Od 50 do 80% ciężarnych cierpi na nudności i wymioty w I trymestrze ciąży. U części z nich mogą one mieć ciężką postać, mogącą prowadzić do odwodnienia, utraty witamin i minerałów oraz konieczności pobytu w szpitalu – przypominają eksperci.
Fot. pexels.com/ Cottonbro Studio
Specjaliści w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz psychologii poruszyli ten temat we wtorek na konferencji prasowej w Warszawie. Zainaugurowano na niej kampanię edukacyjną „Ciąża bez nudności to nie zachcianka”. Jej inicjatorem jest „Świadoma Mama”, projekt stworzony przez psycholog Dorotę Jaworską-Kaźmierczak.
Prof. Hubert Huras, kierownik Oddziału Klinicznego Położnictwa i Perinatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie podkreślił, że nudności i wymioty ciężarnych stanowią bardzo istotny problem kliniczny. – Przyjmuje się, że 50–80% kobiet w I trymestrze cierpi na nudności i wymiotów o różnym stopniu nasilenia – przypomniał specjalista. Zazwyczaj pojawiają się one między 4. a 9. tygodniem ciąży, a ich największe nasilenie odnotowuje się w 7.–12. tygodniu ciąży.
– Przyjmuje się powszechnie, że ten problem znika ok. 16. Tygodnia ciąży, jednakże zgodnie z doniesieniami nawet 20% ciężarnych nadal cierpi z powodu różnego stopnia nudności i wymiotów – powiedział prof. Huras. Jak dodał, u niektórych kobiet problem ten może się utrzymywać nawet do 30. tygodnia ciąży.
Przyczyny nudności i wymiotów u ciężarnych nie są do końca poznane. Na ich występowanie może wpływać wiele czynników. Według prof. Hurasa pewną rolę w patogenezie problemu przypisuje się m.in. wzrostowi poziomu ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. Jej stężenie osiąga maksimum w I trymestrze ciąży. – Potwierdzeniem tej koncepcji może być fakt, że w ciążach wielopłodowych kobiety częściej doświadczają uciążliwych nudności i wymiotów – powiedział specjalista.
Znaczenie może też mieć podwyższony poziom progesteronu, który wpływa na motorykę żołądka. – Inna koncepcja, najbardziej chyba kontrowersyjna, to koncepcja ewolucyjna. Zgodnie z nią organizm matki broni się w ten sposób przed potencjalnym wpływem toksycznych produktów żywieniowych, przyjmowanych zwłaszcza w I trymestrze ciąży – tłumaczył prof. Huras.
Dr Małgorzata Radoń-Pokracka, kierownik Oddziału Położniczo-Ginekologicznego Szpitala Ujastek w Krakowie zwróciła uwagę, że lekko nasilone nudności i wymioty ciężarnych nie zaburzają znacznie codziennego funkcjonowania kobiet. – Ale jeżeli będą miały tendencję do nasilania się, to wraz ze wzrostem częstości wymiotów w ciągu dnia pacjentka będzie odczuwać znaczny ich wpływ na codzienne funkcjonowanie. Może to spowodować stopniowe wyłączenie jej z życia zawodowego, rodzinnego, upośledzać sen i nastrój. Może też zwiększać ryzyko depresji i zniechęcić do planowania kolejnej ciąży – wymieniała specjalistka.
Jak dodała, w przypadku najcięższej postaci tych dolegliwości – tzw. Niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, może to mieć również ważne konsekwencje zdrowotne.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych mają bardzo nasilony charakter, mogą występować również w nocy i w odpowiedzi na wszelkie zapachy (np. pasty do zębów). A ponieważ pacjentka nie jest w stanie przyjmować posiłków i płynów, szybko prowadzą do odwodnienia, do zaburzeń we wchłanianiu witamin i soli mineralnych. Konsekwencją tego może być poważne osłabienie i zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu matki – może ona nawet wymagać hospitalizacji. – Niepowściągliwe wymioty ciężarnych są najczęstszą przyczyną hospitalizacji w I trymestrze ciąży – powiedziała ekspertka.
Z badania epidemiologicznego, które przytoczyła dr Radoń-Pokracka wynika, że niepowściągliwe wymioty ciężarnych, które są nieskutecznie leczone i trwają powyżej 20. Tygodnia ciąży, zwiększają w istotny statystycznie sposób ryzyko porodu przedwczesnego i małej masy urodzeniowej noworodka.
Dlatego – jej zdaniem – ważne jest, żeby od samego początku nie bagatelizować nudności i wymiotów podczas ciąży. – Należy zgłaszać te dolegliwości lekarzowi i kontrolować je, a w razie potrzeby sięgnąć po metody zabezpieczające przed ich pojawieniem się lub po skuteczne leczenie, które zapobiegnie przeistoczeniu się ich w poważniejszą postać – tłumaczyła dr Radoń-Pokracka.
Leczenie i profilaktykę nudności i wymiotów podczas ciąży zaczyna się od metod niefarmakologicznych, takich jak zmiana diety, zmiana częstości i liczby spożywanych posiłków, eliminacja silnych zapachów i kwaśnych smaków.
Od 2021 roku w Polsce dostępne jest skuteczne i bezpieczne już od I trymestru leczenie farmakologiczne – lek dostępny na receptę, będący połączeniem dwóch znanych i stosowanych od dawna substancji – witaminy B6 i substancji o działaniu przeciwhistaminowym. Jest on wskazany w zapobieganiu oraz leczeniu nudności i wymiotów ciężarnych, u których nie przyniosły rezultatu metody niefarmakologiczne. Lek ten jest stosowany w USA i Kanadzie od ok. 30 lat.
Zdaniem prof. Hurasa ze względu na znaczenie kliniczne, temat nudności i wymiotów ciężarnych powinien być poruszany w trakcie edukacji przedporodowej oraz podczas pierwszej wizyty u lekarza prowadzącego ciążę.
