Ciało szkliste jest galaretowatą, przejrzystą, pozbawioną naczyń krwionośnych strukturą, która wypełnia tylną komorę gałki ocznej. Składa się przede wszystkim z wody (99%) oraz kolagenu i kwasu hialuronowego. Ciało szkliste nadaje objętość i kształt gałce ocznej, a jego zmniejszona objętość prowadzi do obkurczania się gałki ocznej i jej zapadnięcia.
Co to jest i jakie są przyczyny?
Ciałka gwiaździste w ciele szklistym to najczęściej jednostronne (75% przypadków) drobne, białe zagęszczenia składające się z uwapnionych fosfolipidów. Choroba dotyczy 0,5–0,9% ogólnej populacji, występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn, a jej etiologia nie została w pełni poznana. Ciałka gwiaździste powstają u starszych osób (najczęściej powyżej 50. roku życia) z naczyniowymi czynnikami ryzyka lub chorobami ogólnymi, np. cukrzycą czy nadciśnieniem tętniczym.
Ryc. Budowa gałki ocznej. 1 – naczyniówka, 2 – twardówka, 3 – rąbek zębaty, 4 – ciało rzęskowe, 5 – część płaska ciała rzęskowego, 6 – wyrostki ciała rzęskowego, 7 – rowek rzęskowy, 8 – tęczówka, 9 – soczewka, 10 – źrenica, 11 – komora przednia, 12 – rogówka, 13 – kąt rogówkowo-tęczówkowy (kąt przesączania), 14 – komora tylna, 15 – więzadełka (obwódka rzęskowa), 16 – ciało szkliste, 17 – tarcza nerwu wzrokowego, 18 – tętnica środkowa siatkówki i żyła środkowa siatkówki, 19 – nerw wzrokowy, 20 – plamka, 21 – siatkówka.
Jak się objawia?
Choroba Bensona niezwykle rzadko powoduje znaczące obniżenie ostrości wzroku. Częściej obserwuje się „latające przed okiem kolorowe plamki, kropki, muszki”.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie pojawienia się w polu widzenia opisanych powyżej zmian, należy zgłosić się do lekarza okulisty.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Niezbędne jest badanie dna oka po rozszerzeniu źrenic. Gdy ciało szkliste jest nieprzezierne, w celu uwidocznienia zmian na dnie oka konieczne jest wykonanie badania ultrasonograficznego gałki ocznej w prezentacji B (zob. Ultrasonografia w prezentacji B).
Jakie są sposoby leczenia?
Ze względu na pogorszenie widzenia, niekiedy konieczne jest wykonanie witrektomii w celu usunięcia zmętnień z ciała szklistego lub ułatwienia leczenia schorzeń siatkówki. W większości przypadków zalecana jest obserwacja, a chorzy zwykle po pewnym czasie akceptują „latające” przed okiem punkty.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Wykonanie witrektomii najczęściej poprawia ostrość wzroku i definitywnie usuwa problem, niemniej należy pamiętać, że sam zabieg niesie ze sobą również ryzyko poważnych powikłań, takich jak odwarstwienie siatkówki.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Po zakończeniu leczenia należy regularnie, zgodnie z zaleceniami, kontrolować się u lekarza okulisty.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?
Ponieważ etiologia choroby nie została dotychczas wyjaśniona, nie są znane metody prewencji. Wydaje się, że eliminowanie naczyniowych czynników ryzyka, tj. właściwe leczenie cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego, może mieć wpływ na rozwój zmian w ciele szklistym.
