Co to są neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego i jakie są ich przyczyny?
Neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego to grupa chorób, w których upośledzenie funkcjonowania nerwu pośrodkowego jest wywołane jego uciskiem. Do uszkodzenia nerwu pośrodkowego dochodzi najczęściej w wyniku zadziałania czynników miejscowych, takich jak uraz lub ucisk. Nerw pośrodkowy przewodzi impulsy nerwowe z rdzenia kręgowego do mięśni kończyny górnej. Na swoim przebiegu wzdłuż kończyny górnej nerw pośrodkowy napotyka miejsca fizjologicznych przewężeń, takich jak nadgarstek lub przedramię, gdzie inne struktury anatomiczne ulokowane są w bliskim sąsiedztwie nerwu i w wyniku nałożenia się zmian zapalnych lub zwyrodnieniowych może dojść do ucisku na nerw. Neuropatie tego nerwu, w zależności od lokalizacji przyczyny ucisku noszą nazwy: zespołu cieśni nadgarstka, zespołu nerwu międzykostnego przedniego oraz zespołu mięśnia nawrotnego obłego.
Jak często występują neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego?
Najczęstszą neuropatią uciskową nerwu pośrodkowego jest zespół cieśni nadgarstka, który występuje z częstością około 50 przypadków na 1000 osób. Nie jest znana dokładna częstość występowania innych neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego, są one natomiast rzadsze niż zespół cieśni nadgarstka.
Jak się objawiają neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego?
Objawy neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego różnią się w zależności od miejsca uszkodzenia nerwu i tym samym typu neuropatii.
- W przypadku zespołu cieśni nadgarstka typowe objawy to mrowienie, drętwienie oraz piekące bóle w obrębie dłoni i nadgarstka, które nasilają się w nocy lub przy zginaniu nadgarstka. Dolegliwości dotyczą czterech pierwszych palców (kciuka, palca wskazującego, pośrodkowego i połowy palca serdecznego). W zaawansowanym okresie choroby może dojść do osłabienia i zaniku mięśni w tej okolicy oraz zaburzeń czucia.
- Zespół nerwu międzykostnego przedniego objawia się upośledzeniem ruchomości kciuka, co skutkuje ogólną niezgrabnością dłoni, a z biegiem czasu do powyższych dolegliwości mogą dołączyć bóle okolicy nadgarstka, wewnętrznej części przedramienia i dołu łokciowego, którym z reguły nie towarzyszą ubytki czucia.
- W przypadku zespołu mięśnia nawrotnego obłego typowym objawem jest bolesność przy ruchu nawracania przedramienia oraz zaburzenia czucia w obrębie palców oraz wewnętrznej powierzchni dłoni.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego?
W przypadku pojawienia się objawów odpowiadającym jednej z neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego należy zgłosić się do lekarza, który po wykluczeniu innych przyczyn zgłaszanych dolegliwości skieruje chorego do specjalisty neurologa, a następnie ortopedy lub neurochirurga.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego?
W diagnostyce neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego szczególne znaczenie odgrywa dokładnie zebrany wywiad oraz badanie. W trakcie wywiadu lekarz zapyta o okoliczności pojawienia się pierwszych objawów, urazy oraz choroby towarzyszące. W badaniu neurologicznym lekarz oceni ruchomość poszczególnych palców dłoni oraz całej kończyny górnej i zakres ubytków czucia w jej obrębie.
Lekarz może także skierować na badania dodatkowe, które określą rodzaj i nasilenie zaburzeń przewodzenia nerwu oraz ich lokalizację - są to badania elektrofizjologiczne, takie jak elektromiografia oraz elektroneurografia.
Jakie są metody leczenia neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego?
Na początkowych etapach choroby skuteczne może być unieruchomienie oraz stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także podawanie glikokortykosteroidów doustnie oraz we wstrzyknięciach miejscowych. Dużą rolę w leczeniu odgrywają także zabiegi fizjoterapeutyczne.
W przypadkach bardziej zaawansowanych rozważa się chirurgiczne odbarczenie nerwu pośrodkowego.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego?
Chirurgiczne odbarczenie nerwu pośrodkowego daje zwykle zadowalające efekty, a w połączeniu z rehabilitacją pozwala na całkowity powrót do zdrowia. Istotnym czynnikiem rokowniczym jest czas od wystąpienia dolegliwości do zastosowania właściwego leczenia, ponieważ szybkie odbarczenie nerwu zapobiega jego trwałemu uszkodzeniu.
Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia neuropatii uciskowych nerwu pośrodkowego?
Po zakończeniu leczenia neuropatii uciskowej nerwu pośrodkowego specjalne znaczenie ma właściwie prowadzona rehabilitacja. U osób szczególnie predysponowanych do tego zaburzenia, istotne jest także wprowadzenie działań prewencyjnych w drugiej kończynie, do których można zaliczyć unikanie wykonywania prac z nadmiernym obciążeniem tej okolicy.
Co trzeba zrobić, żeby uniknąć zachorowania na neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego?
Czynnikami szczególnie predysponującymi do wystąpienia neuropatii są choroby ogólnoustrojowe, takie jak: cukrzyca, niedoczynność tarczycy oraz choroby nerek. Ogromną rolę w zapobieganiu powikłaniom tych chorób odgrywa ich wczesna diagnostyka oraz leczenie. U osób predysponowanych do wystąpienia neuropatii uciskowej nerwu pośrodkowego zaleca się także unikanie prac polegających na długotrwałym obciążeniu jednej kończyny górnej, zwłaszcza z użyciem wibrujących narzędzi.
