepresyjnych, opioidów, leków przeciwpadaczkowych, leków do znieczulenia ogólnego, leków przeciwhistaminowych działających uspokajająco) może nasilać sedację ośrodkową; konieczne może być zmniejszenie dawki eszopiklonu. Ze względu na ryzyko nasilenia działania uspokajającego, zaleca się unikanie spożywania alkoholu podczas leczenia eszopiklonem.

Opioidy
Jednoczesne stosowanie opioidów z eszopiklonem może powodować uspokojenie, depresję oddechową, śpiączkę i zgon; jednoczesne stosowanie tych leków można zalecić jedynie tym pacjentom, u których alternatywne sposoby leczenia są niewystarczające. Wówczas należy podawać leki w najmniejszej skutecznej dawce przez możliwie najkrótszy czas oraz kontrolować czy nie występują objawy podmiotowe i przedmiotowe depresji oddechowej i uspokojenia. W przypadku równoległego stosowania z opioidami może też wystąpić nasilenie euforii, co może zwiększać ryzyko uzależnienia.

Inhibitory, induktory CYP3A4
CYP3A4 jest głównym szlakiem metabolicznym eliminacji eszopiklonu, z dodatkowym udziałem CYP2E1.
Ketokonazol (silny ibhibitor CYP3A4; 400 mg/d przez 5 dni) zwiększał ok. 2-krotnie ekspozycję na eszopiklon. Prawdopodobnie inne silne inhibitory CYP3A4 (np. inne azolowe leki przeciwgrzybicze, antybiotyki makrolidowe, sok grejpfrutowy) wykazują podobne działanie i w konsekwencji mogą nasilać nasenne działanie eszopiklonu; konieczne może być zmniejszenie dawki eszopiklonu. U osób w podeszłym wieku stosujących silne inhibitory CYP3A4, eszopiklon jest przeciwwskazany.
Ekspozycja na racemiczny zopiklon zmniejszała się o 80% w przypadku jednoczesnego stosowania ryfampicyny, silnego induktora CYP3A4. Podobnego działania można oczekiwać podczas jednoczesnego stosowania eszopiklonu z innymi silnymi induktorami enzymatycznymi, takimi jak karbamazepina, fenytoina i ziele dziurawca.

Pochodne benzodiazepiny
Jednoczesne stosowanie z pochodnymi benzodiazepiny lub substancjami o podobnym działaniu może nasilać ich działanie euforyczne i prowadzić do zwiększenia uzależnienia fizycznego.

Inne leki
Eszopiklon nie wpływa na profil farmakokinetyczny i farmakodynamiczny paroksetyny, digoksyny, warfaryny, ani na farmakodynamiczny profil lorazepamu. U pacjentów z zaburzeniami nastroju jednoczesne podawanie eszopiklonu z fluoksetyną lub escitalopramem nie miało niekorzystnego wpływu na farmakodynamikę tych leków.

Działania niepożądane - Eszopiklon

Bardzo często: zaburzenia smaku (nieprzyjemny smak).

Często: nerwowość, depresja, lęk, ból głowy, senność, zawroty głowy, nieprawidłowe sny, zaburzenia pamięci, nieprawidłowe myślenie, zamglone widzenie (szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku), migrena, zapalenie gardła, suchość w ustach, biegunka, nudności, niestrawność, ból brzucha, wymioty, wysypka, ból pleców, ból mięśni, astenia, ból.

Niezbyt często: zakażenia, zakażenia wirusowe, niedokrwistość hipochromowa, niedokrwistość, leukopenia, eozynofilia, reakcje alergiczne, nadczynność tarczycy, obrzęk obwodowy, anoreksja, pragnienie, zwiększony apetyt, hipokaliemia, niestabilność emocjonalna, obniżone libido, stan splątania, pobudzenie, omamy, bezsenność, apatia, euforia, zawroty głowy, ataksja, nieprawidłowy chód, brak koordynacji, hipokinezja, parestezje, otępienie, drżenie, zespół suchego oka, szumy uszne, ból ucha, nadciśnienie, omdlenia, duszność, nieżyt nosa, czkawka, cuchnący oddech, owrzodzenie jamy ustnej, zapalenie jelita grubego, zapalenie żołądka i jelit, obrzęk języka, reakcja nadwrażliwości na światło, pocenie się, trądzik, sucha skóra, wyprysk, kurcze nóg, drgania mięśni, miastenia, zaburzenia stawów, zwiększona częstość oddawania moczu, zakażenie dróg moczowych, ból nerek, nietrzymanie moczu, kamień nerkowy, albuminuria, bolesne miesiączkowanie, krwawienie międzymiesiączkowe, ból piersi, skąpe miesiączkowanie, impotencja, gorączka, zwiększenie masy ciała, zmniejszenie masy ciała.

Rzadko: somnambulizm, świąd (często u pacjentów w podeszłym wieku).

Z nieznaną częstością: uzależnienie, zaburzenia węchu.

