Wortioksetyna (opis profesjonalny)

Działanie - Wortioksetyna

Mechanizm działania
Mechanizm działania wortioksetyny jest związany z modulowaniem aktywności receptorów serotoninergicznych oraz zahamowaniem aktywności transportera serotoniny. Wortioksetyna jest antagonistą receptorów 5-HT₃, 5-HT₇ i 5-HT_1D, częściowym antagonistą receptora 5-HT_1B, agonistą receptora 5-HT_1A. Powyższe cechy prowadzą do modulacji przekaźnictwa serotoninergicznego oraz prawdopodobnie również noradrenergicznego, dopaminergicznego, przekaźnictwa dotyczącego histaminy, acetylocholiny, GABA i glutaminianu. Lek działa przeciwdepresyjnie i przeciwlękowo; u zwierząt poprawia funkcje poznawcze, uczenia się i pamięci.

Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. wchłania się dobrze, ale powoli; t_max wynosi 7–11 h. Bezwzględna dostępność biologiczna wynosi 75%. Pokarm nie wpływa na farmakokinetykę leku. Lek wiąże się z białkami osocza w 98–99%. Ulega intensywnemu metabolizmowi w wątrobie, głównie przez utlenianie z udziałem CYP2D6, a w mniejszym stopniu przez CYP3A4/5 i CYP2C9, a następnie przez sprzęganie z kwasem glukuronowym. Wortioksetyna nie hamuje ani nie indukuje aktywności izoenzymów CYP1A2, CYP2A6, CYP2B6, CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP2E1 lub CYP3A4/5. Jest słabym substratem i inhibitorem glikoproteiny P. Główny metabolit jest nieaktywny farmakologicznie. Średni t_1/2 w fazie eliminacji wynosi 66 h. Ok. 2/3 nieaktywnych metabolitów wortioksetyny jest wydalane z moczem, a ok. 1/3 z kałem. Tylko nieznaczne ilości wortioksetyny są wydalane z kałem. Stężenia leku w osoczu w stanie stacjonarnym są osiągane po ok. 2 tyg. Farmakokinetyka wortioksetyny jest liniowa i nie zależy od czasu. U osób ≥65. rż. narażenie na lek jest większe niż u osób ≤45. rż. Również u osób z zaburzeniami czynności nerek dochodzi do niewielkiego wzrostu narażenia na lek. Łagodne lub umiarkowane zaburzenia czynności wątroby nie mają wpływu na farmakokinetykę leku. Stężenie wortioksetyny w osoczu jest ok. 2-krotnie większe u osób słabo metabolizujących za pośrednictwem CYP2D6 niż u osób z dobrym funkcjonowaniem CYP2D6.

Wskazania do stosowania - Wortioksetyna

Leczenie dużych epizodów depresji.

Przeciwwskazania stosowania - Wortioksetyna

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, równoległe stosowanie nieselektywnych inhibitorów MAO lub selektywnych inhibitorów MAO-A.

Inhibitory MAO
Podawanie wortioksetyny można rozpocząć co najmniej 14 dni po odstawieniu nieodwracalnych nieselektywnych inhibitorów MAO. Leczenie nieodwracalnymi nieselektywnymi inhibitorami MAO można rozpocząć co najmniej 14 dni po zaprzestaniu podawania wortioksetyny. Nie stosować jednocześnie z moklobemidem (odwracalny selektywny inhibitor MAO-A) lub z linezolidem (odwracalny nieselektywny inhibitor MAO); jeśli jednak takie leczenie skojarzone jest konieczne, dodany lek należy podawać w minimalnej dawce, prowadząc ścisłe monitorowanie pod kątem zespołu serotoninowego. Stosować ostrożnie i ściśle monitorować pod kątem wystąpienia zespołu serotoninowego, w razie jednoczesnego stosowania z nieodwracalnymi selektywnymi inhibitorami MAO-B (selegilina, rasagilina).

