medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Docetaksel – lek przeciwnowotworowy stosowany w chemioterapii nowotworów. Wykazuje działanie cytostatyczne poprzez hamowanie podziałów komórkowych. Obok paklitakselu i kabazytakselu, jest lekiem należącym do grupy taksanów (inna spotykana nazwa tej grupy to taksoidy). Nazwa taksany pochodzi od łacińskiej nazwy cisu (Taxus spp.), z którego różnych gatunków początkowo pozyskiwano paklitaksel, pierwszy lek z tej grupy. W związku z trudnościami i ograniczeniami w pozyskaniu niezbędnej ilości surowca zaczęto opracowywać metody syntetycznej produkcji paklitakselu. Prace te doprowadziły do odkrycia nowej substancji o podobnym działaniu, którą nazwano docetaksel. Docetaksel jest półsyntetycznym analogiem paklitakselu, o zbliżonej strukturze chemicznej i zbliżonym działaniu. Porównanie skuteczności obu substancji jest przedmiotem kontrowersji.
Działanie docetakselu, podobnie jak innych leków z grupy taksanów, polega przede wszystkim na hamowaniu podziałów komórkowych. W przebiegu procesu mitotycznego podziału komórki (mitozy) niezbędne jest powstanie włóknistych struktur białkowych, tzw. mikrotubul, zbudowanych z mniejszych podjednostek, cząsteczek białka tubuliny. Mikrotubule, to struktury dynamiczne, ulegające ciągłej przebudowie, o gwałtownie zmieniającej się długości. Docetaksel wiąże się z białkami uczestniczącymi w tworzeniu mikrotubul. Sprzyja powstawaniu mikrotubul i stabilizuje je hamując ich rozpad. W ten sposób uniemożliwia reorganizację mikrotubul, co powoduje zatrzymanie procesu mitozy na pewnym etapie. W cytoplazmie komórki powstaje nieprawidłowy układ mikrotubul zaburzający czynności życiowe komórki. W konsekwencji następuje śmierć komórki.
Działanie docetakselu dotyczy szczególnie komórek szybko dzielących się, jakimi są komórki nowotworowe. Hamując podziały komórkowe docetaksel ogranicza wzrost i rozwój nowotworu. W Polsce docetaksel stosowany jest w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwnowotworowymi w chemioterapii: raka piersi, zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuc, hormononiezależnego raka gruczołu krokowego z przerzutami, gruczolakoraka żołądka z przerzutami, raka płaskonabłonkowego głowy i szyi. Zastosowanie docetakselu wydłuża czas przeżycia chorych z różnymi typami nowotworów, spowalnia progresję choroby i w niektórych przypadkach nowotworów może prowadzić do przeżycia bez nawrotu choroby (przypadki operacyjnego raka piersi z przerzutami do węzłów chłonnych).
Ze stosowaniem leków hamujących podziały komórkowe, w tym docetakselu, wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych dotyczących tkanek prawidłowych o częstych podziałach komórkowych (np. szpik kostny, tkanka nabłonkowa). Jednym z najczęściej występujących działań niepożądanych docetakselu jest hamowanie czynności krwiotwórczej szpiku kostnego. Prowadzi to do wystąpienia neutropenii, niekiedy znacznie nasilonej i innych zaburzeń hematologicznych (np. małopłytkowość, niedokrwistość, leukopenia) oraz następczego zmniejszenia odporności. W okresie leczenia konieczna jest regularna kontrola hematologiczna, a wyniki badań mogą wymagać opóźnienia rozpoczęcia (lub kontynuowania) leczenia lub zmniejszenia dawki leku w kolejnych cyklach. Działanie docetakselu na nabłonek wyścielający przewód pokarmowy często powoduje nudności, wymioty oraz stany zapalne błon śluzowych przewodu pokarmowego. Docetaksel, podobnie jak inne leki cytotoksyczne, jest przeciwwskazany w okresie ciąży, ponieważ może powodować uszkodzenie płodu. Zaburza płodność, może uszkadzać komórki rozrodcze, może nieodwracalnie wpływać na płodność u mężczyzn. Innym częstym działaniem niepożądanym docetakselu jest jego działanie neurotoksyczne (tj. uszkadzające układ nerwowy), zwykle w postaci neuropatii obwodowej. U części pacjentów neuropatia obwodowa ma ciężki przebieg wymagający zmniejszenia stosowanych dawek leku. Ponadto, docetaksel może powodować wystąpienie ciężkich reakcji nadwrażliwości, w tym stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia (np. niedociśnienie tętnicze, obrzęk naczynioruchowy, skurcz oskrzeli, reakcje anafilaktyczne, w tym wstrząs anafilaktyczny). Wśród działań niepożądanych związanych ze stosowaniem docetakselu mogą także wystąpić działania kardiotoksyczne, szczególnie w leczeniu skojarzonym z trastuzumabem po wcześniejszym stosowaniu antracyklin (doksorubicyna lub epirubicyna). Może wystąpić niewydolność serca, w tym o ciężkim przebiegu, prowadząca do śmierci. Należy pamiętać, że wyżej wymienione działania niepożądane nie przedstawiają wszystkich znanych działań niepożądanych docetakselu. Przedstawiono działania niepożądane występujące najczęściej i/lub o dużym znaczeniu klinicznym.
Docetaksel podaje się dożylnie w postaci wlewu. Lek wiąże się w ponad 95% z białkami osocza. Metabolizowany jest głównie w wątrobie z udziałem cytochromu P-450, a następnie w ciągu 7 dni wydalany, zarówno z moczem jak i z kałem. Wiek i płeć chorych nie wpływają na parametry farmakokinetyczne docetakselu. U chorych z łagodną lub umiarkowaną niewydolnością wątroby klirens leku jest mniejszy (średnio o 27%).
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
