Jak cytować: Cebula G., Jankowski M.: Podstawowe zabiegi resuscytacyjne. Podsumowanie aktualizacji wytycznych International Liaison Committee on Resuscitation i wytycznych American Heart Association 2017. Med. Prakt., 2018; 1: 64–66
Skróty: AHA – American Heart Association, ERC – Europejska Rada Resuscytacji (European Resuscitation Council), ILCOR – International Liaison Committee on Resuscitation, RKO – resuscytacja krążeniowo-oddechowa
Wprowadzenie
W listopadzie 2017 roku opublikowano aktualizacje wytycznych International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR)1 oraz wytycznych dotyczących resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) wydanych przez American Heart Association (AHA).2,3 Aktualizacji tych dokonano po ogłoszeniu wyników nowych badań porównujących różne strategie RKO,4-6 które opublikowano już po wydaniu poprzedniej aktualizacji wytycznych w 2015 roku.7-9 Zalecenia zostały sformułowane zgodnie z systemem GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development, Evaluation). Począwszy od 2017 roku planuje się coroczne publikacje zmian odzwierciedlających nowe dane naukowe. Zmiany mogą dotyczyć nie tylko brzmienia zalecenia, ale także jego siły lub jakości danych, na których to zalecenie oparto (podane w niniejszym opracowaniu w nawiasach kwadratowych).
Resuscytacja prowadzona pod kierunkiem dyspozytorów pogotowia ratunkowego
Dyspozytor medyczny po rozpoznaniu sytuacji, w której prawdopodobnie doszło do pozaszpitalnego zatrzymania krążenia u osoby dorosłej, przekazuje świadkom zdarzenia telefoniczną instrukcję prowadzenia resuscytacji ograniczoną do uciśnięć klatki piersiowej [silne zalecenie wg ILCOR i AHA]. Wynika z tego, że dyspozytorzy nie zalecają przez telefon wykonywania oddechów ratowniczych u osób dorosłych z zatrzymaniem krążenia.
Resuscytacja prowadzona przez świadków pozaszpitalnego zatrzymania krążenia
Postępowanie u dorosłych
Świadek zatrzymania krążenia (nie zespół ratownictwa medycznego) podejmuje uciskanie klatki piersiowej u każdego poszkodowanego niezależnie od jego wieku [wg ILCOR stwierdzenie o najlepszej praktyce klinicznej, które w wytycznych z 2015 roku było silnym zaleceniem]. Świadkowie, którzy potrafią i chcą wykonywać oddechy ratownicze, prowadzą pełną RKO (tzn. uciskanie klatki piersiowej i wentylację [oddechy ratownicze]) w przypadku rozpoznania zatrzymania krążenia u osoby dorosłej [wg ILCOR słabe zalecenie]. Wytyczne AHA zalecają uciskanie klatki piersiowej bez prowadzenia wentylacji, gdy RKO prowadzi osoba nieprzeszkolona w resuscytacji lub osoba przeszkolona wyłącznie w uciskaniu klatki piersiowej [zalecenie I, czyli silne], natomiast za rozsądne uznają prowadzenie RKO z wentylacją przez osoby przeszkolone w pełnej resuscytacji [zalecenie IIa, czyli należy rozważyć takie postępowanie].
Postępowanie u dzieci
U niemowląt i dzieci (czyli osób w wieku <18 lat) świadkowie pozaszpitalnego zatrzymania krążenia prowadzą RKO z wentylacją [wg ILCOR zalecenie słabe; wg AHA zalecenie silne]. Jeśli świadkowie takiego zdarzenia nie są w stanie wykonywać oddechów ratowniczych, powinni przynajmniej uciskać klatkę piersiową [wg ILCOR stwierdzenie o najlepszej praktyce klinicznej, wg AHA zalecenie silne].
Resuscytacja prowadzona przez zespoły ratownictwa medycznego
Członkowie zespołów ratownictwa medycznego, prowadząc RKO z wykorzystaniem worka samorozprężalnego z maską twarzową, wykonują uciśnięcia klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2 albo uciskają klatkę piersiową bez przerw podczas wentylacji (wg ILCOR zalecenie silne; wg AHA zalecenie IIa]. Drugie postępowanie (tzw. wentylacja asynchroniczna, syn. resuscytacja asynchroniczna) z użyciem worka samorozprężalnego z maską twarzową może być według wytycznych ILCOR rozsądną alternatywą dla klasycznej resuscytacji w trakcie pozaszpitalnych zatrzymań krążenia, do których doszło w obecności świadków w mechanizmie stanowiącym wskazanie do defibrylacji (migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez tętna), ponieważ minimalizuje przerwy w uciskaniu klatki piersiowej [zalecenie słabe]. Wydając powyższe zalecenia, ILCOR i AHA wprowadziły nową technikę RKO, tzn. wentylację asynchroniczną, przed zabezpieczeniem drożności dróg oddechowych przyrządami nadgłośniowymi lub intubacją tchawicy (dotychczas wentylację asynchroniczną zalecano po tych zabiegach). Wytyczne AHA proponują prowadzenie wentylacji asynchronicznej z częstotliwością 10 oddechów na minutę, czyli wykonywanie 1 oddechu ratowniczego co 6 sekund [zalecenie IIb, czyli można rozważyć takie postępowanie].
