Pytanie nadesłane do redakcji
Przeszłam ostatnio prawdopodobnie idiopatyczne zapalenie trzustki skąpoobjawowe: brak stanu zapalnego (CRP <3), brak gorączki, dobre samopoczucie, czynność endokrynna zachowana, natomiast: spadek wagi (z 56 kg na 50 kg), trzustka jest obrzęknięta, bardzo wysoka amylaza (ponad 600 U/L, przy wypisie 400), lipaza (prawie 1000 U/L, przy wypisie 550). Obraz w TK (w skrócie): trzustka niejednorodna, w obrębie głowy obszar o nieco wyższym wzmocnieniu niż pozostałe partie, bezpośrednio z nim sąsiaduje obszar o obniżonej gęstości, głowa powiększona, pogrubiały trzon i ogon, co może być efektem zmian zapalnych, przewód Wirsunga na poziomie głowy poszerzony (5 mm), nieposzerzony na poziomie trzonu, gdzie jest fragmentarycznie widoczny (0,5 mm).
Jednak po 6 dniach od wypisu, przy zachowaniu restrykcyjnej diety, amylaza ponownie wzrosła do 600, a lipaza nadal jest ponad 600 U/l, CRP <3, bardzo pogorszyła się morfologia. Bardzo proszę o pomoc w następującej kwestii: czy te enzymy, wobec powyższego, aktywują się już w trzustce grożąc jej samotrawieniem? Czy przejście na 2–3– dniową głodówkę cokolwiek pomoże (zahamuje ich nadmierne wydzielanie)? Jakie mogę podjąć samodzielne kroki zanim po weekendzie udam się do lekarza (dopiero w poniedziałek będę miała taką możliwość)? Bardzo proszę o pomoc.
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Enzymy trzustkowe są wskaźnikami, które bierzemy pod uwagę przy rozpoznaniu ostrego zapalenia trzustki, jednak ich wahania często nie korelują z postacią choroby i stanem klinicznym pacjenta. W opisie pytania brak informacji o tym, czy oprócz wahań poziomów ww. enzymów wystąpiło nasilenie dolegliwości (bóle brzucha, gorączka itp.). Bardzo istotnym wskaźnikiem jest natomiast białko CRP, które w tym przypadku pozostaje niskie, co jest pozytywnym objawem.
Niepokojące jest na pewno pogorszenie się morfologii – zwłaszcza jeżeli oznacza to zmniejszenie liczby czerwonych krwinek – należy sprawdzić, czy wynika to z przebycia ostrej choroby zapalnej w obrębie jamy brzusznej i „rozrzedzenia” krwi po podawaniu płynów dożylnie, czy może jest inna przyczyna niedokrwistości (np. krwawienia z przewodu pokarmowego).
Po wyjściu ze szpitala należy zachować dietę przez pewien czas i stopniowo ją rozszerzać. Jednak nie ma powodu do stosowania głodówki.
Pozostaje niewyjaśniona przyczyna ostrego zapalenia trzustki. Jeżeli jest nią niewykryta kamica żółciowa, to może nastąpić nawrót dolegliwości spowodowanych zatkaniem ujścia przewodu trzustkowego przez złóg. Wtedy leczeniem z wyboru jest zabieg endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej, podczas którego można usunąć zalegające złogi. Występujące poszerzenie przewodu trzustkowego w opisie TK może być spowodowane obrzękiem głowy, ale także przeszkodą na poziomie brodawki Vatera, czyli właśnie kamicą żółciową. Dlatego należy to zweryfikować (badania laboratoryjne – wskaźniki cholestazy, kontrolne USG, w wątpliwych przypadkach rezonans magnetyczny dróg żółciowych – MRCP).
