Ciśnienie tętna jest to różnica pomiędzy ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym. Przykładowo u osoby z ciśnieniem 120/80mmHg ciśnienie tętna wynosi (120-80)=40mmHg. Parametr ten wyróżniono z uwagi na jego znaczenie w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego, szczególnie u osób w starszym wieku.
Wraz z wiekiem wzrasta wartość ciśnienia tętniczego, do 50.—60. rż. zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego. Później ciśnienie skurczowe rośnie nadal, a rozkurczowe spada – w efekcie zwiększa się różnica między nimi, czyli właśnie ciśnienie tętna. Jest to skutek sztywnienia dużych naczyń krwionośnych.
Ściany dużych tętnic prawidłowo zawierają dużą ilość włókien elastycznych, dzięki którym mogą poszerzać się pod wpływem ciśnienia krwi, a następnie wracać do pierwotnej średnicy. Właściwość ta pozwala magazynować część energii, z którą serce wyrzuca z siebie porcję krwi, a następnie oddawać ją w czasie rozkurczu co zwiększa ciśnienie rozkurczowe i zapewnia większą płynność przepływu krwi. Z wiekiem dochodzi do utraty tych włókien elastycznych, naczynia tętnicze stają się sztywne, a ciśnienie rozkurczowe spada.
Okazuje się, że jest to zmiana niekorzystna dla układu krążenia – serce pozbawione pomocy elastycznych naczyń musi pracować ciężej, aby uzyskać taki sam przepływ w naczyniach. Wysokie ciśnienie tętna, będące odzwierciedleniem sztywnienia naczyń jest zatem niekorzystnym czynnikiem ryzyka rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych u osób po 50. rż.
Uznaje się, że graniczną wartością, powyżej której ryzyko to wzrasta istotnie, jest wielkość ciśnienia tętna przekraczająca 63 mm Hg. Choć to zaskakujące, okazuje się, że w przypadku osób starszych korzystniejsze dla zdrowia jest ciśnienie w wysokości np. 145/95 mm Hg niż 145/65 mm Hg!
Sztywnieniu naczyń a zatem wzrostowi ciśnienia tętna w późniejszym wieku można zapobiegać poprzez systematyczną aktywność fizyczną.