×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przejście na rolniczy tryb życia osłabiło ludziom zęby

Myśliwi i zbieracze niemal nie mieli problemów z zębami: nieprawidłowym zgryzem i stłoczeniem zębów. Problem ten pojawił się dopiero wśród pierwszych rolników, ok. 12 tys. lat temu, w Azji południowo zachodniej - informują naukowcy w "PLOS ONE".

Naukowcy z międzynarodowego zespołu analizowali rozmiary żuchw i zębów u 292 szkieletów, znalezionych na stanowiskach archeologicznych w Europie, Anatolii (krainie historycznej wchodzącej w skład dzisiejszej Turcji, na półwyspie Azji Mniejszej) i Lewancie - czyli na terenach będących kolebką rolnictwa (obejmujących dziś Syrię, Jordanię, Liban, Izrael, Autonomię Palestyńską).

Wiek tych szkieletów wynosi od 28 tys. do 6 tys. lat, co znaczy, że najstarsze należą do ludzi prowadzących typowo myśliwski i zbieracki tryb życia, a najmłodsze są pozostałością po pierwszych rolnikach. Szacuje się, że rewolucja neolityczna, czyli proces przechodzenia ludzkości od koczownictwa do produkcji żywności i osiadłego trybu życia zachodził w okresie pomiędzy 12 tys. a 6 tys. lat temu.

Obserwując budowę żuchw naukowcy odkryli wyraźne różnice w układzie zębów u dawnych europejskich myśliwych, mieszkańców Bliskiego Wschodu i Anatolii (prowadzących półosiadły tryb życia), a także pierwszych rolników.

Autorzy badania - naukowcy z University College Dublin, Israel Antiquity Authority i State University of New York w Buffalo - zauważają, że w przypadku myśliwych i zbieraczy istniało coś w rodzaju "idealnej równowagi" pomiędzy wielkością żuchwy a zębów. Żuchwy pierwszych rolników z Lewantu nie są jednak mniejszymi wersjami żuchw ich poprzedników, myśliwych i zbieraczy. Wraz ze zmiana trybu życia żuchwy ludzi przeszły serie złożonych zmian kształtu i proporcji, na skutek których równowaga pomiędzy ułożeniem zębów a formą żuchwy została zachwiana.

Przyczyn należy szukać w zmianie trybu życia i zmianami w diecie - tłumaczy główny autor badania, prof. Ron Pinhasi z University College Dublin.

Dieta myśliwych i zbieraczy bazowała na twardych rodzajach pokarmu - dzikich, niegotowanych roślinach i mięsie. Tymczasem podstawowym składnikiem diety ludów osiadłych, rolników, były "miękkie" (gotowane albo przetworzone w inny sposób) zboża i rośliny strączkowe. Żywienie się nimi nie wymaga zbyt wiele żucia, z pokolenia na pokolenie wpływa na zmniejszenie szczęk. Jednocześnie nie zachodzi odpowiednie zmniejszenie zębów. Ostatecznie w żuchwie robi się ciasno, przez co coraz łatwiej jest o nieprawidłowy zgryz czy stłoczenie zębów.

Nieprawidłowy zgryz czy stłoczenie zębów jest dziś problemem co piątego mieszkańca krajów uprzemysłowionych. Problem ten określa się jako "chorobę cywilizacyjną".

Przejście na rolniczy tryb życia stanowiło dla organizmów Homo sapiens prawdziwą rewolucję. Potwierdziły to również badania opublikowane w grudniu w "PNAS", z których jasno wynika, że rolnictwo i związany z tym osiadły tryb życia znacznie osłabiły naszym przodkom kości. O ile żyjący jeszcze ok. 7 tys. lat temu łowcy i zbieracze mieli kości wytrzymałe mniej więcej tak samo, jak kości dzisiejszych orangutanów, to już rolnicy, żyjący na tych samych obszarach niewiele później, mieli kości znacznie lżejsze, słabsze i prawdopodobnie bardziej podatne na złamania - wynika z tej publikacji.

29.09.2015
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta