Procedowana właśnie w parlamencie zmiana Kodeksu karnego dotyczy również lekarzy i innych pracowników medycznych. Chodzi o art. 155, czyli czyny zakwalifikowane jako nieumyślne spowodowanie śmierci. Sejm uchwalił (a Senat nie wprowadził poprawek) podwyższenie kary: zamiast kary od 3 miesięcy do 5 lat więzienia będzie kara więzienia od roku do dziesięciu lat. Jeśli śmierć poniesie więcej niż jedna osoba, minimalny wymiar kary wyniesie dwa lata, maksymalny – 15 lat.
Fot. Franciszek Mazur / Agencja Gazeta
Art. 155 Kodeksu karnego jest jednym z najczęściej stosowanych w sprawach karnych przeciw lekarzom (obok art. 160, mówiącego o narażeniu na niebezpieczeństwo utraty zdrowia i życia). Dlaczego zmiana jest tak istotna? Dotychczasowa praktyka sądów była taka, że jeśli nawet sąd orzekł winę lekarza i skazywał na karę więzienia, były to kary do roku pozbawienia wolności w zawieszeniu. Po nowelizacji Kodeksu karnego podniosły się głosy, że gdy nowe przepisy wejdą w życie, sądy będą musiały orzekać kary bezwzględnego więzienia.
Takiego przymusu, w przypadku nieumyślnego spowodowania śmierci jednej osoby, nie będzie. Sąd może wymierzyć karę więzienia w zawieszeniu, jeśli nie jest ona wyższa niż rok. Sądy nadal więc, wymierzając minimalną przewidzianą w art. 155 karę pozbawienia wolności, będą mogły zawiesić jej wykonanie. Sąd nie będzie mógł jednak orzec kary w zawieszeniu w przypadku np. położników, jeśli dowiedziony błąd medyczny będzie skutkował śmiercią i matki i dziecka. W tym przypadku minimalny wymiar kary ma wynosić dwa lata. Co prawda w Kodeksie karnym jest przewidziana instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale po nowelizacji Kodeksu karnego sąd będzie mógł z niej korzystać tylko wtedy, gdy wnioskować będzie o to... prokuratura.
Prawnicy, z którymi rozmawialiśmy, nie mają wątpliwości, że zmiana w artykule 155 Kodeksu karnego będzie mieć dla lekarzy i innych pracowników ochrony zdrowia, kolosalne znaczenie. Przede wszystkim sama świadomość zaostrzenia sankcji karnej za błąd w sztuce, którego popełnienie jest, w niektórych specjalizacjach (w tym właśnie w położnictwie), więcej niż prawdopodobne, może działać odstraszająco. – Specjalne komórki prokuratury do spraw błędów medycznych, teraz zaostrzenie przepisów. Kraje rozwinięte już odeszły lub odchodzą od penalizacji błędów medycznych. U nas się o tym wyłącznie mówi, a praktyka jest dokładnie odwrotna – komentuje jeden z naszych rozmówców.
Samo zagrożenie wyższą karą pozbawienia wolności może być dla lekarzy poważnym obciążeniem psychicznym. Zwłaszcza, jeśli po wejściu w życie nowych przepisów okaże się, że prokuratury często wnioskują o wyższy wymiar kary. To, jakie wyroki będą zapadać w sądach, ma w tym zakresie mniejsze znaczenie.
Sejm dokonał nowelizacji Kodeksu karnego na ostatnim posiedzeniu – Ministerstwo Sprawiedliwości, przy okazji zaostrzania kar za przestępstwa seksualne dokonało zmian w szeregu innych przepisów. Senat wprowadził kilkadziesiąt poprawek, którymi Sejm zajmie się na kolejnym posiedzeniu, w połowie czerwca, jednak żadna z nich nie dotyczy artykułu 155. Sejm może jedynie zaakceptować lub odrzucić poprawki Senatu.
Przeprowadzona w pośpiechu nowelizacja Kodeksu karnego spotkała się z dużą krytyką środowisk prawniczych.
