Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wpisano projekt ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych. Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu jest Józefa Szczurek-Żelazko, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, a planowany termin przyjęcia projektu przez rząd to III kwartał 2019 r.
Fot. Cezary Aszkiełowicz / Agencja Gazeta
Projekt ustawy o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych ma na celu wprowadzenie do systemu prawnego przepisów regulujących w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego, utworzenie ram prawnych dla działania samorządu ratowników medycznych oraz zasad odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.
Obecnie w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego, zwanego dalej „PRM”, zawód ratownika medycznego wykonuje 19 800 osób (dane przekazane przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz wojewodów). Ratownicy medyczni w większość zatrudnieni są w jednostkach systemu PRM w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz zespołach ratownictwa medycznego. Wykonują oni pracę pod presją czasu, w warunkach zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. Znaczenie roli ratowników medycznych w sektorze ochrony zdrowia oraz ich wpływ na bezpieczeństwo pacjentów powinny się przy tym przekładać na dbałość państwa o zapewnienie odpowiednich kwalifikacji osób przystępujących do wykonywania tego zawodu, jak również ciągłe podnoszenie kwalifikacji osób już go wykonujących, stworzenie warunków reprezentacji interesów tego środowiska zawodowego, sprawowania nadzoru nad jakością wykonywania zawodu przez ratowników medycznych oraz prowadzenia rejestru osób wykonujących ten zawód.
Jednocześnie praktyka stosowania dotychczasowych regulacji dotyczących wykonywania zawodu ratownika medycznego, zawartych w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym(Dz. U. z 2017 r. poz. 2195, z późn. zm.) doprowadziła do uznania, że dla rozwoju zawodu ratownika medycznego koniecznym jest stworzenie możliwości, jakie daje utworzenie samorządu zawodowego oraz zebranie w jednej ustawie przepisów o największym znaczeniu dla funkcjonowania tego zawodu, z uwagi na jego rolę w systemie ochrony zdrowia.
Projektowana ustawa zawiera przepisy regulujące w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego, w szczególności wymagane uprawnienia kwalifikacyjne, zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawody ratownika medycznego, zasady wykonywania tego zawodu, organizacji kształcenia przed i podyplomowego oraz ponoszenia odpowiedzialności zawodowej, jak również utworzenia samorządu ratowników medycznych.
Przepis art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stwarza możliwość utworzenia samorządu zawodowego reprezentującego osoby wykonujące zawód zaufania publicznego i sprawującego pieczę nad należytym wykonywaniem tego zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Dlatego też projektowana regulacja wprowadza do systemu prawnego przepisy powołujące samorząd zawodowy ratowników medycznych i regulujące jego organizację, tak jak to ma miejsce w przypadku innych zawodów medycznych jak: lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne, farmaceuci, diagności laboratoryjni i fizjoterapeuci.
Zgodnie z przepisami projektu, do zadań samorządu zawodowego będzie należało między innymi:
• sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego
• przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji ratowników medycznych, będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, zamierzających wykonywać zawód ratownika medycznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie w wykonywaniu zawodu
• prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych
• prowadzenie postępowania w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu ratownika medycznego
• reprezentowanie ratowników medycznych oraz ochrona ich interesów zawodowych
• działanie na rzecz stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez ratowników medycznych
• udział w ustalaniu oraz aktualizacji standardów i wytycznych w ratownictwie medycznym
• edukacja zdrowotna i promocja zdrowia
• prowadzenie rejestru ratowników medycznych oraz rejestru ratowników medycznych tymczasowo i okazjonalnie wykonujących zawód
• nadzór nad doskonaleniem zawodowym ratowników medycznych.
Samorząd zawodowy będzie zorganizowany w ramach struktury ogólnokrajowej w Krajowej Izbie Ratowników Medycznych, która będzie posiadała osobowość prawną oraz określone w ustawie organy. Przynależność do samorządu będzie obowiązkowa. Nadzór nad samorządem będzie sprawował minister właściwy do spraw zdrowia.
Projektowana ustawa zawiera również przepisy dotyczące kształcenia przed i podyplomowego, które znajdują się obecnie w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Projekt zakłada przy tym, że osoby, które rozpoczną studia po dniu 30 września 2019 r. i uzyskają dyplom ukończenia studiów wyższych pierwszego stopnia na kierunku studiów związanym z kształceniem w zakresie ratownictwa medycznego, w celu wykonywania zawodu ratownika medycznego zobowiązane będą do złożenia PERM. Egzamin ten będzie organizowany przez Centrum Egzaminów Medycznych tak jak zgodnie z obecnymi zasadami określonymi w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
W celu zapewnienia ratownikom medycznym możliwości realizacji ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego, ustawa zapewnia im prawo do 6 dni płatnego urlopu szkoleniowego rocznie.
Projekt ustawy reguluje wymagania kompetencyjne i kwalifikacyjne do wykonywania czynności ratownika medycznego uregulowane obecnie w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym i zobowiązuje organy ewidencyjne samorządu zawodowego do weryfikacji zgodności posiadanych kwalifikacji z wymaganiami kwalifikacyjnymi dla tego zawodu.
Projektowana ustawa wprowadza również instytucję jawnego rejestru pozwalającego na identyfikację ratownika medycznego i określenie jego kwalifikacji. Wykonywanie zawodu ratownika medycznego będzie możliwe po uzyskaniu prawa wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz uzyskaniu wpisu do rejestru ratowników medycznych. Prawo wykonywania zawodu będzie wydawała Krajowa Rada Ratowników Medycznych, będąca organem samorządu ratowników medycznych.
Ważnym elementem projektowanej ustawy, wywierającym wpływ na bezpieczeństwo pacjenta jest stworzenie także możliwości skutecznego pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej osoby wykonującej zawód ratownika medycznego w przypadku nienależytego lub nierzetelnego przestrzegania obowiązku wykonywania czynności zawodowych zgodnie z określonymi w ustawie zasadami wykonywania zawodu ratownika medycznego oraz zasadami etyki zawodowej, do których określenia będzie uprawniony samorząd ratowników medycznych.
Przewidywanym efektem wprowadzenia przedmiotowych rozwiązań będzie zintegrowanie środowiska zawodowego, samodzielność w określaniu potrzeb i dalszego rozwoju tego zawodu, efektywniejsza współpraca z tym środowiskiem zawodowym, sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego. W efekcie długofalowym projektowana regulacja ma się przełożyć na poprawę jakości udzielania świadczeń zdrowotnych przez ratowników medycznych, a co za tym bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów.
