Ministerstwo Sprawiedliwości, projektując przepisy umożliwiające prokuratorowi zwolnienie z tajemnicy zawodowej zobowiązanych do niej profesjonalistów, wymierzy cios w prawa obywatelskie i zniweczy zaufanie, które łączy pacjenta z lekarzem, informatora z dziennikarzem czy klienta z adwokatem lub radcą prawnym – wynika z dyskusji w siedzibie Krajowej Izby Radców Prawnych.
Fot. Łukasz Ogrodowczyk / Agencja Gazeta
Jak już informowaliśmy, Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wprowadzić przepisy, dzięki którym uprawnienie do uchylenia tajemnicy zawodowej zostanie przesunięte z kompetencji sądu do prokuratury.
O tym pomyśle dyskutowali dzisiaj uczestnicy debaty zorganizowanej w siedzibie Krajowej Izby Radców Prawnych – Maciej Bobrowicz, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, Jacek Trela, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, Marcin Lewicki, prezes Press Club Polska oraz Andrzej Marczak, prezes Krajowej Rady Doradców Podatkowych.
Marcin Lewicki uważa, że wprowadzenie takich rozwiązań oznacza zniweczenie zaufania, które łączy informatora, klienta, pacjenta, mocodawcy z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym, lekarzem, dziennikarzem czy innymi zawodami, które są zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej.
- Wiem, że w tym projekcie pojawiło się sformułowanie, że jest to w interesie publicznym. Otóż jest to krystaliczny przykład, w jaki sposób nie działać w interesie publicznym. Interes publiczny polega m. in. na tym, żeby gwarancje ustawowe przedstawicieli zawodów, które wiąże tajemnica zawodowa zostały zachowane – powiedział Lewicki, po czym dodał, że jest to niebezpieczne jeszcze z jednego powodu: kolejna władza, która przyjdzie po PiS, wcale nie musi być skora do odwrócenia kontrowersyjnych przepisów.
Jacek Trela podkreślał, że wprowadzenie proponowanych zmian sprawi, że tajemnica zawodowa stanie się całkowitą fikcją. Jak wyjaśniał, nawet jeżeli każdy przedstawiciel zawodu posiadającego prawo do zachowania tajemnicy zawodowej złoży zażalenie do sądu na działanie prokuratora i nawet jeśli sąd przyzna mu rację, to i tak prokurator będzie już dysponował informacjami, które uzyskał uchylając tajemnicę zawodową.
Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych dodał, że w takiej sytuacji prawnicy będą zastanawiali się, jak ma wyglądać ich zawód.
- Czy klient na wstępie powinien zostać pouczony, że prokurator może zwolnić adwokata czy radcę prawnego z tajemnicy zawodowej i zażądać informacji – pytał Maciej Bobrowicz.
Andrzej Marczak zwrócił uwagę na to, że cały cywilizowany świat ma w podobny sposób skonstruowaną tajemnicę zawodową. I nie jest to przypadek, ponieważ na zaufaniu opiera się komfort obywateli.
Maciej Bobrowicz stwierdził, że być może część społeczeństwa uważa, iż dzięki proponowanej zmianie prawa, państwo łatwiej i skuteczniej będzie ścigać przestępców.
– W takim razie należy zacząć od tajemnicy spowiedzi. To jest przewrotna teza, ale gdyby przyjąć argumentację, że pomysł ten ma służyć ściganiu przestępców, to pierwsza w kolejce do uchylenia powinna być właśnie ona – żartował Marcin Lewicki.
M. Bobrowicz dowodził, że poprzez takie szkodliwe regulacje państwo uzyskuje nadmierny przywilej, który łamie zasadę równowagi między państwem a obywatelem, ponieważ wyklucza sąd z rozstrzygnięcia, czy rzeczywiście istnieje słuszny interes państwa w uchyleniu tajemnicy zawodowej.
- Nie wiemy, czy praktyka, która wykształciłaby się nie wiązałaby się z masowym wydawaniem postanowień o uchyleniu tajemnicy. Jeśli taki mechanizm prawny powstanie, aż prosi się, aby go wykorzystywać – przewidywał Bobrowicz i następnie podsumował, że zmiana uderzy nie tylko w zaufanie obywatela do profesjonalistów, ale również do państwa.
- Będzie to nadużycie siły państwa w stosunku do zwykłego obywatela – dodał prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.
Prezes Press Clubu natomiast w swoim podsumowaniu stwierdził, że Polska jest krajem, w którym kapitał zaufania społecznego jest dość niski.
- My sobie raczej nie ufamy, niż ufamy, co wiąże się ze słabym poziomem społeczeństwa obywatelskiego. Wszyscy powinniśmy podejmować działania, żeby budować ten kapitał, a nie osłabiać – mówił.
Podczas debaty padło również stwierdzenie, że nie wszyscy obywatele mają bezpośrednią styczność z dziennikarzami, radcami prawnymi, adwokatami czy doradcami podatkowymi. Wszyscy natomiast są pacjentami. I właśnie w tym punkcie prawa każdego Polaka do zachowania tajemnicy zawodowej mogą być zagrożone.
