Pytanie nadesłane do redakcji
Witam, mam babcię, która bierze Acard i ma chroniczne bóle głowy, więc wspomaga się innymi lekami przeciwbólowymi. Ponadto ma chorobę wrzodową, ostatnio niedającą o sobie znać, cukrzycę typu 2 i bierze leki ponowotworowe. Ostatnio usłyszałam, że przyjmowanie Acardu i Apapu może mieć poważne skutki uboczne, prowadzące nawet do śmierci. Czy to prawda? Pytam, bo jej lekarz powiedział, że Apap jest w jej przypadku bezpieczny. Skąd te chroniczne bóle głowy? Dziękuję i pozdrawiam.
Odpowiedział
dr med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Jestem pod dużym wrażeniem, jak bardzo troszczysz się o babcię. Problem w tym, że przewlekłe bóle głowy są częstym objawem i mogą mieć wiele różnych przyczyn. Do najczęstszych należą napięciowe i migrenowe bóle głowy, bóle klasterowe oraz bóle wynikające z niepożądanego działania przyjmowanych leków, których, jak piszesz, babcia przyjmuje całe mnóstwo. Możliwe są też bóle głowy z nadużywania leków, gdy bierze się je w zbyt dużych dawkach lub zbyt długo. Ponadto ból głowy może towarzyszyć chorobom, takim jak jaskra (choroba oczu), nadciśnienie tętnicze czy przewlekłe zapalenie zatok. Rzadziej przyczyną bólów głowy mogą być: neuralgia nerwu trójdzielnego, guz mózgu i przerzuty nowotworowe do głowy. Z pytania wnioskuję, że babcia przebyła leczenie przeciwnowotworowe, które jest bardzo toksyczne i obciążające dla organizmu.
Jak widać z powyższego krótkiego omówienia, przyczyn bólów jest mnóstwo i tylko lekarz doświadczony w tej dziedzinie jest w stanie poprowadzić odpowiednią diagnostykę. Bóle głowy jako objaw są domeną neurologów.
Co do roli toksyczności Acardu i Apapu, to mogę Cię uspokoić. Acard to nic innego, jak kwas acetylosalicylowy (aspiryna), przyjmowany w małych dawkach w profilaktyce zakrzepów i zawałów. Z kolei toksyczność paracetamolu (Apap) jest proporcjonalna do przyjętej dawki. Jeżeli babcia przyjmuje te leki w zalecanych dawkach, działania toksyczne są bardzo mało prawdopodobne.
Podsumowując, diagnostykę bólów głowy warto zacząć od porady lekarza rodzinnego, który powinien sam pomóc lub określić, do jakiego specjalisty najlepiej babcię skierować. Na początku drogi diagnostycznej trzeba najpierw określić, jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna bólów głowy i w którą stronę skierować badania. Przykładowo, jeżeli babcię głowa boli z powodu jaskry, to diagnostykę prowadzą okuliści, a jeśli to zaburzenia naczyń mózgowych, pomoże neurolog.
| Tabela. Wtórne zespoły bólowe (na podstawie Wikipedii, zmienione) | ||
|---|---|---|
| Przyczyna | Opis | Rozpoznanie |
| podwyższone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego | uogólniony, tępy ból głowy, nasilający się w pozycji leżącej, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, zaburzenia widzenia | badania obrazowe mózgu (np. TK, MR), nakłucie lędźwiowe (punkcja lędźwiowa), ocena dna oka |
| ból „pourazowy” | możliwy długi czas utajenia, rozwój po różnego typu uszkodzeniach/chorobach, wiele czynników składa się na obraz, brak zmian w badaniach obrazowych (TK, NMR) | wywiad, wykluczenie innych przyczyn |
| guz mózgu | tępy, głęboki ból o umiarkowanej intensywności; zmiany neurologiczne, zaburzenia hormonalne, nudności, wymioty | badania obrazowe mózgu |
| wielkokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej | wiek powyżej 55 lat, jednostronny, pulsujący ból, zaburzenia widzenia, gorączka, utrata masy ciała, tkliwość okolicy skroniowej, bóle mięśni | OB/CRP, biopsja tętnicy, badania obrazowe mózgu |
| ból głowy z nadużywania lekarstw | pogorszenie bólów z powodu nadużywania środków przeciwbólowych; po odstawieniu poprawa | wywiad, toksykologia |
| jaskra | jednostronny silny ból oczodołu, aureole świetlne, zmniejszona ostrość widzenia, wymioty | badanie okulistyczne |
| przewlekłe zapalenie zatok | ból twarzy lub zębów, wyciek z nosa | wywiad, niekiedy badania obrazowe czaszki |
| rzutowany ból szyi | ból występujący przy ruchach głowy i szyi, ustępuje po blokadzie odpowiedniego nerwu obwodowego | wykazanie zmian reumatycznych, obecność punktów spustowych bólu |
| neuralgie nerwów czaszkowych | napady bardzo dotkliwego bólu, ograniczonego do obszaru unerwienia danego nerwu (zwykle gałęzie nerwu trójdzielnego), częste mimowolne grymasy twarzy | wywiad, obecność punktów spustowych |