Osoby do 18. rż.
Nie zaleca się stosowania u osób do 18. rż. (nie określono bezpieczeństwa ani skuteczności stosowania wortioksetyny w tej grupie wiekowej; w czasie badań dotyczących innych leków przeciwdepresyjnych obserwowano zwiększenie częstości występowania zachowań samobójczych i wrogości).

Myśli i/lub zachowania samobójcze
Chorych na depresję należy wnikliwie obserwować podczas leczenia (szczególnie w pierwszych tyg. oraz po zmianie dawki) pod kątem nasilenia objawów depresji oraz wystąpienia myśli i/lub prób samobójczych; szczególnie dotyczy to osób ze zdarzeniami związanymi z samobójstwem w wywiadzie oraz osób ze znacznie nasilonymi myślami samobójczymi przed rozpoczęciem leczenia. Pacjentów (oraz ich opiekunów) należy poinformować o konieczności monitorowania wszelkich oznak pogorszenia stanu klinicznego, zachowań lub myśli samobójczych i nietypowych zmian zachowania oraz o konieczności ich zgłaszania natychmiast po wystąpieniu.

Drgawki
U osób z napadami drgawkowymi w wywiadzie lub niestabilną padaczką leczenie rozpoczynać ostrożnie. W razie wystąpienia napadów drgawkowych lub zwiększenia częstości ich występowania, leczenie należy przerwać.

Zespół serotoninowy
Podczas leczenia należy monitorować pacjentów pod kątem objawów zespołu serotoninowego lub złośliwego zespołu neuroleptycznego. W razie wystąpienia objawów zespołu serotoninowego podawanie wortioksetyny należy natychmiast przerwać i rozpocząć leczenie objawowe.

Stany maniakalne
Stosować ostrożnie u osób z manią lub łagodnymi stanami maniakalnymi w wywiadzie, a w razie wystąpienia fazy maniakalnej przerwać leczenie.

Leki wpływające na krzepliwość krwi
Zaleca się zachowanie ostrożności u pacjentów przyjmujących leki przeciwkrzepliwe i/lub leki działające na czynność płytek krwi (np. atypowe leki przeciwpsychotyczne, pochodne fenotiazyny, większość trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych, NLPZ, w tym kwas acetylosalicylowy) oraz u pacjentów ze skłonnością do krwawień.

Hiponatremia
osób stosujących leki przeciwdepresyjne o działaniu serotoninergicznym rzadko obserwowano hiponatremię; stosować ostrożnie u osób z grup ryzyka (osoby w podeszłym wieku, z marskością wątroby lub otrzymujące leki mogące wywoływać hiponatremię); u osób z objawami hiponatremii należy rozważyć przerwanie podawania wortioksetyny i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Osoby w podeszłym wieku
Ze względu na obecność ograniczonych danych dotyczących stosowania u osób w podeszłym wieku (≥65. rż.) z ciężkimi epizodami depresji, w tej grupie wiekowej lek w dawkach >10 mg/d stosować ostrożnie.

Zaburzenia czynności wątroby
Stosować ostrożnie u osób z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek lub wątroby.

Elektrowstrząsy
Stosować ostrożnie u osób leczonych elektrowstrząsami.

Interakcje - Wortioksetyna

Inhibitory MAO
Nie stosować z nieodwracalnymi nieselektywnymi inhibitorami MAO ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. Podawanie wortioksetyny można rozpocząć co najmniej 14 dni po odstawieniu nieodwracalnych nieselektywnych inhibitorów MAO. Leczenie nieodwracalnymi nieselektywnymi inhibitorami MAO można rozpocząć co najmniej 14 dni po zaprzestaniu podawania wortioksetyny. Nie stosować jednocześnie z moklobemidem (odwracalny selektywny inhibitor MAO-A) lub z linezolidem (odwracalny nieselektywny inhibitor MAO); jeśli jednak takie leczenie skojarzone jest konieczne, dodany lek należy podawać w minimalnej dawce, prowadząc ścisłe monitorowanie pod kątem zespołu serotoninowego. Stosować ostrożnie i ściśle monitorować pod kątem wystąpienia zespołu serotoninowego, w razie jednoczesnego stosowania z nieodwracalnymi selektywnymi inhibitorami MAO-B (selegilina, rasagilina).

