medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Syntetyczny analog nukleozydu cytozyny o wybiórczym działaniu na HIV-1 i HIV-2 oraz HBV. Ulega fosforylacji przez enzymy komórkowe, tworząc 5’-trifosforan emtrycytabiny. Hamuje kompetycyjnie odwrotną transkryptazę HIV-1, co skutkuje zakończeniem łańcucha DNA. Emtrycytabina jest słabym inhibitorem występujących u ssaków polimeraz DNA α, β oraz ε oraz mitochondrialnej polimerazy γ. In vitro nie wykazuje działania cytotoksycznego wobec jednojądrzastych komórek krwi obwodowej, ustalonych linii komórek limfocytarnych i monocytarno-makrofagowych lub komórek, z których bezpośrednio tworzy się szpik kostny. Nie wykazano działania toksycznego na mitochondria in vitro i in vivo. IC50 dla HIV-1 wynosi 0,0013–0,5 µmol/l, dla HBV – 0,01–0,04 µmol/l. W badaniach laboratoryjnych emtrycytabina wykazuje działanie addycyjne lub synergistyczne z inhibitorami proteazy i inhibitorami odwrotnej transkryptazy; w większości przypadków nie przeprowadzono odpowiednich badań u ludzi. Oporność HIV-1 na emtrycytabinę związana jest ze zmianami w kodonie 184 (zamiana metioniny na walinę) w odwrotnej transkryptazie HIV. Szczepy oporne na emtrycytabinę wykazują oporność krzyżową na lamiwudynę, lecz pozostają wrażliwe na inne nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy, wszystkie nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy i wszystkie inhibitory proteazy. Wirusy oporne na zydowudynę, zalcytabinę, didanozynę i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy są wrażliwe na emtrycytabinę.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. w postaci kapsułek twardych całkowita dostępność biologiczna wynosi 93%, w postaci roztworu doustnego – 75%. tmax wynosi 1–2 h. Pokarm nie wpływa na AUC leku. Lek wiąże się z białkami osocza w <4%. Metabolizm polega na utlenianiu reszty tiolowej do diastereomerów 3’-sulfotlenku oraz glukuronidacji. Emtrycytabina jest wydalana głównie przez nerki (ok. 86%) oraz z kałem (ok. 14%). t1/2 wynosi ok. 10 h, a wewnątrzkomórkowy t1/2 trifosforanu emtrycytabiny – 39 h.
Leczenie zakażeń HIV-1
Leczenie dorosłych i dzieci zakażonych HIV-1 w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Nie stosować w monoterapii.
Zaburzenia czynności nerek
Podczas stosowania u osób z niewydolnością nerek należy ściśle monitorować odpowiedź na leczenie i czynność nerek. Zachować ostrożność podczas równoległego stosowania z lekami podlegającymi wydzielaniu kanalikowemu.
Hiperlaktatemia, kwasica mtaboliczna lub mleczanowa
Należy zaprzestać leczenia w przypadku wystąpienia objawowej hiperlaktatemii oraz kwasicy metabolicznej lub mleczanowej (objawy wczesne – łagodne objawy ze strony układu pokarmowego, np. nudności, wymioty, bóle brzucha, niespecyficzne pogorszenie samopoczucia, utrata apetytu, zmniejszenie masy ciała, objawy ze strony układu oddechowego – szybki i/lub pogłębiony oddech albo objawy neurologiczne, w tym choroba lokomocyjna), postępującego powiększenia wątroby lub gwałtownie zwiększającej się aktywności aminotransferaz.
Zaburzenia czynności wątroby
Stosować ostrożnie u osób (zwłaszcza u otyłych kobiet) z powiększoną wątrobą, upośledzoną czynnością wątroby, zapaleniem wątroby lub innymi czynnikami ryzyka wystąpienia chorób lub stłuszczenia wątroby; w przypadku wystąpienia objawów zaostrzenia choroby wątroby należy rozważyć zaprzestanie leczenia.
Chorzy jednocześnie zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu C oraz leczeni interferonem α i/lub rybawiryną mogą stanowić grupę szczególnego ryzyka.
Dane dotyczące stosowania u osób zakażonych jednocześnie HBV i HIV są ograniczone; chorych tych należy monitorować przez kilka miesięcy po zakończeniu leczenia emtrycytabiną pod kątem zaostrzenia zapalenia wątroby.
Lipodystrofia
U chorych zakażonych HIV złożona terapia antyretrowirusowa jest związana z redystrybucją tłuszczu w obrębie organizmu (lipodystrofią). Badania kliniczne chorych powinny obejmować ocenę oznak fizycznych redystrybucji tłuszczu. Należy zwracać uwagę na pomiary stężenia lipidów w surowicy oraz glukozy we krwi wykonywane na czczo.
Dzieci narażone na działanie leku w okresie życia płodowego Ze względu na potencjalne ryzyko uszkodzenia mitochondriów należy kontrolować stan kliniczny i wyniki badań laboratoryjnych dzieci narażonych w okresie życia płodowego na działanie analogów nukleozydów i nukleotydów, nawet jeśli nie wykryto u nich HIV; w przypadku wystąpienia u nich objawów wskazujących na zaburzenia czynności mitochondriów, należy przeprowadzić dokładne badania w celu określenia tych zaburzeń.
