12 października – Światowy Dzień Reumatyzmu

Na choroby reumatyczne zapada duża grupa osób młodych będących u szczytu swojej aktywności zawodowej. Często muszą one podporządkować życie chorobie, odłożyć na bok ambicje, co odbija się negatywnie zarówno na ich dochodach, jak i zdrowiu psychicznym.

Fot. pixabay.com

Reumatyzm to potoczne określenie ponad 300 jednostek chorobowych związanych z układem ruchu. Choroby reumatyczne to jednak nie tylko „reumatyzm" kojarzony powszechnie ze starością i zmianami zwyrodnieniowymi stawów. Wśród chorób reumatycznych wyróżnia się także układowe choroby zapalne obejmujące cały organizm, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów (ZZSK), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), toczeń rumieniowaty układowy (TRU), fibromialgia. Schorzenie te dotykają ludzi niezależnie od wieku.

Na choroby reumatyczne cierpi ponad 120 milionów Europejczyków, w tym około 10 milionów Polaków. Liczbę osób z chorobami zapalnymi tkanki łącznej szacuje się w naszym kraju na około 270 tysięcy. Choroby te zbyt późno zdiagnozowane, niewłaściwie leczone, często prowadzą do trwałej niepełnosprawności. Mogą powodować uszkodzenie i zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych. Zgodnie z zaleceniami EULAR (European League Against Rheumatism, Europejska Liga Walki z Reumatyzmem) od czasu wystąpienia dolegliwości do właściwego rozpoznania powinno upłynąć od 6 do 12 tygodni. Tymczasem z badania ankietowego przeprowadzonego przez Stowarzyszenie „3majmy się razem", w którym wzięło udział 270 osób z chorobami reumatycznymi, wynika, że w Polsce trwa to średnio 2 lata i 9 miesięcy.

W opinii konsultanta krajowego ds. reumatologii w Polsce, profesora Marka Brzosko, zaniedbania we wczesnej diagnostyce chorób reumatycznych wynikają z tego, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) nie mają możliwości kierowania chorych na specjalistyczne badania. Mogą tylko wysunąć podejrzenie i skierować pacjenta do poradni reumatologicznej, gdzie pacjent trafia do kolejki i musi czekać na wizytę. Jak pokazuje wspomniane wyżej badanie, trwa to średnio 3,5 miesiąca.

Zdaniem pacjentów, przyczyną ograniczeń w dostępie do świadczeń reumatologicznych w Polsce jest zbyt mała liczba lekarzy reumatologów. Obecnie w publicznych placówkach pracuje ich około 1000. Ponad 75% specjalistów z tej grupy przekroczyło 50. rok życia. W najbliższych latach pracujących reumatologów może być więc jeszcze mniej. Gdy specjalista odchodzi na emeryturę, nie ma go kto zastąpić i poradnie są zamykane.

- W przypadku dzieci sytuacja jest wręcz dramatyczna – mówiła w rozmowie z Medycyną Praktyczną Monika Zientek (Braki polskiej reumatologii), prezes Stowarzyszenia „3majmy się razem". – NFZ podaje, że na koniec 2016 roku umowę z nim miało podpisaną 69 lekarzy reumatologów, którzy leczą małych pacjentów. Ale widzimy, że liczba ta dramatycznie spada.

Choroby reumatyczne są bardzo zróżnicowane i każdy chory wymaga indywidualnego podejścia i dobrania właściwego leczenia, które z jednej strony pozwoli zatrzymać postęp choroby, a z drugiej wpłynie na poprawę jakości życia. Leczenie powinno łagodzić ból i nie powodować uciążliwych działań niepożądanych. W ocenie polskich pacjentów okres oczekiwania na włączenie właściwego leczenia trwa często nawet dłużej niż czas oczekiwania na diagnozę. Zwracają oni szczególną uwagę na ograniczenia w dostępności do nowoczesnych terapii lekami biologicznymi.

Pojawienie się przewlekłej choroby reumatycznej wpływa znacząco na jakość życia osoby chorej i jej bliskich, a także na zdrowie psychiczne chorego. - Osoby, które silnie odczuwają ból reumatyczny, jednocześnie częściej charakteryzują się objawami psychopatologicznymi w obszarze zdrowia psychicznego, takimi jak nieuzasadnione lęki, trudności w relacjach interpersonalnych, trudności ze snem, myśli samobójcze – piszą autorzy raportu „Ja Pacjent 2017".

Choroba przyczynia się również do bierności zawodowej chorych. Na schorzenia reumatyczne zapada duża grupa osób młodych będących u szczytu swojej aktywności zawodowej. Często muszą one podporządkować życie chorobie, odłożyć na bok ambicje, a ograniczone możliwości zatrudnienia odbijają się negatywnie na ich dochodach. W 2016 r. pacjenci z chorobami układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej byli najczęściej zmuszeni do nieobecności w pracy z powodu swojego stanu zdrowia – 15,3% wszystkich dni absencji odnotowanych przez ZUS. Wyższa absencja występowała tylko w grupie kobiet w ciąży.

Światowy Dzień Reumatyzmu został ustanowiony w 1996 roku z inicjatywy międzynarodowego środowiska pacjentów. Jego obchody to okazja do podsumowania problemów z jakimi boryka się współczesna reumatologia. Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie zorganizował w tym roku 36. Konferencję Ordynatorów i kierowników Poradni Reumatologicznych. Specjaliści rozmawiać będą m.in. o uruchomieniu programu wczesnej diagnostyki zapaleń stawów, leczeniu biologicznym w Polsce, kształceniu rezydentów, dostępie do leczenia, koordynowanej opiece zdrowotnej i jej wpływie na reumatologię, roli badań genetycznych w leczeniu chorób reumatycznych oraz profilaktyce i leczeniu osteoporozy w praktyce reumatologa.