×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Elektrokardiografia (EKG)

lek. med. Paulina Brożek

Co to jest elektrokardiografia i na czym polega?

Elektrokardiografia (EKG) jest nieinwazyjnym i bezbolesnym badaniem, które wykonywane jest w celu oceny pracy serca i wykrycia ewentualnych jej zaburzeń. W badaniu EKG elektrody umieszczone na klatce piersiowej pacjenta i na kończynach zbierają z powierzchni ciała informacje o elektrycznej pracy serca. Dane uzyskiwane są z dwóch elektrod, pomiędzy którymi występuje różnica napięcia i następnie zapisywane na taśmie papieru do EKG. Na rysunku przedstawiono miejsca umieszczenia elektrod na kończynach (odprowadzenia kończynowe) oraz miejsca, w których powstaje różnica napięcia między elektrodami (patrz ryc. 1.).

Elektrokardiografia
Ryc. 1. Odprowadzenia kończynowe


Wynik badania interpretuje doświadczony lekarz, który z elektrokardiogramu (zapisu badania EKG) może odczytać wiele ważnych informacji na temat funkcjonowania serca pacjenta. Na zdjęciu przedstawiono zapis EKG, czyli elektrokardiogram (patrz ryc. 2.)

Zapis EKG
Ryc. 2. Zapis EKG, elektrokardiogram


Na wynik badania EKG mogą wpływać również zaburzenia elektrolitowe w surowicy krwi (m.in. poziomy potasu lub wapnia).

Krzywa EKG, którą można zobaczyć na elektrokardiogramie, zbudowana jest z powtarzających się części. Jedna część (patrz ryc. 3.) odpowiada jednemu pełnemu cyklowi serca, od momentu napłynięcia krwi do przedsionków, poprzez skurcz przedsionków i komór, aż do momentu wypompowania krwi z serca. Interpretacja elektrokardiogramu jest trudna i wymaga doświadczenia, dlatego wynik badania EKG zawsze powinien odczytywać lekarz.

Krzywa EKG

Ryc. 3. Krzywa EKG


Załamek P powstaje w momencie skurczu przedsionków i przepompowania krwi do komór serca.
Zespół QRS przedstawia skurcz komór serca wypełnionych krwią.
Odcinki stanowią okres pomiędzy poszczególnymi fazami pracy serca, kiedy w sercu przekazywane jest pobudzenie.

Jakie są wskazania do badania elektrokardiograficznego?

Lekarz zleci wykonanie EKG w następujących sytuacjach:

  • Pacjenci z wcześniej rozpoznaną chorobą układu sercowo-naczyniowego.
    Do powyższej grupy chorób należą, m.in. miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca i zaburzenia przewodzenia, wady serca wrodzone lub nabyte, zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia.


    W tej sytuacji badanie kontrolne ma na celu weryfikację aktualnego stanu choroby pacjenta, ocenę skuteczności lub wystąpienia działań niepożądanych stosowanego leczenia oraz wykrycie ewentualnych nowych zmian chorobowych. Dodatkowo na podstawie elektrokardiogramu lekarz może ocenić ryzyko leczenia chirurgicznego u pacjenta chorującego na daną chorobę. Lekarz dokonuje analizy na podstawie porównania najnowszych wyników z poprzednimi, dlatego ważne jest, aby pacjent przyniósł ze sobą na wizytę wcześniejsze elektrokardiogramy.
  • Osoby z podejrzeniem choroby układu sercowo-naczyniowego. Sytuacją niebezpieczną dla życia pacjenta jest zawał serca, który wykrywany jest m.in. na podstawie badania EKG.
    Badanie można również wykonać u osoby zdrowej ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby serca, ze względu na inne choroby towarzyszące, które mogą uszkadzać serce. U pacjentów, u których w rodzinie występują choroby układu sercowo-naczyniowego ryzyko wystąpienia choroby serca jest zwiększone i powinni podlegać okresowej kontroli.
    Jeśli u pacjenta wystąpi ból, pieczenie w klatce piersiowej, duszność, lęk, bladość połączona z potliwością i osłabieniem, mogą stanowić objaw zawału serca. W takiej sytuacji po wezwaniu karetki pogotowia badanie EKG zostanie wykonane w domu pacjenta, w trakcie transportu lub w szpitalu.
  • Osoby zdrowe, bez objawów i zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób serca.
    Podstawowym celem badania jest wykrycie ewentualnych bezobjawowych zmian w układzie krążenia. Badanie powinno szczególnie dotyczyć następujących osób:
    • leczenych lekami, które mogą niekorzystnie wpływać na układ krążenia
    • po 40. rż. w ramach okresowych badań kontrolnych
    • wykonujących zawód wymagający dużej sprawności fizycznej
    • przed wykonaniem prób wysiłkowych.

Jeśli lekarz po odczytaniu elektrokardiogramu stwierdzi nieprawidłowości, zleci kolejne badanie lub kontrolę u kardiologa. Dalsze postępowanie zależy od stanu pacjenta, ponieważ w przypadku zawału serca konieczne jest natychmiastowe wezwanie karetki pogotowia i niezwłoczny transport do specjalistycznego szpitala. Natomiast przy innych zaburzeniach u pacjenta bez niepokojących objawów należy skonsultować się ze specjalistą w najbliższym możliwym terminie.

