medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Podstawowy diuretyk osmotyczny. Podany i.v. pozostaje w przestrzeni pozakomórkowej i jest szybko wydalany przez nerki. 80% mannitolu wydalane jest z moczem w ciągu 3 h po podaniu. Resorpcji zwrotnej ulega ok. 10%. Działa przez zwiększenie ciśnienia osmotycznego w płynie zewnątrzkomórkowym i przemieszczanie wody z wnętrza komórek do płynu śródmiąższowego i osocza. Zwiększa wydalanie sodu i chlorków. Ten mechanizm jest odpowiedzialny za zmniejszenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego i wewnątrz gałki ocznej (nie przenika przez barierę krew–mózg ani do gałki ocznej). Roztw. 5,07% jest izoosmotyczny z surowicą krwi.
I.v.
Oliguria
Leczenie fazy oligurii w ostrej niewydolności nerek zanim stanie się nieodwracalna.
Redukcja ciśnienia
Redukcja ciśnienia wewnątrzczaszkowego i leczenie obrzęku mózgu. Redukcja ciśnienia wewnątrzgałkowego, jeśli inne sposoby jego zmniejszania są nieskuteczne.
Diureza wymuszona
Nasilenie wydalania toksyn przez nerki (w zatruciach), tzw. diureza wymuszona.
Wspomagająco
Jako lek dodatkowy w czasie operacji chirurgicznych mogących mieć wpływ na stan wydolności nerek.
Zaparcia
W leczeniu zaparć, przygotowaniu do zabiegów diagnostycznych na jelicie grubym.
Przepłukiwanie pęcherza
Do przepłukiwania pęcherza podczas przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego stosowany w roztw. 2,5–5%.
Bezmocz, obrzęk płuc, czynne krwawienie wewnątrzczaszkowe, ciężkie odwodnienie, uszkodzenie nerek (w tym narastająca oliguria i azotemia), nasilająca się niewydolność serca lub zastój płucny po leczeniu mannitolem.
Stany wymagające zachowania ostrożności
Stosować ostrożnie u pacjentów z hiperwolemią, niewydolnością nerek, niedrożnością dróg moczowych, niewydolnością serca lub zagrożonych jej wystąpieniem.
Zaburzenia czynności nerek
W przypadku łagodnej niewydolności nerek należy zastosować dawkę próbną. Jeśli nie będzie pozytywnej odpowiedzi, można spróbować podać dawkę testową powtórnie. W razie braku efektu należy rozważyć zastosowanie innych środków. Jeśli po wlewie mannitolu spada wydzielanie moczu, po ocenie stanu chorego przerwać leczenie mannitolem. Znaczne nagromadzenie mannitolu może spowodować nadmierne przemieszczanie się płynu zewnątrzkomórkowego, co może nasilić istniejącą albo ukrytą niewydolność serca. Osmotyczna odwracalna martwica poprzez mechanizm wakuolizacji kanalików nerkowych może prowadzić do nieodwracalnych skutków (zwłaszcza u chorych odwodnionych).
Dzieci
Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania u dzieci do 12. rż.
Kontrola przebiegu leczenia
Należy kontrolować równowagę kwasowo-zasadową.
Krew
Unikać podawania jednocześnie z krwią (aglutynacja krwinek). Gdy konieczne jest jednoczesne podawanie krwi, należy dodać co najmniej 20 mEq sodu do 1 litra mannitolu.
Sód
Dodanie sodu do 20% roztw. mannitolu może prowadzić do wytrącania się leku, dlatego ostateczny roztwór należy sprawdzić pod względem przejrzystości i wytrącania natychmiast po zmieszaniu.
Inne leki
Do roztworu mannitolu nie dodawać KCl, innych elektrolitów ani leków.
Gorączka, zapalenie żyły w miejscu wstrzyknięcia, zakrzepica żylna, martwica skóry, zastój płucny, kwasica, suchość ust, zaburzenia oddawania moczu (od wielomoczu do bezmoczu), obrzęki, ból głowy, drgawki, zaburzenia widzenia, nudności, wymioty, zawroty głowy, osutka, odwodnienie, niedociśnienie, tachykardia. Stosować ostrożnie u osób uzależnionych od narkotyków – większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania: nadmierne wydalanie sodu, potasu, chlorków i ich następstwa. Obrzęk płuc lub zatrucie wodne, jeśli wydzielanie moczu nie jest adekwatne.
Kategoria C. Brak badań stwierdzających, czy lek wydzielany jest do pokarmu kobiecego.
Terapia w zatruciach – podać roztw. 5, 10, 15 lub 20%. Dawka zależy od stanu chorego, zapotrzebowania na płyny i czynności nerek. Początkowo zwykle w postaci roztw. 20%. Następnie wlew ciągły 5% roztw. leku. Należy podawać przez zestaw do przetoczenia z filtrem, wolno i ostrożnie do dużego naczynia, aby zapobiec podrażnieniu żyły.
I.v. podawać w dawce 50–200 g/d, zwykle ok. 100 g/d. Dawka zależy od masy ciała chorego, stanu ogólnego i wielkości diurezy.
Testowa dawka (u chorych ze znaczną oligurią) 0,2 g/kg mc. (ok. 75 ml 20% roztw. mannitolu w ciągu 3–5 min, by utrzymać diurezę 30–50 ml/h). Jeśli diureza nie ulega zwiększeniu, należy powtórnie podać dawkę testową.
Leczenie oligurii zwykle 100 g w postaci roztw. 20%.
Zmniejszenie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej – aby uzyskać maks. efekt, zaleca się podanie 1,5–2 g/kg mc. w postaci roztw. 20% w ciągu 30 min.
Warunki przechowywania
Lek może ulegać krystalizacji w niskiej temperaturze, zwłaszcza duże stężenia (powyżej 15%). Należy wówczas ogrzać do 56°C, następnie wstrząsnąć, schłodzić do temperatury ciała i podać. Przed użyciem skontrolować, czy nie ma zmętnienia lub kryształów.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 12 zł
Lekarz dla uchodźcy
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
