30 lat temu, 5 listopada 1985 r., profesor Zbigniew Religa, ze swoim znakomitym, młodym zespołem, przeprowadził w Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu (dziś Śląskie Centrum Chorób Serca) pierwsze udane przeszczepienie serca. Podejmując się tego karkołomnego zadania Profesor musiał zmierzyć się z olbrzymią presją, oporem i krytyką środowiska medycznego. Choć operacja pod względem chirurgicznym odbyła się perfekcyjnie, 62-letni pacjent zmarł 2 miesiące później z powodu posocznicy.
Najsłynniejsze zdjęcie prof. Zbigniewa Religi zostało zrobione po 23-godzinnej operacji w 1987 roku. Autorem zdjęcia, opublikowanego w amerykańskim piśmie "National Geographic", jest James Stanfield. Zdjęcie zostało uznane za jedno z ośmiu najbardziej ikonicznych zdjęć "National Geographic", wśród których jest też m. in. słynne zdjęcie Afganki, patrzącej prosto w obiektyw
"Było to jak wyłamywanie zamkniętych drzwi" - wspominał to wydarzenie Profesor. "Tego dnia wiele rzeczy wydarzyło się dla nas, lekarzy w Polsce, po raz pierwszy. Nie mieliśmy doświadczenia w robieniu takich operacji, wydawały nam się bardzo trudne i skomplikowane". "Wiedza światowa na ten temat była wtedy niedoskonała. Gdybym musiał uzależniać pierwszą i kolejne operacje od opinii świata lekarskiego, nie byłoby przeszczepów - reakcja świata lekarskiego była negatywna, ale opinia publiczna była po mojej stronie i dlatego ten program się utrzymał" – mówił po latach.
Pierwsze udane przeszczepienie serca na świecie przeprowadził w grudniu 1967 r., w klinice w Kapsztadzie, południowoafrykański kardiochirurg, dr Christiaan Barnard. W Polsce z wyzwaniem tym, bez sukcesu niestety, zmierzyli się w 1969 roku chirurdzy z Łodzi: Jan Moll oraz Antoni Dziatkowiak.
Udana operacja przeszczepienia serca z 1985 r., wykonana przez prof. Zbigniewa Religę, była prawdziwym przełomem w polskiej medycynie. Za sprawą Profesora dała początek, krajowemu programowi transplantacji serca, który trwa do dziś. Od tego czasu wykonano w Polsce serce tysiące transplantacji serca. Obecnie, co roku przeprowadza się ich ponad 100 i choć z medycznego punktu widzenia nie są już wyzwaniem, to wciąż problemem jest duży deficyt dawców.