Niedobory immunologiczne
U pacjentów zakażonych HIV z ciężkim niedoborem immunologicznym w czasie rozpoczynania złożonej terapii przeciwretrowirusowej może wystąpić reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub śladowe patogeny oportunistyczne, powodująca wystąpienie ciężkich objawów klinicznych lub nasilenie objawów, np. zapalenie siatkówki wywołane wirusem cytomegalii, uogólnione i/lub miejscowe zakażenia prątkami oraz zapalenie płuc wywołane przez P. jiroveci (dawniej P. carinii).
Niemowlęta do 4. mż.
Nie ma danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania u niemowląt do 4. mż.
In vitro emtrycytabina nie wpływa na aktywność CYP1A2, 2A6, 2B6, 2C9, 2C19, 2D6 i 3A4 cytochromu P-450. Nie hamuje też enzymu odpowiedzialnego za glukuronidację.
Brak interakcji
Nie stwierdza się istotnych klinicznie interakcji podczas stosowania równolegle z indynawirem, zydowudyną, stawudyną, famcyklowirem lub fumaranem dizoproksylu tenofowiru.
Leki podlegające wydalaniu kanalikowemu
Emtrycytabina może zwiększać stężenie leków podlegających wydalaniu kanalikowemu.
Lamiwudyna, zalcytabina
Nie ma doświadczenia klinicznego dotyczącego stosowania równolegle z analogami cytydyny; nie zaleca się w związku z tym stosowania w skojarzeniu z lamiwudyną lub zalcytabiną.
Bardzo często: ból głowy, biegunka, nudności, zwiększona aktywność kinazy kreatynowej.
Często: neutropenia, hipertriglicerydemia, hiperglikemia, zawroty głowy, astenia, bezsenność, niezwykłe sny, wymioty, dyspepsja, bóle brzucha, zwiększona aktywność lipazy w surowicy, zwiększona aktywność amylazy, w tym zwiększona aktywność amylazy trzustkowej, zwiększona aktywność AST i/lub ALT w surowicy, hiperbilirubinemia, osutka, świąd, reakcja alergiczna, przebarwienie skóry (hiperpigmentacja), ból.
Dodatkowo
Podczas stosowania analogów nukleozydów zgłaszano kwasicę mleczanową, zazwyczaj w połączeniu ze stłuszczeniem wątroby. U dzieci dodatkowo często występowała niedokrwistość, a bardzo często przebarwienie skóry (hiperpigmentacja). U pacjentów jednocześnie zakażonych HBV zwiększenie aktywności AST oraz ALT występowało częściej niż w ogólnej populacji zakażonych HIV. Złożoną terapię antyretrowirusową łączono z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak hipertriglicerydemia, hipercholesterolemia, oporność na insulinę, hiperglikemia i hiperlaktatemia. Złożona terapia antyretrowirusowa u pacjentów z HIV wiąże się z redystrybucją tłuszczu (lipodystrofią) obejmującą utratę podskórnej tkanki tłuszczowej na obwodzie i na twarzy, zwiększenie otłuszczenia jamy brzusznej i trzewi, przerost piersi oraz odkładanie tłuszczu w okolicy szyjnej grzbietu (garb bizona). U pacjentów zakażonych wirusem HIV z ciężkim niedoborem odporności na początku stosowania złożonej terapii przeciwretrowirusowej wystąpić może reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub śladowe patogeny oportunistyczne, powodująca wystąpienie ciężkich objawów klinicznych lub nasilenie objawów.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania należy zastosować leczenie objawowe. Do 30% dawki emtrycytabiny można usunąć za pomocą hemodializy. Nie wiadomo, czy emtrycytabinę można usunąć za pomocą dializy otrzewnowej.
Ze względu na brak odpowiednich badań emtrycytabinę można stosować u kobiet w ciąży wyłącznie w razie zdecydowanej konieczności. Kobiety w wieku rozrodczym otrzymujące emtrycytabinę powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji.
Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego. Kobiety zakażone HIV nie powinny karmić piersią ze względu na możliwość transmisji wirusa tą drogą.
P.o., niezależnie od posiłków.
Dorośli. 1 kaps. 200 mg lub 24 ml (240 mg) roztworu doustnego 1 ×/d.
Niemowlęta, dzieci i młodzież do 18. rż. 6 mg/kg mc. 1 ×/d (maks. 240 mg) w postaci roztworu doustnego; osoby o >33 kg mc., które są w stanie przyjąć lek w postaci kapsułek – 1 kaps. 200 mg 1 ×/d.
Osoby w podeszłym wieku
Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u osób w podeszłym wieku.
Niewydolność wątroby i/lub nerek
U osób z niewydolnością nerek dawkę należy zmodyfikować w zależności od klirensu kreatyniny: 30–49 ml/min – 1 kaps. 200 mg co 48 h lub 12 ml (120 mg) roztworu doustnego co 24 h; 15–29 ml/min – 1 kaps. 200 mg co 72 h lub 8 ml (80 mg) roztworu doustnego co 24 h; <15 ml/min 1 kaps. 200 mg co 96 h lub 6 ml (60 mg) roztworu doustnego co 24 h. Najprawdopodobniej nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u osób z upośledzoną czynnością wątroby.
Chorzy powinni być poinformowani, że nie wykazano, aby stosowanie leku zmniejszało zagrożenie przeniesienia zakażenia HIV poprzez kontakty seksualne lub zakażoną krew.
Należy poinformować chorych, że podczas leczenia emtrycytabiną zgłaszano przypadki zawrotów głowy, co powinno skłaniać do zachowania ostrożności w trakcie prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych w ruchu.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
