Wprowadzenie
Ideą stworzenia algorytmu SET (Simple Emergency Triage) była potrzeba znalezienia odpowiedzi na pytanie, co powinni zrobić świadkowie/uczestnicy podczas zdarzenia o większej liczbie poszkodowanych przed przybyciem służb ratowniczych.
Algorytm postępowania „SET” w zdarzeniu mnogim/masowym:
- ułatwia ustalanie priorytetów działania w przypadku udzielania pierwszej pomocy więcej niż jednej osobie;
- bazuje na umiejętnościach oceny stanu poszkodowanego oraz kilku prostych czynnościach, które każda osoba po kursie pierwszej pomocy powinna posiadać;
- w przypadku braku apteczki – może być zastosowany z wykorzystaniem własnych rąk i/lub improwizowanych materiałów;
- ma szansę zwiększyć przeżywalność poszkodowanych poprzez aktywne działania przez kilka minut do czasu przybycia wykwalifikowanych ratowników.
Poza ciągłą oceną bezpieczeństwa miejsca zdarzenia i powiadomieniem służb ratowniczych, kluczowe czynności z punktu widzenia stanu zagrożenia zdrowotnego to:
⇒ tamowanie krwotoków z wykorzystaniem opaski zaciskowej (stazy taktycznej)/opatrunku uciskowego/ucisku bezpośredniego na ranę;
⇒ ułożenie nieprzytomnej oddychającej osoby w pozycji na boku z drożnymi drogami oddechowymi (np. w tzw. pozycji „bezpiecznej”);
⇒ zachęcenie innych świadków/uczestników zdarzenia do udzielania pomocy w miarę ich możliwości i tymczasową organizację ich pracy do czasu przybycia służb ratowniczych;
⇒ opatrywanie innych obrażeń ciała (rany, złamania) oraz dbanie o właściwy komfort termiczny poszkodowanych;
⇒ rozpoczęcie uciśnięć klatki piersiowej u osoby nieprzytomnej nieoddychającej.
Algorytm „SET” składa się z czterech prostych pytań zamkniętych TAK/NIE (pomarańczowy obszar „decyzyjny”) oraz pięciu rekomendowanych działań.
Komentarz dla personelu medycznego, zawodowych ratowników i instruktorów pierwszej pomocy:
Algorytm SET nie stanowi rekomendacji dla służb zawodowych i nie jest obecnie zawarty w zaleceniach Ministerstwa Zdrowia na wypadek wystąpienia zdarzenia mnogiego/masowego. Algorytm SET jest natomiast odpowiedzią na często zadawane pytanie, co świadek zdarzenia może zrobić na miejscu zdarzenia przed przybyciem profesjonalistów. Jest to jedynie sugestia co do priorytetów i kolejności udzielania pierwszej pomocy. Nie ingeruje on w poziom zaawansowania nauczanych treści na kursach ani nie narzuca zaleceń wybranej międzynarodowej organizacji publikującej wytyczne postępowania. Intencją autorów było opracowanie prostego i czytelnego narzędzia ułatwiającego decyzje w pierwszych minutach po zdarzeniu, a także zainicjowanie dyskusji na temat upraszczania systemów segregacji na początkowym etapie (tzw. pre-triage/triaż „przesiewowy”) na różnych poziomach działania.
Grafiki 1-4: Medycyna Praktyczna Pierwsza pomoc – podręcznikŹródło: J. Jaskuła, M. Siuta, Simple Emergency Triage (SET) – the new perspective on mass casualty incident triage, Emergency Medical Service, 2020; VII, 2: 120-123, DOI:10.36740/EmeMS20200207