Stosunek uciśnięć klatki piersiowej i oddechów ratowniczych (u dorosłych)
Sugeruje się zachowanie stosunku liczby uciśnięć klatki piersiowej i oddechów ratowniczych wynoszącego 30:2 [wg ILCOR zalecenie słabe; wg AHA – IIa].
Resuscytacja w szpitalu
Jeśli podczas RKO prowadzonej w szpitalu wykonano intubację tchawicy lub wprowadzono nadgłośniowy przyrząd udrażniający drogi oddechowe, sugeruje się prowadzenie wentylacji z dodatnim ciśnieniem bez przerw w uciskaniu klatki piersiowej [wg ILCOR zalecenie słabe; wg AHA – IIb]. Wytyczne AHA proponują prowadzenie wentylacji z częstotliwością 10 oddechów na minutę, czyli wykonywanie 1 oddechu ratowniczego co 6 sekund, jednocześnie z nieprzerwanym uciskaniem klatki piersiowej [zalecenie IIb].
Stanowisko ERC wobec aktualizacji wytycznych ILCOR
Europejska Rada Resuscytacji (European Resuscitation Council – ERC) w odpowiedzi na aktualizację wytycznych ILCOR utrzymała dotychczasowe zalecenia,10 nie stwierdzając istotnych niezgodności z dokumentem wydanym obecnie przez ILCOR. Kolejne pełne wersje wytycznych ERC będą wydawane jak dotychczas co 5 lat (czyli następne w 2020 r.). Jednocześnie ERC jest członkiem założycielem ILCOR, a osoby należące do ERC uczestniczą w pracach nad coroczną oceną nowych danych naukowych oraz aktualizacją wytycznych ILCOR. Co roku również ERC będzie podejmować decyzję, czy konieczna jest aktualizacja własnych zaleceń, oraz – w razie takiej potrzeby – wprowadzać zmiany do zaleceń i materiałów szkoleniowych.
Zapamiętaj
• Podstawowe zabiegi resuscytacyjne ograniczone do uciskania klatki piersiowej prowadzą osoby wcześniej nieprzeszkolone w sztucznej wentylacji płuc (oddechach ratowniczych) i takie postępowanie zalecają dyspozytorzy pogotowia ratunkowego.
• Resuscytację asynchroniczną, czyli uciskanie klatki piersiowej bez przerw na wykonywane jednocześnie oddechy ratownicze, należy prowadzić po wprowadzeniu rurki intubacyjnej do tchawicy lub nadgłośniowych przyrządów udrażniających drogi oddechowe, ale można również tak postępować przed tymi zabiegami podczas wentylacji workiem samorozprężalnym z maską twarzową. W pozostałych przypadkach zatrzymania krążenia u dorosłych zachowuje się proporcję uciśnięć klatki piersiowej i oddechów ratowniczych wynoszącą 30:2.
Piśmiennictwo:
1. Olasveengen T.M., de Caen A.R., Mancini M.E. i wsp.: 2017 International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Science With Treatment Recommendations Summary. Resuscitation, 2017; 121: 201–2142. Kleinman M.E., Goldberger Z.D., Rea T. i wsp.: 2017 American Heart Association focused update on adult basic life support and cardiopulmonary resuscitation quality. An update to the American Heart Association Guideline for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation, 2017; 136; doi: 10.1161/ CIR.0000000000000539
3. Atkins S.L., de Caen A.R., Berger S. i wsp.: 2017 American Heart Association focused update on pediatric basic life support and cardiopulmonary resuscitation quality. An update to the American Heart Association guideline for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care. Circulation, 2017; 136; doi: 10.1161/CIR.0000000000000540
4. Nichol G., Leroux B., Wang H i wsp.: Trial of continuous or interrupted chest compressions during CPR. N. Engl. J. Med., 2015; 373: 2203–2214; doi: 10.1056/NEJMoa1509139
5. Iwami T., Kitamura T., Kiyohara K. i wsp.: Dissemination of chest compression-only cardiopulmonary resuscitation and survival after out-of-hospital cardiac arrest. Circulation, 2015; 132: 415–422; doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.114.014 905
6. Ashoor H.M., Lillie E., Zarin W. i wsp.: ILCOR Basic Life Support Task Force. Effectiveness of different compression-to-ventilation methods for cardiopulmonary resuscitation: a systematic review. Resuscitation, 2017; 118: 112–125; http://dx.doi.org/10.1016/j. resuscitation.2017.05.032
7. Nolan J.P., Hazinski M.F., Aickin R. i wsp.: Part 1: executive summary: 2015 International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Science With Treatment Recommendations Summary; Resuscitation, 2015; 95: e1–e31; http:// dx.doi.org/10.1016/j.resuscitation.2015.07.039
8. Monsieurs K.G., Nolan J.P., Bossaert L.L. I wsp.: ERC Guidelines 2015 Writing Group: European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015: Section 1. Executive Summary. Resuscitation, 2015; 95: 1–80
9. 2015 American Heart Association guidelines update for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care. Circulation, 2015; 132 (supl. 2)
10. Perkins G.D., Olasveengen T.M., Maconochie I. i wsp.: European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation: 2017 update. Resuscitation, 2018: 123: 43–50
