Naczyniak włośniczkowy oczodołu i powiek

prof. dr hab. med. Bronisława Koraszewska-Matuszewska
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 5
Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

Co to jest i jakie są przyczyny?

Naczyniak włośniczkowy to łagodny guz zbudowany z komórek śródbłonka z wąskimi kanałami naczyniowymi wypełnionymi krwią.

Jak często występuje?

W 30% przypadków stwierdza się go przy urodzeniu, w pozostałych – do 6. miesiąca życia. Dziewczynki chorują znacznie częściej niż chłopcy.

Jak się objawia?

W większości przypadków guz znajduje się w powiece górnej. Może on uwypuklać powiekę, sprawiając wrażenie, jakby była obrzękła, może też przeświecać niebieskawo i zwężać szparę powiekową. Guzek jest niebolesny. Niekiedy się powiększa, kiedy dziecko płacze. Jeśli guz zajmuje oczodół, dochodzi do wytrzeszczu gałki ocznej. Wytrzeszcz zwiększa się u płaczącego dziecka, czego powodem jest zastój krwi w naczyniaku. W takich przypadkach szpara powiekowa może się nie domykać. Największe rozmiary guz osiąga w okresie od 6. do 12. miesiąca życia, po czym od 2. roku życia zaczyna się samoistnie cofać. Proces ten może trwać nawet do 8 lat. Jeśli guz uciska gałkę oczną lub gdy powieka zasłania źrenicę, może dojść do powstania niedowidzeniazeza tego oka.

Jak lekarz stawia diagnozę?

W wywiadzie lekarz ustala, kiedy zauważono zmianę, czy się powiększa w czasie płaczu, czy zwęża się szpara powiekowa, czy gałka przesuwa się do przodu i czy szpara powiekowa się nie domyka. Okulista ocenia osadzenie, ustawienie i ruchomość gałek ocznych. Mierzy także szerokość szpar powiekowych i sprawdza, czy powieka nie zasłania źrenicy przy otwartym oku. Jeśli stwierdza zez, wówczas bada jego kąt i kierunek odchylenia gałki ocznej. Dotykowo usiłuje określić rozmiar guza i jego konsystencję.

Poza tym wykonuje pełne badanie okulistyczne obu oczu obejmujące: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz ocenę reakcji źrenic na światło, a po zakropleniu do oczu 0,5–1% tropikamidu, czyli po porażeniu akomodacji, oznaczenie wady refrakcji i ocenę dna oczu . Przeprowadza się również badania dodatkowe: tomografię komputerową (TK) oraz rezonans magnetyczny (MR), głównie w przypadku naczyniaków występujących w oczodole. W wątpliwych przypadkach mierzy się wzrokowe potencjały wywołane (VEP). Diagnostykę winny uzupełnić badanie pediatryczne i neurologiczne, zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie naczyniaka mózgu w zespole Sturge`a i Webera .

Uwaga!

Badanie okulistyczne dziecka jest nieinwazyjne i niebolesne. Odbywa się w pozycji siedzącej i leżącej niemowlęcia lub dziecka, dlatego bezpośrednio przed badaniem nie należy ich karmić, poić i podawać słodyczy, aby uniknąć zachłyśnięcia. Przed badaniami wskazane jest okazanie okuliście książeczki zdrowia dziecka oraz kart informacyjnych z ewentualnego leczenia szpitalnego.

Jakie są sposoby leczenia?

Jeśli naczyniaki są małe i nie zasłaniają źrenicy, nie powodują zeza czy też przemieszczenia gałki ocznej, wówczas nie podejmuje się interwencji, tylko prowadzi obserwację. W pozostałych przypadkach można wdrożyć leczenie w warunkach sali operacyjnej, podając kortykosteroidy do tkanki guza (6 mg betametazonu i 40 mg triamcynolonu) lub stosując je ogólnie. Terapia taka trwa przez kilka tygodni i najlepiej prowadzić ją w porozumieniu z lekarzem pediatrą. W niektórych przypadkach może być wskazana krioterapia lub leczenie chirurgiczne, wówczas usunięty guzek należy przekazać do badania anatomopatologicznego. Można stosować laseroterapię powierzchowną, w rozległych zmianach podawać doustnie propranolol w dawkach obliczanych indywidualnie dla pacjenta. Zarówno po leczeniu wstrzyknięciami kortykosteroidów, jak i po laseroterapii, może wystąpić zanik i odbarwienie skóry. Konieczne jest wyrównanie wad refrakcji, leczenie niedowidzenia i zeza . Naczyniak powiek może być jednym z objawów tzw. fakomatozy – zespołu Sturge’a i Webera, w którym w oku po stronie naczyniaka może się rozwinąć jaskra wymagająca specjalnego leczenia.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie jest możliwe, zwłaszcza w przypadku małych guzków zanikających spontanicznie.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

W zależności od stanu dziecka co 6–12 miesięcy trzeba przeprowadzać badania kontrolne.

06.10.2015
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta