W aktualnym (2017/2018) sezonie epidemicznym grypy w Kanadzie obserwuje się jednoczesne krążenie w populacji wirusa grypy typu A (zwłaszcza podtyp H3N2) oraz wirusa grypy typu B (głównie linia B/Yamagata). Jest to nietypowe zjawisko, ponieważ aktywność wirusa grypy typu B zazwyczaj zwiększa się pod koniec sezonu epidemicznego. Podobną sytuację obserwuje się w większości krajów europejskich, w tym również w Polsce (p. Ponad 250 tys. zachorowań na grypę i chorobę grypopodobną).
W czasopiśmie „Eurosurveillance” opublikowano wyniki kanadyjskiego badania kliniczno-kontrolnego typu test-negative design, którym oceniono skuteczność rzeczywistą inaktywowanej szczepionki przeciwko grypie (IIV) aktualnej w sezonie epidemicznym 2017/2018.
Do badania kwalifikowano pacjentów, którzy w okresie od 5 listopada 2017 roku do 20 stycznia 2018 roku zgłosili się do placówek pozaszpitalnych z powodu objawów choroby grypopodobnej. U chorych z objawami utrzymującymi się ≤7 dni pobierano próbki z górnych dróg oddechowych w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia wirusem grypy metodą łańcuchowej reakcji polimerazy z odwrotną transkryptazą (RT-PCR). Wirusa grypy potwierdzono w 689 (49%) z 1408 próbek – wirusa grypy typu B potwierdzono w 51% z nich, a wirus grypy typu A w 49% (głównie podtyp H3N2).
Grupę przypadków utworzyło 689 osób, u których potwierdzono grypę, a grupę kontrolną 719 osób z ujemnym wynikiem badania w kierunku grypy. Szczepienie przeciwko grypie preparatem aktualnym w sezonie 2017/2018 (≥14 dni przed wystąpieniem objawów klinicznych grypy) otrzymało 27% osób z grupy przypadków oraz 35% z grupy kontrolnej.
Oszacowano, że ogółem skuteczność rzeczywista IIV w zapobieganiu zachorowaniom na grypę potwierdzoną laboratoryjnie wyniosła 42% (95% CI: 25–55). Odnotowano również istotne różnice w skuteczności szczepionki w zależności od typu wirusa grypy – IIV o 55% (95% CI: 38–68) zmniejszała ryzyko zachorowania na grypę wywołaną przez wirus typu B, natomiast była nieskuteczna w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirus A/H3N2 (17% [95% CI: od -14 do 40]).
Autorzy badania zwrócili uwagę, że w Kanadzie znacznie częściej stosuje się inaktywowaną 3-walentną niż 4-walentą szczepionkę przeciwko grypie sezonowej. Większość krążących w kanadyjskiej populacji wirusów grypy typu B należała do linii Yagamata, której nie ma w składzie szczepionki 3-walentnej. Jednak skuteczność IIV w zapobieganiu zachorowaniom wywołanym przez wirusa grypy typu B oszacowano na 55%, co może świadczyć o ochronie krzyżowej przed wirusami drugiego rodzaju.
