Sławny irlandzki badacz Antarktydy Sir Ernest Henry Shackleton mógł mieć wadę serca – ubytek przegrody międzyprzedsionkowej – twierdzą autorzy artykułu na łamach „Journal of the Royal Society of Medicine”.
Po lewej: Ernest Shackleton. Fot z domeny publicznej. Po prawej, na górze: mapa z zaznaczoną drogą statku Shackletona "Endurance". Na dole: plansza z ilustrowanej ksiażki Williama Grilla "Wyprawa Shackletona", wyd. pol. Kultura Gniewu 2015
Shackleton był zdolny do dużego wysiłku – jako pierwszy pokonał góry i lodowce Południowej Georgii i nie miał wówczas problemów zdrowotnych. Jednak w czasie innych wypraw trafiały mu się nawracające epizody osłabienia i trudności z oddychaniem.
Emerytowany anestezjolog Ian Calder (który sam brał udział w wyprawie przez góry Południowej Georgii) oraz konsultant kardiologiczny dr Jan Till wykorzystali materiały przechowywane w Scott Polar Research Institute w Cambridge, próbując poznać przyczynę zdrowotnych problemów Shackletona.
Na podstawie dziennika doktora Erica Marshalla, oficera medycznego drugiej ekspedycji irlandzkiego polarnika (1907-9) badacze doszli do wniosku, że może chodzić o ubytek przegrody międzyprzedsionkowej. To jedna z najczęstszych wad serca – powoduje mieszanie się krwi tętniczej z żylną. Typowe objawy to zakażenia układu oddechowego oraz duszność w trakcie wysiłku fizycznego. Obecnie wykrywanie i leczenie tej wady jest uważane za proste, jednak na początku XX wieku nie było możliwe.
Zdaniem autorów Shackleton zdawał sobie sprawę, że ma problemy z sercem – ponieważ unikał bycia badanym przez lekarzy. Zapewne nie chciał, by próbowali go odwieść od wyjazdu na Antarktydę.
Plansza z polskiego wydania ilustrowanej książki Williama Grilla "Wyprawa Shackletona".
Przygoda Shackletona rozpoczęła się od uczestnictwa w wyprawie Roberta Scotta (1901–1902) na pokładzie statku Discovery. Jej uczestnicy dotarli na południe dalej niż ktokolwiek inny w owym czasie. W latach 1907–1909 sam został dowódcą wyprawy na biegun południowy - jednak z braku żywności musiał zawrócić, będąc 180 kilometrów od celu.
W roku 1914 Shackleton wyruszył na statku „Endurance”, planując wyprawę transarktyczną (od Morza Weddela do Morza Rossa). Na początku roku 1915 statek został uwięziony przez lód, a w październiku uległ zniszczeniu. Załoga ewakuowała się przez pole lodowe, ciągnąc za sobą trzy szalupy. Wszystkim udało się dotrzeć do otwartego morza, a następnie do Wyspy Słoniowej (archipelag Szatlandów Południowych), gdzie rozbili obóz.
Shackleton wraz z pięcioma ludźmi przedostał się w małej łodzi przez najbardziej burzliwe z mórz świata na odległą o 1200 km Georgię Południową, aby sprowadzić pomoc. Ponieważ wylądowali na południowym brzegu wyspy, musieli pieszo pokonać łańcuch górski by dotrzeć do wielorybniczej przystani Stromness na brzegu północnym. Trzech ludzi nie było w stanie tego dokonać, ale Shackleton wraz z dwoma pozostałymi dotarł do przystani. 20 maja 1916 roku, po 36 godzinach marszu.
Film reklamujący hiszpańskojęzyczne wydanie "Wyprawy Shackletona"
Wszyscy członkowie wyprawy zostali uratowani do końca sierpnia 1916 roku. Sposób, w jaki Shackleton poradził sobie z przywództwem w tych trudnych warunkach nadal jest inspiracją zarówno dla specjalistów od zarządzania, jak i survivalu.
5 stycznia 1922 Shackleton zmarł na zawał serca – na początku swojej czwartej ekspedycji, w kilka godzin po przybyciu na południową Georgię. Miał 47 lat.
"Niektórzy uważają, że sir Ernest był nieodpowiedzialny, podejmując przywództwo arktycznej ekspedycji, jeśli podejrzewał, że ma problem zdrowotny, ale parafrazując dr Johnsona, rzadko brakuje rozważnych ludzi, a wielkich rzeczy dokonują ci, którzy gotowi są podjąć ryzyko"- skomentował dr Calder.