Jak przebiega badanie elektrokardiograficzne?

Osoba przeprowadzająca badanie poprosi pacjenta o zdjęcie metalowych dodatków, takich jak biżuteria czy okulary, ponieważ mogą one zakłócić przebieg badania. Następnie należy zdjąć całe ubranie od pasa w górę (kobiety muszą zdjąć również stanik) oraz odsłonić kostki u nóg i nadgarstki. Pielęgniarka lub lekarz przeprowadzający badanie zazwyczaj poprosi o zdjęcie skarpetek i wszystkich ozdób z nadgarstków. Całe badanie trwa krótko, około 5 minut łącznie z przymocowaniem elektrod.

Umiejscowienie elektrod

Badanie jest przeprowadzane u pacjenta, który leży płasko na plecach z rękami położonymi wzdłuż ciała. Następnie pielęgniarka nakleja 6 elektrod na klatce piersiowej i przyczepia 4 klipsy-elektrody na nadgarstkach i kostkach nóg (umiejscowienie elektrod EKG zaznaczono na zdjęciu obok).

Przed nałożeniem każdej elektrody pielęgniarka zwilża wacikiem, nasączonym roztworem alkoholowym miejsce naklejenia elektrod, w celu poprawy przewodzenia.

Każda elektroda ma ściśle przypisane miejsce, w którym powinna być umieszczona. Klipsy zakładane są na nadgarstkach, czerwony na prawym, a żółty na lewym oraz na kostkach nóg, na prawej czarny, a na lewej zielony. Czarna elektroda stanowi uziemienie. Odprowadzenia kończynowe dzielą się na:

  • Dwubiegunowe – I, II, III
  • Jednobiegunowe – aVL, aVR, aVF

Elektrody przedsercowe od V1 do V6 umieszczane są na klatce piersiowej za pomocą przyssawki.

Każde odprowadzenie jest osobno przedstawiane w elektrokardiogramie, ponieważ elektrody ułożone są w innej pozycji w stosunku do serca i z innej strony „patrzą na serce”.

Następnie przeprowadzane jest badanie przy pomocy aparatu EKG. Podczas badania prąd z elektrod przepływa przez ciało pacjenta. Ważne jest, by podczas badania nie mówić i nie poruszać się, aby nie zniekształcić wyniku badania. Badanie jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne, a pacjent nie odczuwa dyskomfortu spowodowanego przepływem prądu przez ciało. Po zakończeniu badania, osoba przeprowadzająca badanie sprawdza czy elektrokardiogram został zapisany bez zakłóceń i następnie odczepia elektrody z ciała pacjenta. Badanie jest zakończone, a pacjent może się ubrać. Pielęgniarka poinformuje pacjenta, gdzie i kiedy będzie mógł odebrać wyniki badań.

Elektrokardiogram przekazywany jest do lekarza, który dokona interpretacji badania i zdecyduje o dalszym postępowaniu. Wynik badania EKG zapisywany jest na papierze milimetrowym, dzięki czemu możliwe jest policzenie częstotliwości rytmu serca oraz czasu trwania poszczególnych cykli serca.

Jak przygotować się do badania elektrokardiograficznego?

Do wykonania badania EKG nie jest konieczne specjalne przygotowywanie pacjenta. Jeśli pacjent przyjmuje leki, przed wykonaniem badania należy poinformować o tym lekarza. Jeśli pacjent ma bujne owłosienie klatki piersiowej, należy zgolić je przed badaniem, ponieważ włosy utrudniają przewodzenie prądu z elektrod.

Przed wykonaniem badania należy odpocząć przynajmniej 5 minut (np. po wejściu po schodach), ponieważ przyspieszona akcja serca może wpłynąć na wynik badania. Nie ma ograniczeń co do spożywania pokarmów i napojów przed wykonaniem badania, jednak na krótko przed badaniem nie należy przyjmować zimnych napojów, ponieważ mogą wpłynąć na wynik badania.

Jakie są przeciwwskazania do badania elektrokardiograficznego?

Elektrokardiografia jest nieinwazyjnym i bezpiecznym badaniem i nie ma przeciwwskazań do jej wykonania. Również u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca można wykonywać badanie EKG.

Jakie powikłania mogą wystąpić po wykonaniu badania elektrokardiograficznego?

Elektrokardiografia jest bezpiecznym badaniem i nie powoduje powikłań.

Jak postępować po badaniu elektrokardiograficznym?

Ze względu na to, że badanie wykonywane jest w pozycji leżącej, niektórzy pacjenci mogą mieć zawroty głowy, jeśli wstaną zbyt szybko. Z tego powodu po wykonaniu badania należy wstawać powoli, stopniowo. Najpierw należy usiąść na kozetce i dopiero po chwili wstawać, jeśli jest to konieczne, z pomocą pielęgniarki lub rodziny.

27.01.2017
Zobacz także
  • Badanie elektrofizjologiczne serca
  • Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa
Wybrane treści dla Ciebie
  • Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa
  • Diagnostyka zawału serca
  • 24-godzinny automatyczny pomiar ciśnienia tętniczego (holter)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta