Caroline Costongs, dyrektor EuroHealthNet (partnerstwo europejskie na rzecz zdrowia, równości i dobrobytu), opowiada się za podejściem, w którym poprawa stanu zdrowia i zmniejszanie nierówności łączy się z inicjatywami w dziedzinie klimatu – nazywa je ona podejściem „potrójnej wygranej”. Caroline Costongs korzysta z wyników finansowanej ze środków UE inicjatywy INHERIT, w ramach której 10 grudnia odbyła się konferencja podsumowująca.
Dlaczego łączyć środowisko i równość ze zdrowiem?
Kryzys klimatyczny i ekologiczny stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Zwalczanie go jest pilną kwestią, a niezbędne zmiany będą wymagać zaangażowania rządów, przedsiębiorstw, społeczności i jednostek. Również sektor zdrowia ma do odegrania kluczową rolę, nie tylko przez zazielenianie systemów opieki zdrowotnej, ale też wykorzystanie tej okazji do wspólnej pracy na rzecz umożliwienia zrównoważonej i zdrowej zmiany zachowań oraz zachęcania do niej.
Musimy również przyjąć do wiadomości, że to osoby borykające się z niekorzystną sytuacją społeczno-ekonomiczną najbardziej odczują zmianę klimatu, a jednocześnie odniosą najmniejsze korzyści ze środków wdrażanych, aby jej zapobiec. W ramach inicjatywy INHERIT już od 4 lat analizujemy powiązania między stanem zdrowia, środowiskiem i równością – obecnie wzywa się do stosowania zintegrowanego podejścia „potrójnej wygranej”, by stawić czoła wzajemnie powiązanym wyzwaniom środowiskowym i społecznym, takim jak ograniczenie wpływu na środowisko, poprawa stanu zdrowia i zwiększenie równości w dziedzinie zdrowia.
W jaki sposób można doprowadzić do tych zmian?
Świat zmieni się tylko wówczas, gdy zaangażujemy się wszyscy. Musimy zachęcać społeczności do działań, na przykład zapewniając finansowanie zalążkowe i wsparcie polityczne.
Przykładem może być ogród Food Garden w Rotterdamie – ogród społeczny, w którym uprawia się organiczną żywność dla rodzin o niższych dochodach. Pracują w nim wolontariusze. W inicjatywie wykorzystano hybrydowy model biznesowy (finansowanie ze źródeł prywatnych, społecznych i publicznych). Projekt przynosi wiele korzyści: w jego ramach zapewnia się szkolenie zawodowe i pomaga się osobom bezrobotnym ponownie wejść na rynek pracy oraz produkuje się zdrową, zrównoważoną żywność. Ogród zazielenia też obszar miejski. Takie podejście oddolne ma podstawowe znaczenie we wprowadzaniu zmian. Powinno się do niego zachęcać i wspierać je na dużą skalę: od poziomu lokalnego po szczebel UE.
Food Garden to tylko jedna z inicjatyw, którym przyjrzano się w ramach projektu INHERIT. Przeprowadzono dogłębne analizy 15 przykładów „potrójnej wygranej” w 12 krajach, przyglądając się zrównoważonemu i zdrowemu mieszkaniu (przestrzenie zielone, efektywność energetyczna), przemieszczaniu się (aktywny transport) i konsumpcji (produkcja i konsumpcja żywności). Wnioski, jakie wyciągnęliśmy, mogą pomóc decydentom w przyjęciu zintegrowanego podejścia, łączeniu budżetów i dostosowywaniu przepisów, aby w ten sposób pobudzić do działania.
Czy pojedynczy obywatele mogą coś zrobić?
Zdecydowanie tak! Nawet najmniejsze działanie może być wielką pomocą. Wybory dokonywane przez poszczególne osoby mogą pomóc nam w przemianie w bardziej zrównoważone społeczeństwo. Jednak jest bardzo ważne, żeby nie winić ludzi za ich obecne zachowania. Wszyscy wiemy, że trudno się zmienić. Zmiana wymaga motywacji, zdolności i okazji. Decyzja o zmianie postępowania może być trudniejsza dla osób w gorszej sytuacji materialnej oraz dla osób słabszych, które są często „więźniami” swoich codziennych okoliczności. Pomóc mogą decydenci, tworząc środowisko społeczne i fizyczne, które ułatwi ludziom zmiany na lepsze. Musimy również zadbać o to, by zdrowa, zrównoważona żywność, zielone tereny i aktywny transport były atrakcyjne i przystępne cenowo.
Wiodący unijni, krajowi i lokalni decydenci, badacze i ekonomiści omówili te tematy podczas konferencji podsumowującej INHERIT. Teraz nadszedł czas, by przekuć słowa w działania i stworzyć zrównoważony świat, który będziemy mogli przekazać przyszłym pokoleniom.
