Ministerstwo Zdrowia w samej końcówce roku skierowało do konsultacji publicznych projekt ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej. Projekt przewiduje, że model opieki zintegrowanej zacznie obowiązywać w całym kraju 1 lipca 2019 roku.
Fot. Anna Kraśko / Agencja Gazeta
Ustawa ma wejść w życie 1 lipca 2017 roku, ale program pilotażowy rozpocznie się pół roku później – 1 stycznia 2018 roku i potrwa przez cały rok. Na podstawie jego rezultatów ma nastąpić rozstrzygnięcie, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu, „niektórych zagadnień organizacyjnych, których nie można rozstrzygnąć na etapie planowania”. Te zagadnienia organizacyjne dotyczą m.in. konstrukcji tzw. budżetu powierzonego, z którego POZ będzie finansował opiekę specjalistyczną dla swoich pacjentów.
Na stronie internetowej resort opublikował główne cele, w których osiągnięciu ma pomóc ustawa:
- zdefiniowanie roli i miejsca POZ w systemie ochrony zdrowia
- poprawa organizacji i funkcjonowania POZ
- zwiększenie efektywności i skoordynowanie działań POZ z innymi elementami systemu
- zwiększenie roli profilaktyki i edukacji zdrowotnej
- stworzenie mechanizmu finansowego motywowania świadczeniodawców do podnoszenia jakości udzielanych świadczeń.
W Ocenie Skutków Regulacji dołączonej do projektu ministerstwo przyznaje jednak, że jednym z problemów, które ma rozwiązać nowa ustawa, jest „przyzwyczajenie pacjentów do leczenia specjalistycznego”.
Już na etapie konsultacji publicznych założeń do ustawy pojawiały się wątpliwości – formułowane np. przez samorząd lekarski – czy aby na pewno POZ powinna funkcjonować na podstawie odrębnej ustawy. Resort zdrowia nie ma wątpliwości, że tak. „Dla dalszego rozwoju POZ uzasadnione jest przygotowanie i wdrożenie odpowiedniej ustawy, która zwiększy rolę POZ i zapewni skoordynowanie działań z innymi częściami systemu opieki zdrowotnej, zwiększy rolę profilaktyki i edukacji zdrowotnej i pozwoli na realizację kompleksowej i holistycznej POZ ukierunkowanej na pacjenta i społeczność lokalną, jak również zwiększy rolę personelu medycznego w POZ” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
POZ ma, zgodnie z zapowiedziami Konstantego Radziwiłła, opierać się na lekarzach rodzinnych. Docelowo lekarzem POZ będzie lekarz posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej lub odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej lub posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej.
Jednak ze względu na braki kadrowe – niedobór lekarzy rodzinnych – w projekcie zapisano, że „lekarzem POZ może być również lekarz, posiadający specjalizację I stopnia albo specjalizację inną niż medycyna rodzinna albo specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, który udzielał nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 3 lat świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej, posiadający umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ oraz tzw. listę aktywną pacjentów”.
Lekarze, którzy w dniu wejścia ustawy będą udzielać świadczeń zdrowotnych w POZ przez okres krótszy niż 3 lat, ustawodawca chce umożliwić dalszą pracę w POZ, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Po tym okresie również będą mogli pracować w POZ, ale pod warunkiem rozpoczęcia specjalizacji w dziedzinie medycyny rodzinnej.
Analogiczne rozwiązania przyjęto dla pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej, określając jako docelowe jej kwalifikacje ukończenie lub odbywanie szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, internistycznego lub opieki długoterminowej lub posiadanie tytułu zawodowego magistra. Również w przypadku pielęgniarek projekt przewiduje szereg rozwiązań tymczasowych, ze względu na niedostatek kadr.
Koordynatorem pacjenta w całym systemie będzie lekarz POZ, którego głównym zadaniem ma być zapewnienie pacjentowi ciągłości i kompleksowości opieki.
Każdy pacjent ma być objęty opieką zespołu Podstawowej Opieki Zdrowotnej, w skład którego wchodzą lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ. „Zespół POZ, niezależnie od formy organizacyjno-prawnej, będzie pracował w oparciu o zasadę niezależności zawodowej swoich członków, ze wskazaniem podziału środków na ich działania i wynagrodzenia” – przekonuje resort zdrowia w uzasadnieniu. Zostanie utrzymana możliwość prowadzenia działalności w ramach POZ różnych podmiotów leczniczych – zarówno SP ZOZ-ów jaki i przedsiębiorców (osoby fizyczne lub prawne) czy organizacji pozarządowych a także praktyk zawodowych – indywidualnych lub grupowych.
Zespół POZ, w myśl ustawy, ma współpracować nie tylko ze świadczeniodawcami AOS czy szpitalami, ale też m.in. z pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania, specjalistami w obszarze zdrowia publicznego (np. dietetykiem, psychologiem) oraz „przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia, dyrektorami szkół oraz innych jednostek (np. młodzieżowych ośrodków wychowawczych, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania) w zakresie zachowania zdrowia i profilaktyki chorób na poziomie populacji, w tym edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, oraz identyfikacji czynników ryzyka oraz zagrożeń zdrowotnych”.
Pacjentom z wybranymi chorobami przewlekłymi POZ zapewni opiekę zintegrowaną, polegającą na współpracy lekarza POZ z lekarzami AOS. „Istotą tego rozwiązania jest zapewnienie przez świadczeniodawcę szerszego katalogu badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych, w tym inicjowanie wizyt pacjenta w AOS, jak również umożliwienie konsultacji lekarz – lekarz” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Pacjenci, którzy mogą zostać objęci opieką zintegrowaną, mają mieć możliwość wyboru: opieka zintegrowana lub opieka lekarza specjalisty na dotychczasowych zasadach. Opieka zintegrowana to zapewnienie badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych u świadczeniodawców, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Objęcie pacjenta opieką zintegrowaną wymaga jego zgody; jeśli pacjent ją wyrazi, zrezygnuje z możliwości wyboru lekarza specjalisty w zakresie objętym opieką zintegrowaną.
Wykaz chorób przewlekłych oraz sposób organizacji opieki w ramach opieki zintegrowanej zostaną określone w drodze rozporządzenia.
Głównym źródłem finansowania POZ mają być środki pochodzące z NFZ. Plan finansowy NFZ na 2017 rok przewiduje, że wyniosą one niemal 10 mld zł (13,5 proc. planowanych nakładów na świadczenia opieki zdrowotnej). Do 2025 roku nakłady te mają systematycznie wzrastać do poziomu 20 proc. budżetu płatnika.
