W programach kształcenia lekarzy, pielęgniarek, psychologów i fizjoterapeutów brakuje zagadnień związanych z postępowaniem z pacjentami nieheteroseksualnymi - oceniali uczestnicy środowej konferencji w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.
Fot. iStock
Otwierając konferencję, rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar przypomniał, że w raporcie przygotowanym przez jego biuro wskazano na problem niższego standardu opieki zdrowotnej oferowanej osobom nieheteroseksualnym spowodowany rozpowszechnionymi wśród personelu medycznego stereotypami dotyczącymi społeczności osób niehetroseksulanych.
"Działania, które miałyby doprowadzić do praktycznie równego traktowania osób LGBT (lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych - PAP) w służbie zdrowia muszą być adresowane zarówno do władz publicznych, jak i do samorządów lekarskich, osób związanych z szeroko rozumianą akademią" - mówił Bodnar.
Ocenił, że problemem jest też brak ustawy o związkach partnerskich i nieuregulowanie kwestii równości osób będących w związkach jednopłciowych. Przypomniał, że jednym z głównych argumentów za taką ustawą jest zapewnienie tym osobom równego dostępu do opieki zdrowotnej.
Zdaniem Bodnara należy także m.in. rozważyć zmianę ustawy o prawach pacjenta, aby dyskryminacja ze względu na orientację seksualną, uznawana była jednocześnie za naruszenie prawa pacjenta.
Podczas konferencji odbyła się debata "O zdrowiu LGBT - medycznie i etycznie". Uczestnicy dyskusji również podkreślali potrzebę uwzględniania w programach kształcenia lekarzy, pielęgniarek, psychologów i fizjoterapeutów zagadnień związanych z postępowaniem z osobami nieheteroseksualnymi. "Przeciętny lekarz ma wiedzę dotyczącą osób nieheteroseksualnych taką, która odzwierciedla stereotypy społeczne" - ocenił Tadeusz Pietras z łódzkiego Uniwersytetu Medycznego.
Również Katarzyna Bojarska z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego podkreślała, że poziom wiedzy i świadomości psychologów i lekarzy o nieheteroseksualności i transpłciowości jest niski. Oceniała, że wynika to m.in. z niewielkiej liczby polskojęzycznych publikacji poruszających te zagadnienia.
Zwracała też uwagę na potrzebę przekazywania w procesie kształcenia jak najszerszych informacji o kontekście społeczno-kulturowym, w którym rozwija się tożsamość osób homoseksualnych, biseksualnych oraz transpłciowych. "Druga rzecz to konkretne wytyczne dla lekarzy, seksuologów, psychologów, w jaki sposób postępować, ponieważ sama wiedza ogólnokontekstowa może nie przekładać się na niepopełnianie błędów w praktyce pomocowej" - dodała.
Bioetyk z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakład Higieny Zbigniew Szawarski ocenił, że nie wystarczy przygotowanie podręczników dla lekarzy, a potrzebne są szersze rozwiązania systemowe, np. wprowadzenie Narodowego Programu Zdrowia Seksualnego oraz powstanie sieci ośrodków naukowych zajmujących się seksualnością.
"Dopóki fundamentem wszelkich działań legislacyjnych w Polsce - i w ogóle struktury państwowej - będzie określony światopogląd, który zakłada jedną tylko jedyną prawdę, jeden tylko możliwy autorytet rozstrzygający, co jest, a co nie jest prawdą, to będziemy mieli monolit kulturowy (...): jedną prawdziwą normę, jedno prawdziwe, słuszne sumienie i to będzie nasze sumienie tak jak je interpretuje episkopat" - mówił Szawarski, odnosząc się także do kwestii klauzuli sumienia lekarzy oraz debaty o aborcji.
Konsultant krajowy w dziedzinie seksuologii Zbigniew Lew-Starowicz zwracał uwagę, że nadal wiele osób traktuje osoby nieheteroseksualne jak chorych i uważa, że należy je leczyć. Zdaniem seksuologa wynika to m.in. z tego, że wiedzę w tym zakresie czerpią oni z publikacji osób zajmujących się terapią reparatywną (tzn. zmieniającą orientację).
Ginekolog-położnik Krzysztof Nowosielski mówił o potrzebie uwzględniania w standardach opieki okołoporodowej potrzeb kobiet homoseksualnych, co uregulowałoby np. kwestie związane z informowaniem partnerki o stanie zdrowia ciężarnej lub zgody na jej uczestnictwo w porodzie.
Zdaniem Nowosielskiego wprowadzenie standardów wymusza określone postępowanie wobec pacjentów bez względu na osobiste przekonania lekarzy. "My lekarze nie możemy posługiwać się naszym światopoglądem politycznym, religijnym, bo my mamy leczyć pacjenta" - mówił.
Uczestnicy spotkania podkreślali też potrzebę edukacji seksualnej w szkołach, a także szerokiej edukacji społecznej dotyczącej zagadnień związanych z osobami LGBT.
Konferencja "Pełny dostęp do ochrony zdrowia. Potrzeby i prawa zdrowotne osób LGBT" została zorganizowana przez Kampanię Przeciw Homofobii, Rzecznika Praw Obywatelskich, Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA Poland oraz Fundację Watch Health Care.
Podczas spotkania zaprezentowano publikację "Zdrowie LGBT. Przewodnik dla kadry medycznej". W książce omówione zostały m.in. specyficzne potrzeby zdrowotne osób LGBT oraz ich prawa jako pacjentów. Pracownicy medyczni odnajdą w niej także praktyczne wskazówki dotyczące np. komunikacji z osobami transpłciowymi.