Leki serotoninergiczne
Jednoczesne stosowanie z lekami o działaniu serotoninergicznym (np. tramadol, tryptany, w tym sumatryptan) może prowadzić do wystąpienia zespołu serotoninowego. Jednoczesne stosowanie leków przeciwdepresyjnych o działaniu serotoninergicznym i preparatów zawierających ziele dziurawca może powodować częstsze występowanie działań niepożądanych, w tym zespołu serotoninowego. Leki przeciwdepresyjne o działaniu serotoninergicznym mogą obniżać próg drgawkowy; zaleca się zachowanie ostrożności podczas jednoczesnego stosowania innych leków mogących obniżać próg drgawkowy (np. leki przeciwdepresyjne, takie jak trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, SSRI oraz SNRI; neuroleptyki, takie jak pochodne fenotiazyny, tioksantenu i butyrofenonu; meflochina, bupropion, tramadol).

Bupropion
Bupropion (silny inhibitor CYP2D6) zwiększa ekspozycję na wortioksetynę; w zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta można rozważyć zmniejszenie dawki wortioksetyny, jeśli do leczenia wortioksetyną zostanie dodany silny inhibitor CYP2D6 (np. bupropion, chinidyna, fluoksetyna, paroksetyna).

Ketokonazol, flukonazol, inhibitory CYP3A4 
Nie ma konieczności dostosowania dawki w przypadku dołączenia wortioksetyny do leczenia ketokonazolem (inhibitor CYP3A4/5 i glikoproteiny P) lub flukonazolem (inhibitor CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A4/5). Jednoczesne podawanie silnych inhibitorów CYP3A4 (takich jak itrakonazol, worykonazol, klarytromycyna, telitromycyna, nefazodon, koniwaptan i wiele inhibitorów proteazy HIV) i inhibitorów CYP2C9 (takich jak flukonazol i amiodaron) osobom słabo metabolizującym za pośrednictwem CYP2D6 nie było szczególnie badane.

Omeprazol
U zdrowych osób nie obserwowano hamującego wpływu pojedynczej dawki 40 mg omeprazolu (inhibitor CYP2C19) na farmakokinetykę wortioksetyny po podaniu wielokrotnych dawek.

Induktory izoenzymów cytochromu P-450
Ryfampicyna (induktor wielu izoenzymów cytochromu P450) zmniejsza ekspozycję na wortioksetynę; w zależności od indywidualnej odpowiedzi pacjenta można rozważyć dostosowanie dawkowania po dodaniu induktora wielu izoenzymów cytochromu P450 (np. ryfampicyny, karbamazepiny, fenytoiny) do schematu leczenia wortioksetyną.

Alkohol
Nie obserwowano, by pojedyncza dawka wortioksetyny podawana z pojedynczą dawką etanolu osobom zdrowym miała wpływ na farmakokinetykę wortioksetyny lub powodowała istotne zaburzenia funkcji poznawczych; jednak podczas leczenia przeciwdepresyjnego nie zaleca się spożywania alkoholu.

Leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwpłytkowe
Kwas acetylosalicylowy nie wpływa na farmakokinetykę wortioksetyny. Wortioksetyna nie wpływa istotnie na INR, aktywność protrombiny lub stężenie R- i S-warfaryny w osoczu w przypadku jednoczesnego stosowania z warfaryną, jak również nie wywiera znamiennego działania hamującego agregację płytek krwi oraz znamiennego działania na farmakokinetykę kwasu acetyloalicylowego podczas ich jednoczesnego stosowania. Jednak należy zachować ostrożność stosując wortioksetynę w skojarzeniu z doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi lub przeciwpłytkowymi z uwagi na potencjalny wzrost ryzyka krwawienia w wyniku interakcji farmakodynamicznych.

