W całym kraju 6226 umów poz jest realizowanych łącznie przez 32 292 lekarzy w 9273 miejscach udzielania świadczeń, przy czym lekarze pracujący w praktykach grupowych i indywidualnych stanowią mniej niż 1% - wynika z opracowania NFZ "Podstawowa opieka zdrowotna - potencjał i jego wykorzystanie".
Fot. James Cridland / Flickr
Analizując średnią liczbę pacjentów na 1 miejsce udzielania świadczeń Fundusz wskazuje, że istnieje duża rozpiętość tego wskaźnika pomiędzy oddziałami. Najmniejsza średnia liczba pacjentów na 1 miejsce wynosi 2250 (woj. lubuskie), największa zaś - 4588 (woj. pomorskie). Liczba pacjentów przypadających na 1 miejsce różni się znacząco w zależności od formy organizacyjno–prawnej – jest znacznie wyższa w przypadku praktyk grupowych, najniższa zaś w praktykach indywidualnych. Warto zwrócić uwagę na Podkarpacki OW NFZ, w którym wskaźnik ten w przypadku praktyk grupowych wynosi aż 5 832.
Dużą rozpiętość widać również w średniej liczbie pacjentów przypadających na 1 lekarza. Najwyższy wskaźnik wynosi 1927 osób w woj. wielkopolskim, najniższy zaś – 1181 w woj. kujawsko-pomorskim, przy średniej dla kraju 1443. Największe różnice występują w przypadku praktyk grupowych i indywidualnych - najniższy wskaźnik wynosi 680 (praktyki grupowe – woj. śląskie), najwyższy zaś - 2167 (praktyki indywidualne – woj. podkarpackie).
Porady lekarskie w poz świadczone są dla 37 531 713 zadeklarowanych osób. W skali kraju w 2014 r. łącznie udzielono 147 954 519 świadczeń (porady lekarskie, bilanse zdrowia, patronaże, świadczenia profilaktyczne) – na rzecz pacjentów będących na aktywnych listach lekarza poz. Średnia liczba świadczeń dla kraju w przeliczeniu na 1 zapisanego pacjenta na listę lekarza poz wynosi 3,94 (w przypadku kobiet wskaźnik wynosi 4,3; w przypadku mężczyzn – 3,3). Wskaźnik ten jest zmienny w poszczególnych OW NFZ – od 3,01 w woj. podlaskim po 4,40 w woj. łódzkim.
Rozkład udzielonych porad różni się w zależności od wieku i płci pacjentów. Widać wyraźny wzrost liczby udzielonych porad w wieku 0-2 lata oraz w wieku 46-68 lat – wzrost dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Najmniej porad udzielono osobom w wieku 10-28 lat. Analiza wskaźnika udzielonych porad na 1000 ludności wskazuje, że kobiety częściej korzystają z porady lekarza. Liczba porad systematycznie rośnie począwszy od 30. rż.
– Jeżeli system ma się opierać na lekarzach rodzinnych, to potrzebujemy ich czterokrotnie więcej – przekonuje Maciej Hamankiewicz, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.
– Jesteśmy w dramatycznej sytuacji, jeśli chodzi o nasycenie kadrą lekarską – alarmuje Marek Twardowski, lekarz rodzinny i wiceszef Porozumienia Zielonogórskiego. Wyjaśnia, że gdyby lekarze seniorzy mający po 65 lat i więcej nagle odeszli z zawodu, system byłby w zapaści. W poz średnia wieku lekarzy to ponad 50 lat.
– Raport pokazuje mapę świadczeniodawców, ale brakuje w nim analizy funkcjonowania poz, np. tego, jak często zlecane są badania i jakiego typu, z jakimi problemami zdrowotnymi zgłaszają się pacjenci, także w podziale na wiek – zaznacza Jerzy Gryglewicz, ekspert z Uczelni Łazarskiego.
– Konieczna jest dogłębna reforma poz i od niej zależy powodzenie wszelkich innych zmian w ochronie zdrowia – apeluje Ewa Borek, prezes organizacji My Pacjenci. Jej zdaniem potrzebne jest otwarcie poz na profilaktykę poprzez zatrudnienie innych zawodów medycznych: dietetyków, farmaceutów, psychologów, rehabilitantów i edukatorów. – Musi się zmienić rola lekarza poz, który powinien się stać koordynatorem leczenia. A model finansowania powinien przejść z obecnego płacenia za głowę do płacenia za efekt – dodaje Borek.
