Czym można się zarazić za pośrednictwem śliny?

Pytanie nadesłane do redakcji

Na spotkaniu poczęstowano mnie herbatą yerbamate, ale piło ją parę osób (jeden kubek i jedna rurka), skusiłam się, ale teraz mam wątpliwości bo nie znam tych osób i czy mogłabym się czymś zarazić w ten sposób (HIV Czy inne choroby). Proszę o odpowiedź, czy jest ryzyko.

Odpowiedział

dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Pani obawy związane z piciem herbaty yerbamate przez wspólną rurkę są nadmierne. W ten sposób mogą przenosić się tylko choroby zakaźne przenoszone za pośrednictwem śliny, podobnie jak przez pocałunki. Uspokoję Panią - tą drogą nie dojdzie do zakażenia żadną typową chorobą przenoszoną drogą płciową, jak rzeżączką, chlamydią czy HIV. Wiemy to dobrze, bo nie opisano jeszcze ani jednego takiego przypadku. W niektórych kulturach jedzenie ze wspólnych naczyń jest stałym elementem posiłków bądź rytuałów.

Chociaż drobnoustrojów, które przenoszą się przez ślinę są potencjalnie setki: np. praktycznie wszystkie wirusy przeziębień, grypa, opryszczka, EBV (wirus wywołujący mononukleozę zakaźną), CMV (wirus cytomegalii), świnka (zapalenie przyusznic), mięczak zakaźny, wirusowe zapalenie wątroby typu B, bakterie wywołujące próchnicę zębów, anginę (paciorkowce) i ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, w praktyce rzadko dochodzi do zakażeń. Dzieje się tak z kilku przyczyn. Po pierwsze warunkiem zakażenia jest choroba lub nosicielstwo osoby, która stanowi źródło zakażenia. Jeżeli osoba, na której ślinę była Pani narażona jest zdrowa, nie może Pani ulec zakażeniu. Proszę sprawdzić epidemiologię chorób zakaźnych w Polsce. Szacujemy, że około 3% Polaków (1 na 33) jest zakażonych HBV (wirusowe zapalenie wątroby typu B), podobny odsetek wirusem HCV (wirusowe zapalenie wątroby typu C), a znikomy odsetek (poniżej 0,1%) wirusem HIV. Po drugie, przed większością wymienionych chorób chroni nas odporność nabyta naturalnie (po przechorowaniu) lub za pomocą szczepień ochronnych (np. przeciwko WZW typu B, czy meningokokom). Sama ślina działa bakteriobójczo i przeciwwirusowo. Wysoka temperatura napoju dezaktywuje większość drobnoustrojów. Wreszcie po trzecie, nie każdy kontakt z drobnoustrojem chorobotwórczym prowadzi do rozwoju choroby. Konieczne jest spełnienie warunków, takich jak: przeniesienie wystarczającej liczby drobnoustrojów, ich wysoka zjadliwość oraz Pani aktualna podatność na zachorowanie. Picie przez wspólną rurkę wiąże się z narażeniem na śladowe ilości śliny, co znacznie zmniejsza ryzyko zakażeń. Przykładowo rękawiczki lateksowe czy gaza ze śladową ilością śliny nie są traktowane jako typowe odpady medyczne („biohazard”).

Uważam, że ryzyko poważnych chorób przy piciu herbaty yerba przez jedną rurkę jest minimalne. Nie wiem dokładnie ile czasu minęło od Pani narażenia. Pewne jest, że jeżeli nie miała Pani żadnych objawów, to nie zaraziła się Pani żadną chorobą, której okres wylęgania jest krótszy.