Pokonywanie dużej różnicy wysokości u osób z wysokim ciśnieniem

Pytanie nadesłane do redakcji:

Witam. Chciałabym zabrać rodziców na "wycieczkę życia". Czeka ich wjazd kolejką na wysokość prawie 4000 m npm. Słyszałam, że może być to niewskazane dla osób z nadciśnieniem, a właśnie oboje maja wysokie ciśnienie. Dowiedziałam się, że na takiej wysokości jest mniej tlenu - jakieś 30%. Chciałabym się dowiedzieć, czy to może być dla Nich niebezpieczne. Martwię się o nich i nie chciałabym ich narażać. Dodam, że mają po 58 lat. Z góry dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam. Magda

Odpowiedział:

lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Nadciśnienie tętnicze, o ile jest dobrze kontrolowane, nie stanowi przeciwwskazania do podejmowania takiej aktywności, która byłaby bezpieczne dla ludzi zdrowych. Odpowiedź na Pani pytanie wymaga zatem sprawdzenia, czy zachodzą obie wyżej wymienione przesłanki.

O nadciśnieniu dobrze kontrolowanym farmakologicznie mówimy wówczas, gdy wartości RR w trakcie leczenia nie przekraczają 140/90 mm Hg w spoczynku, w standardowych warunkach. Niezależnie od kontroli samych wartości ciśnienia tętniczego przed wyjazdem radziłbym sprawdzić, czy u rodziców nie doszło do rozwoju powikłań nadciśnienia. Szczególną uwagę należy zwrócić na występowanie ewentualnych dolegliwości bólowych w klatce piersiowej lub duszności przy umiarkowanym wysiłku.

Osobnym problemem jest natomiast to, czy przebywanie na wysokości prawie 4000 m npm. jest bezpieczne dla osób do tego nieprzyzwyczajonych. Jak słusznie Pani zauważyła, podstawowym problemem na tej wysokości jest zmniejszone ciśnienie parcjalne tlenu wynikające ze zmniejszonego ciśnienia atmosferycznego (co popularnie określane jest jako "rozrzedzenie powietrza"). W tych warunkach u osób niezaadaptowanych może dojść do rozwoju ostrej choroby wysokogórskiej, objawiającej się bólem i zawrotami głowy, nudnościami, zaburzeniami koordynacji ruchowej, w rzadkich przypadkach obrzękiem płuc i obrzękiem mózgu. Istotna jednak jest nie tyle sama wysokość, na której przebywamy, co szybkość pokonywania różnic wysokości. Do rozwoju objawów choroby dochodzi u 10-20% osób, które pokonały w ciągu doby różnicę wysokości przekraczającą 1800 m. Właściwym sposobem zapobiegania chorobie wysokogórskiej jest stopniowa aklimatyzacja do zmienionych warunków ciśnieniowych - zaleca się niepokonywanie w ciągu doby różnic wysokości przekraczających 600 m. Wskazane byłoby zatem sprawdzenie, jaką względną różnicę wysokości pokonują w ciągu doby środki transportu (w tym wzmiankowana kolejka), którymi macie Państwo zamiar się poruszać.

Podsumowując. Aby planowana wyprawa była dla Państwa niezapomnianym przeżyciem, jedynie w pozytywnym znaczeniu tych słów, proponuję przed wyjazdem odwiedzić hipertensjologa lub kardiologa i ocenić stopień kontroli nadciśnienia tętniczego oraz wykluczyć obecność ewentualnych jego powikłań. Jeżeli wycieczka ma charakter zorganizowany, radzę dokładnie zapoznać się z jej programem, sprawdzić, czy poszczególne etapy umożliwiają aklimatyzację, czy istnieje możliwość wyboru trasy alternatywnej (gdyby rodzice mimo wszystko źle tolerowali wysokość) oraz - czy na miejscu dostępna jest opieka lekarska. Tak przygotowani będziecie Państwo mogli skupić się na przeżywaniu doznań wynikających z samej podróży.