Ustawa o zdrowiu publicznym ma przede wszystkim – jak mówią jej autorzy – wprowadzić pojęcie zdrowia publicznego do polskiej legislacji. – Pozwoli to odejść od pojmowania zdrowia jako braku choroby – tłumaczy prof. Bolesław Samoliński, członek zespołu pracującego nad projektem. Na realizację tego zadania jest jednak o połowę mniej pieniędzy niż początkowo zapowiadano.
Wiceminister Beata Małecka-Libera i premier Ewa Kopacz, grudzień 2014 r. / fot. Sławomir Kamiński, Agencja Gazeta
- Jesteśmy zdeterminowani, by zakończyć proces legislacyjny w Sejmie przed upływem kadencji – powiedziała na wczorajszym spotkaniu z dziennikarzami wiceminister zdrowia Beata Małecka-Libera.
We wtorek rząd przyjął projekt ustawy o zdrowiu publicznym. W zdecydowanie okrojonej formie (finansowanie zmniejszyło się z przewidywanych 280 do 140 mln złotych rocznie) i bez niektórych rozwiązań, na których zależało pomysłodawcom. W przyjętych zapisach nie przewidziano na przykład, by część zadań z dziedziny zdrowia publicznego była finansowana z akcyzy na alkohol i papierosy – co zapewniłoby stałe, stabilne finansowanie.
– I tak cieszymy się, że minister finansów zdecydował się przekazać na zdrowie część środków z budżetu państwa – mówiła Małecka-Libera. – Choć nie wszystkie kwestie zostały przyjęte w takiej formie, w jakiej nam zależało, to powstał projekt ustawy krótki, przejrzysty, nie pozostawiający pola do wątpliwości. Zależy nam, by tę ustawę przyjął Sejm jeszcze w tej kadencji. Potem, w miarę potrzeb i możliwości, będzie można go uzupełniać.
Celem ustawy jest – oficjalnie – „wydłużenie życia Polaków, poprawa jakości ich życia oraz ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu”.
Funkcjonowanie ustawy zależy w głównej mierze od kształtu załącznika, nad którym prace jeszcze trwają. Ustawa mówi, że Rada Ministrów raz na pięć lat będzie publikować Narodowy Plan Zdrowia. To w nim znajdą się kluczowe priorytety zdrowotne, które będą finansowane zgodnie z ustawą. W tej chwili trwają prace wewnątrz resortu, konsultacje programu mają zakończyć się do września, a Narodowy Plan Zdrowia ma obowiązywać od stycznia 2016.
- Mamy już pewien obraz priorytetów, które znajdą się w pierwszym, opracowywanym na pięć lat Planie – mówiła Małecka-Libera. – Wśród nich jest oczywiście walka z chorobami cywilizacyjnymi, w tym szczególnie z nadwagą i otyłością wśród dzieci. Chcemy położyć nacisk na zdrowie psychiczne, ze względu na dużą liczbę depresji i samobójstw w Polsce.
Priorytetem Narodowego Planu Zdrowia będzie też na pewno zdrowie seniorów, z podziałem na dwie grupy – młodszych ok. 60 roku życia – tutaj nacisk ma być położony na profilaktykę chorób. Starszych – ok. 80 roku życia, z większym naciskiem na dostęp do leczenia i długość życia w zdrowiu. – Priorytetem będzie na pewno także stomatologia, ze względu na fatalny stan zdrowia zębów Polaków – mówiła Małecka-Libera.
Jak deklarują autorzy projektu, do każdego z priorytetów mają być przypisane środki i ramowo opisane zadania. Przewidziana ma być także ewaluacja programu oraz określone w czasie cele zdrowotne do osiągnięcia (np. wydłużenie długości życia w zdrowiu).
Nowym rozwiązaniem wprowadzanym ustawą ma być możliwość zawierania kontraktów na profilaktykę z samorządami – pieniądze na ten cel ma mieć NFZ (do tej pory takie umowy mogli zawierać tylko świadczeniodawcy).
Natomiast programy przygotowywane i wdrażane przez samorządy (jest ich ok. 3000 rocznie) nie są wpisane bezpośrednio do programu – nieoficjalnie wiadomo, że przeważyła obawa przed oporem samorządowców, którzy nie chcą zgadzać się na przejmowanie dodatkowych zadań bez środków na ten cel. Twórcy ustawy jednak po cichu liczą, że programy realizowane przez samorządy będą z ustawą zbieżne. – Samorządy nadal będą mogły je realizować – deklaruje Małecka-Libera. - Narodowy Program Zdrowia ma być dla nich wskazówką, w jakich dziedzinach eksperci odnajdują kluczowe potrzeby zdrowotne – dodaje.
Ustawa tworzy też dodatkowe ciała doradcze dla rządu – m.in. Pełnomocnika Rządu do Spraw Zdrowia Publicznego, który będzie koordynował, inicjował i monitorował realizację przepisów przewidzianych w projekcie ustawy. Utworzony zostanie również Komitet Sterujący Narodowego Programu Zdrowia – w jego skład wejdą przedstawiciele ministerstw odpowiedzialnych za wdrażanie zadań określonych w NPZ.
Projekt ustawy przewiduje utworzenie Rady do Spraw Zdrowia Publicznego, odpowiedzialnej za planowanie i monitorowanie zadań prowadzonych w zdrowiu publicznym. Rada zastąpi funkcjonujący obecnie Międzyresortowy Zespół Koordynacyjny Narodowego Programu Zdrowia i będzie pełniła funkcję opiniodawczo-doradczą ministra zdrowia.