Dla zopiklonu zgłaszano: niezbyt często – zmęczenie; rzadko – obrzęk naczynioruchowy, reakcje anafilaktyczne, drażliwość, agresja, niepokój, przywidzenia, złość, nieprawidłowe zachowanie (prawdopodobnie związane z amnezją), upadki (szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku); bardzo rzadko – łagodny do umiarkowanego wzrost aktywności aminotransferaz i/lub fosfatazy alkalicznej we krwi; z nieznaną częstością – objawy odstawienne, stłumione emocje, zaburzenia uwagi, wydłużony czas reakcji, podwójne widzenie, depresja oddechowa, osłabienie mięśni.

Ponadto mogą wystąpić: amnezja, niekiedy związana z niewłaściwym zachowaniem, ujawnienie istniejącej depresji, reakcje takie jak niepokój, pobudzenie, drażliwość, brak zahamowań, agresywność, nieprawidłowe myślenie, urojenia, wściekłość, koszmary senne, depersonalizacja, omamy, psychozy, nieprawidłowe zachowanie, ekstrawersja, która wydaje się być niezgodna z charakterem oraz inne niepożądane reakcje behawioralne, reakcje „z odbicia”, uzależnienie.

Przedawkowanie
Przedawkowanie objawia się zazwyczaj różnym stopniem depresji OUN, od senności do śpiączki, w zależności od ilości przyjętego leku. Leczenie objawowe i podtrzymujące; szczególną uwagę należy zwrócić na czynności układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Jeśli lek przyjęto niedawno, korzystne może być wykonanie płukania żołądka. Ze względu na dużą objętość dystrybucji leku, hemodializa prawdopodobnie nie jest skuteczna. Jako antidotum można zastosować flumazenil. Przedawkowanie zakończone zgonem jest bardziej prawdopodobne, gdy eszopiklon jest stosowany w skojarzeniu z innymi lekami działającymi depresyjnie na OUN lub z alkoholem.

Ciąża i laktacja - Eszopiklon

Brak jest wystarczających danych dotyczących stosowania eszopiklonu u kobiet ciężarnych. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję. Potencjalne ryzyko dla ludzi jest nieznane. W przypadku stosowania racemicznego zopiklonu w późnym okresie ciąży, u noworodka mogą wystąpić objawy odstawienne. W ostatnim trymestrze ciąży istnieje ryzyko niekorzystnego działania farmakologicznego na płód i/lub noworodka, takiego jak hipotonia, depresja oddechowa i hipotermia. Nie zaleca się stosowania eszopiklonu u kobiet ciężarnych oraz u kobiet w wieku rozrodczym niestosujących skutecznych metod antykoncepcji.
Badania na ludziach i zwierzętach z zastosowaniem racemicznego zopiklonu wykazały przenikanie leku do pokarmu kobiecego. Nie wiadomo, czy eszopiklon lub jego metabolit (S)-N-demetylozopiklon przenikają do pokarmu kobiecego. Nie można wykluczyć ryzyka dla dziecka karmionego piersią, dlatego nie należy stosować eszopiklonu w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Eszopiklon

P.o., bezpośrednio przed snem; nie należy powtarzać dawki tej samej nocy; tabletkę połykać w całości.

Dorośli
Początkowo 1 mg, w razie konieczności dawkę można zwiększać do 2 mg i następnie do 3 mg; dawka maks. 3 mg. Leczenie powinno trwać możliwie krótko; maks. zalecany czas leczenia wraz z okresem stopniowego zmniejszania dawki wynosi 4 tyg. W niektórych przypadkach może być konieczne wydłużenie okresu stosowania do maks. 6 mies., ale wymaga to regularnego monitorowania i oceny stanu pacjenta.

Osoby w podeszłym wieku
U osób w podeszłym wieku zalecana początkowo 1 mg; w razie konieczności dawkę można zwiększyć do 2 mg, jeśli jest to klinicznie uzasadnione.

Zaburzenia czynności nerek lub wątroby
Nie ma konieczności dostosowywania dawki u osób z łagodnym do umiarkowanego zaburzeniem czynności nerek lub wątroby. U pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności nerek oraz u osób przyjmujących silne inhibitory CYP3A4 dawka maks. wynosi 2 mg. U osób z ciężkim zaburzeniem czynności wątroby oraz u osób w podeszłym wieku przyjmujących silne inhibitory CYP3A4, lek jest przeciwwskazany.

Stosowanie w skojarzeniu z innymi lekami o działaniu depresyjnym na OUN
Zmniejszenie dawki może być konieczne w przypadku jednoczesnego stosowania z lekami o znanym działaniu depresyjnym na OUN.

Uwagi dla Eszopiklon

Eszopiklon może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Ryzyko zaburzeń psychomotorycznych jest większe jeśli zostanie zastosowana większa niż zalecana dawka leku, eszopiklon jest podawany razem z innymi lekami o działaniu hamującym na OUN, innymi lekami, które zwiększają stężenie eszopiklonu we krwi lub z alkoholem. Nie należy prowadzić pojazdów ani wykonywać zadań wymagających szczególnej koncentracji co najmniej przez 12 h po przyjęciu eszopiklonu.

Preparaty na rynku polskim zawierające eszopiklon