W Polsce występuje kilka gatunków węży, ale jadowita jest jedynie żmija zygzakowata. Żmija zygzakowata ma brązowawe, szarawe, żółtawe lub czarne zabarwienie. Jej długość dochodzi do ok. 80 cm. Charakterystyczną cechą żmii jest ciemniejszy niż reszta ubarwienia zygzak na grzbiecie, tzw. wstęga Kaina, która jednak nie zawsze jest widoczna. W dzień żmija zygzakowata wygrzewa się na duktach leśnych czy łąkach, poluje nocą.
Żmija zygzakowata / Fot. You Tube
Żmije rzadko atakują człowieka, zazwyczaj jeśli zostaną zmuszone do obrony, a ich ukąszenie często – nawet w 60% przypadków – odbywa się bez wstrzyknięcia jadu. Jad żmii zygzakowatej jest mieszaniną kilku substancji uszkadzających układ nerwowy, powodujących martwicę tkanek, zmniejszających krzepliwość krwi, powodujących zaburzenia rytmu pracy serca. Ukąszenie jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych.
Postępowanie
Ślad po ukąszeniu jest najczęściej podwójny, a rozstaw między dwoma punktami wynosi 3–9 mm. Wokół punktów pojawia się zaczerwienienie lub zasinienie oraz obrzęk. Towarzyszy temu silny ból już kilka sekund po ukąszeniu. Może dojść do przyspieszenia rytmu serca (także ze względu na lęk). Pojawiają się niepokój, bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka. W cięższych przypadkach może dojść do omdlenia.
Po pierwsze, upewnij się, że miejsce zdarzenia jest bezpieczne. Zachowuj się bardzo ostrożnie w pobliżu węża. Jeśli żmija znajduje się dalej w pobliżu, wycofaj się i obejdź ją dookoła. Jeśli wygląda na martwą, nie dotykaj jej, ponieważ nawet poważnie zraniony lub bliski śmierci wąż może ukąsić. W razie potrzeby odsunięcia węża, użyj narzędzia z długim trzonkiem, gdy nie ma potrzeby odsuwania żmii, nie ruszaj jej. Poproś inną osobę dorosłą o zabranie wszelkich pozostałych osób poza miejsce zdarzenia oraz o telefon pod numer alarmowy. Bezpośrednio po ukąszeniu przez żmiję, gdy ukąszone jest dziecko – trzeba je maksymalnie uspokoić. To bardzo ważne! Powiedz mu, aby nie poruszało ukąszoną częścią ciała, ponieważ ruch – praca mięśni przyspiesza wchłanianie jadu. Zdejmij ciasną odzież i ewentualnie biżuterię. Ostrożnie przemyj miejsce ukąszenia bieżącą wodą z mydłem. Ukąszoną kończynę należy unieruchomić, poszkodowany także nie powinien się ruszać.
Dalsze postępowanie
Po przybyciu na miejsce zespół ratownictwa medycznego oceni stan świadomości, oddychanie i krążenie. Podejmie decyzję o ewentualnej tlenoterapii i zabezpieczeniu dróg oddechowych. W zależności od stanu dziecka w czasie przewozu do szpitala można wykonać inne działania medyczne. Należy dążyć do tego, aby opiekun mógł jechać wraz z dzieckiem, z uwagi na jego komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa. W szpitalu lekarz zadecyduje o dalszym postępowaniu i leczeniu, a także konieczności podania antytoksyny.