Użycie deski ortopedycznej po urazie - stanowisko ITLS

Wytyczne oraz piśmiennictwo są aktualne w momencie publikacji dokumentu i w żadnym stopniu nie zastępują decyzji lokalnego nadzoru medycznego

Tłumaczenie: Joanna Fąferek
Konsultacja: Jerzy Jaskuła

Wstęp

Dokument – przeznaczony dla instruktorów oraz uczestników kursów ITLS – zawiera aktualne stanowisko International Trauma Life Support dotyczące różnych metod unieruchamiania pacjentów (ang. Spinal Motion Restriction – SMR), w tym korzystania z długiej deski ortopedycznej oraz innych rodzajów sztywnego sprzętu unieruchamiającego.

Zgodnie z 7. edycją podręcznika ITLS pacjenci, u których podejrzewa się uraz, powinni być unieruchomieni do momentu jego wykluczenia. Badania kliniczne wykazały, że przedłużony czas spędzony w unieruchomieniu może szkodliwie wpływać na stan pacjenta, pogorszyć oddychanie, zwiększyć ryzyko aspiracji treści żołądkowej, a także stać się przyczyną odleżyn.

Zalecenia przed uaktualnieniem

Dotychczas zalecano stosowanie sztywnej deski ortopedycznej w celu ograniczenia ruchomości kręgosłupa u wszystkich pacjentów po doznanym urazie. Oceniano ich wszystkich w ten sam sposób, tj. z wykorzystaniem badania wstępnego ITLS, które obejmuje szybkie badanie neurologiczne. Badania przeprowadzone przez Theodore i wsp.¹ oraz Rozzelle i wsp.² sugerują, że nie wszyscy pacjenci po urazie wymagają unieruchomienia. Dodatkowo National Association of EMS Physicians (NAEMPS) oraz American College of Surgeons (ACS)³ wskazują, iż korzyści ze stosowania deski ortopedycznej nie są potwierdzone; deski do transportowania pacjenta trzeba używać z rozwagą, tak aby potencjalne korzyści z jej stosowania przeważały nad zagrożeniami.⁴ Grupa ekspertów z Faculty of Prehospital Care of the Royal College of Surgeons w Edynburgu, opierając się na danych z piśmiennictwa, opublikowała dwa oświadczenia,^5,6 dotyczące unieruchamiania, przychylające się do powyższych twierdzeń.

Kiedy warto rozważyć unieruchomienie?

Zastosowanie odpowiedniego unieruchomienia należy rozważyć, jeśli pacjent spełnia jedno z poniższych kryteriów:

• deformacja kręgosłupa, ból, tkliwość
• tępy uraz wraz z zaburzeniami świadomości
• zdarzenie w mechanizmie wysokoenergetycznym, gdy osoba pozostaje pod wpływem alkoholu lub narkotyków
• wystąpienie objawów ogniskowych.

Unieruchomienie stosuje się również u pacjentów, u których nie można przeprowadzić pełnej oceny klinicznej pod kątem występowania urazów.

Procedura

Długa deska ortopedyczna służy do wydobywania poszkodowanego z pojazdu. Pacjentów układa się na desce, a po wydobyciu powinni być z niej zdjęci tak szybko, jak to możliwe.

Unieruchomienie stosuje się z rozwagą tylko u pacjentów, którzy doznali urazu kręgosłupa lub można u nich taki uraz podejrzewać, a przeprowadzenie pełnego badania klinicznego z różnych powodów nie jest możliwe. Istnieją też sytuacje, w których utrzymanie kręgosłupa w osi podczas przemieszczania pacjenta oraz odpowiednie zabezpieczenie go na noszach transportowych stanowią ważny komponent unieruchomienia.

Tak więc na długiej desce ortopedycznej nie muszą być układani na czas transportu pacjenci, u których specjalista SOR wykluczył uraz kręgosłupa, nie spełniają ww. kryteriów lub są transportowani pomiędzy szpitalami lub innymi jednostkami opieki medycznej.

Nadzór medyczny

Osoby nadzorujące postępowanie w ratownictwie medycznym powinny zrewidować protokoły przedszpitalne dotyczące unieruchamiania poszkodowanych, włączając w to wszelkie zdarzenia wymagające wydobycia pacjenta. Protokoły unieruchamiania oraz używania długiej deski ortopedycznej należy tak zmodyfikować, aby uwzględniały kryteria zastosowania unieruchomienia. Wdrażanie tych protokołów należy stale monitorować i nadzorować poprzez program zarządzania jakością.

Podsumowanie

Zgodnie ze stanowiskiem ITLS deska ortopedyczna jest zaprojektowana do przenoszenia pacjenta na nosze transportowe. Ratownicy powinni jednak utrzymać swoje kompetencje w zakresie stosowania tego sprzętu. Wydłużony czas spędzony na desce ortopedycznej i/lub wydłużenie czasu na miejscu zdarzenia w celu założenia tego sprzętu może być szkodliwe dla poszkodowanego lub pogarszać rokowanie. W celu zminimalizowania negatywnych skutków unieruchomienia pacjentów należy przekładać z deski, jeśli jest to bezpieczne i zgodne ze wskazaniami. Ratownicy w opiece przedszpitalnej powinni dołożyć wszelkich starań, by zminimalizować ruchy kręgosłupa u pacjentów z urazami.

Zespół redakcyjny ITLS przygotowuje zalecenia dla instruktorów w celu ułatwienia wdrażania nowych wytycznych w zakresie unieruchomienia.

Aktualne stanowisko

Unieruchomienie u pacjentów po urazie
International Trauma Life Support

Streszczenie

Oficjalne i aktualne wytyczne International Trauma Life Support (ITLS) dotyczące stosowania w opiece przedszpitalnej unieruchomienia oraz długiej deski ortopedycznej lub innych sztywnych sprzętów unieruchamiających.

Aktualne wytyczne

Zalecenia International Trauma Life Support

1. Unieruchomienie kręgosłupa (SMR) nie jest wskazane u każdego pacjenta po urazie.
2. Długa deska ortopedyczna lub inne sztywne sprzęty unieruchamiające należą do podstawowych elementów wyposażenia służących do wydobywania poszkodowanych i przenoszenia ich na nosze transportowe. Pozostawanie pacjenta na desce ortopedycznej przez dłuższy czas może spowodować dyskomfort, odleżyny oraz pogorszenie się oddychania.
3. W celu zminimalizowania negatywnych skutków unieruchomienia pacjentów należy przekładać z deski, jeśli jest to bezpieczne i zgodne ze wskazaniami.
4. Utrzymywanie stabilizacji w osi kręgosłupa przy przemieszczaniu pacjenta oraz w trakcie układania go na noszach pozostaje ważnym komponentem unieruchomienia.
5. Unieruchomienie stosuje się u pacjentów, u których podejrzewa się uraz kręgosłupa lub istnieje duże ryzyko takiego urazu oraz u tych, których nie można w pełni ocenić w badaniu klinicznym. Ratownicy powinni wdrożyć odpowiedni protokół w takich sytuacjach oraz założyć kołnierz ortopedyczny lub skorzystać z innego sprzętu do unieruchamiania.
6. Unieruchomienie na desce ortopedycznej nie jest wskazane u poszkodowanych z obrażeniami penetrującymi klatki piersiowej, głowy lub szyi, chyba że stwierdzono u nich uraz kręgosłupa.