Tęczówka to przednia część błony naczyniowej oka, która składa się z dwóch warstw: przedniej, czyli tzw. zrębu (stopień jego ubarwienia decyduje o kolorze tęczówki), oraz położonej za nią warstwy barwnikowej. Średnica otworu źrenicznego zmienia się zależnie od natężenia światła. Kolor tęczówek jest zwykle taki sam w obydwu oczach.
CO TO JEST I JAKIE SĄ PRZYCZYNY?
Wrodzona heterochronia występuje bardzo rzadko. Niekiedy różnobarwność powstaje na podłożu wad genetycznych (np. zespół Waardenburga) lub rozwija się jako izolowana anomalia, która nie powoduje zaburzeń funkcji oka.
Zazwyczaj różnobarwność tęczówek jest następstwem stanu zapalnego tęczówki Najczęściej chore oko jest słabiej ubarwione (hipochromiczne), w rzadkich przypadkach jest ono ubarwione mocniej (hiperchromiczne). (Heterochromiczne zapalenie Fuchsa omówiono w rozdziale dotyczącym zapalenia błony naczyniowej oka).
Na intensywność heterochromii wpływa stopień zaniku zrębu i tylnej warstwy barwnikowej oraz naturalny kolor tęczówki. Inne przyczyny różnobarwności obejmują takie stany jak melanoza oczna, melanoza oczno-skórna (znamię Ota), stosowanie w leczeniu jaskry do jednego oka kropli zawierających analogi prostaglandyny, obecność ciała obcego metalicznego wewnątrz gałki ocznej, żelazica oka, obecność guzów barwnikowych.
JAK SIĘ OBJAWIA?
Wrodzona heterochromia zwykle nie powoduje pogorszenia widzenia. Natomiast jeśli różnobarwność spowodowana jest stanem zapalnym, wówczas może nastąpić pogorszenie widzenia w tym oku.
U osób ze znacznym zanikiem zrębu tęczówki niekiedy prześwieca tylna warstwa barwnikowa i to ona decyduje o kolorze tęczówki. Oko brązowe może się stać jaśniejsze, a oko niebieskie ma bardziej intensywny kolor w porównaniu z drugim (zdrowym okiem). Jeśli stan zapalny prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (jaskra wtórna), mogą wystąpić dolegliwości bólowe.
JAK LEKARZ STAWIA DIAGNOZĘ?
Różnobarwność oczu widać nawet „gołym okiem”. Jednak dokładna ocena stanu tęczówek, przedniej komory oka, soczewki i ewentualnych zmian patologicznych w obrębie tych struktur możliwa jest podczas badania w lampie szczelinowej (biomikroskopie). Wskazane jest wykonanie badania gonioskopowego (ocena kąta przesączania) i pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jeśli soczewka jest przejrzysta, należy ocenić wnętrze oka (ciało szkliste i siatkówkę). Jako że stanom zapalnym często towarzyszy zaćma wtórna, w takich wypadkach wskazane jest badanie ultrasonograficzne.
Lekarz okulista decyduje o wykonaniu badań dodatkowych, które mają pomóc w określeniu przyczyn stanu zapalnego i leczeniu.
JAKIE SĄ SPOSOBY LECZENIA?
W przypadku zapalenia Fuchsa – najczęstszej przyczynie heterochromii – należy leczyć ew. powikłania tego zapalenia (jaskrę, zaćmę), ponieważ stosowanie leków przeciwzapalnych (kortykosteroidów) nie przynosi efektu. W przypadku jaskry konieczne jest stosowanie leków obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe.
CO TRZEBA ROBIĆ PO ZAKOŃCZENIU LECZENIA?
Konieczna jest dalsza okresowa kontrola okulistyczna.