Substraty izoenzymów cytochromu P-450
Wortioksetyna nie hamuje aktywności izoenzymów cytochromu P450: CYP2C19 (omeprazol, diazepam), CYP3A4/5 (etynyloestradiol, midazolam), CYP2B6 (bupropion), CYP2C9 (tolbutamid, S-warfaryna), CYP1A2 (kofeina) lub CYP2D6 (dekstrometorfan).

Diazepam
Nie obserwowano istotnych zaburzeń funkcji poznawczych, w porównaniu z placebo, pod wpływem wortioksetyny, po jednoczesnym zastosowaniu z pojedynczą dawką diazepamu.

Etynyloestradiol, lewonorgestrel
Lek nie wpływa znacząco na stężenie hormonów płciowych w przypadku jednoczesnego stosowania ze złożonym doustnym środkiem antykoncepcyjnym, zawierającym etynyloestradiol i lewonorgestrel.

Lit, tryptofan
Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania z preparatami litu lub tryptofanem.

Działania niepożądane - Wortioksetyna

Działania niepożądane są na ogół łagodne lub umiarkowane i występują w ciągu pierwszych 2 tyg. leczenia. Zazwyczaj są przemijające i nie prowadzą do przerwania leczenia.

Najczęściej występują nudności. Często: zmniejszony apetyt, nietypowe sny, zawroty głowy, biegunka, zaparcie, wymioty.

Niezbyt często: bruksizm, zaczerwienienie twarzy, nocne poty. Stosowanie dawki 20 mg/d jest związane z nasileniem zaburzeń seksualnych wynikających z leczenia.

Przedawkowanie
Doświadczenie związane z przedawkowaniem leku jest ograniczone. Postępowanie w przedawkowaniu powinno polegać na leczeniu objawów klinicznych i monitorowaniu istotnych parametrów. Zaleca się obserwację medyczną w specjalistycznych warunkach.

Ciąża i laktacja - Wortioksetyna

Istnieją ograniczone dane dotyczące stosowania u kobiet w ciąży. Lek nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży, chyba, że stan kliniczny matki wymaga leczenia wortioksetyną.

Lek i jego metabolity przenikają do mleka zwierząt; należy się spodziewać, że wortioksetyna przenika do pokarmu kobiecego. Należy podjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać podawanie leku, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.

Dawkowanie - Wortioksetyna

Dorośli. P.o., niezależnie od posiłku. Początkowo 10 mg 1 ×/d, następnie dawkę można zwiększyć do 20 mg 1 ×/d lub zmniejszyć do 5 mg 1 /d.

Po ustąpieniu objawów leczenie kontynuować co najmniej przez 6 mies.

Osoby w podeszłym wieku
U osób ≥65. rż. początkowo 5 mg 1 ×/d; zachować ostrożność w przypadku stosowania dawek >10 mg/d.

Inhibitory lub induktory cytochromu P-450
W przypadku równoległego stosowania silnych inhibitorów izoenzymu CYP2D6 (np. bupropion, chinidyna, fluoksetyna, paroksetyna) lub induktorów cytochromu P-450 o szerokim zakresie działania (np. ryfampicyna, karbamazepina, fenytoina) można rozważyć dostosowanie dawki wortioksetyny.

Przyjmowanie leku można przerwać w sposób nagły, bez konieczności stopniowego zmniejszania dawki.

Uwagi dla Wortioksetyna

Wortioksetyna nie ma istotnego wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednak pacjenci powinni zachować ostrożność prowadząc pojazdy i obsługując maszyny, zwłaszcza po rozpoczęciu leczenia lub po zmianie dawki.

Preparaty na rynku polskim zawierające wortioksetyna