Flucytozyna (opis profesjonalny)

Działanie - Flucytozyna

Mechanizm działania
Lek należy do grupy antymetabolitów przeciwgrzybiczych. Aktywnym składnikiem leku jest 5-fluorocytozyna (5–FC), fluorowa pochodna pirymidyny. Pod wpływem deaminazy cytozynowej flucytozyna wnika do wnętrza komórki, gdzie ulega redukcji do fluorouracylu. Ze względu na brak tego enzymu w komórkach ssaków fluorocytozyna jest nietoksyczna dla człowieka. Fluorouracyl jest wbudowywany w kwas RNA, co prowadzi do zablokowania syntezy białek w komórce grzyba. Drugi szlak transformacji biologicznej flucytozyny polega na przechodzeniu w fluorodeoksyurydynę, która zaburza syntezę DNA i przez to powoduje nieprawidłowy podział komórek grzyba. Flucytozyna działa hamująco na gatunki z rodzajów Candida, Cryptococcus, Cladosporium, Phialophora, Aspergillus, również na grzyby powodujące chromoblastomikozę; wykazuje też wybórcze działanie przeciwbakteryjne.

Farmakokinetyka
Dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego (90%), maks. stężenie osiąga 2 h po podaniu leku. Pokarm nie wpływa na jego wchłanianie. Przenika do tkanek, narządów i płynu mózgowo-rdzeniowego (75% stężenia w surowicy). t1/2 wynosi 3–4 h, ulega wydłużeniu do 100 h w przypadku niewydolności nerek. Wydalana w 90% w postaci czynnej przez nerki, 1–10% z kałem. Lek jest usuwany podczas hemodializy i dializy otrzewnowej. Mniej niż 1% leku przekształcane jest do 5-fluorouracylu i 2-hydrofluorouracylu, które mogą wywołać efekt mielotoksyczny po zastosowaniu dużych dawek. Ze względu na efekty addycyjne flucytozyna często stosowana jest jednocześnie z amfoterycyną B.

Wskazania do stosowania - Flucytozyna

Leczenie zakażeń grzybiczych
Uogólniona kandydoza, kryptokokoza, aspergiloza i chromoblastomikoza.
W leczeniu aspergilozy 5-fluorouracyl należy stosować jedynie w skojarzeniu z amfoterycyną B.

Przeciwwskazania stosowania - Flucytozyna

Nadwrażliwość na którykolwiek flucytozynę lub składnik preparatu.

Stany wymagające zachowania szczególnej ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność u osób z niewydolnością nerek, uszkodzeniem wątroby lub supresją szpiku.

Kontrola przebiegu leczenia
W trakcie leczenia trzeba okresowo kontrolować morfologię krwi obwodowej z obrazem odsetkowym krwinek białych, a także regularnie sprawdzać czynność wątroby oraz nerek w celu oceny stężenia kreatyniny i jej klirensu. Należy również brać pod uwagę typowe przeciwwskazania oraz schematy leczenia amfoterycyną B. W przebiegu leczenia może wystąpić leukopenia, w przypadku równoczesnego podawania leków cytostatycznych konieczna jest uważna i częsta (nawet codzienna) kontrola morfologii krwi obwodowej.

Interakcje - Flucytozyna

Cytarabina
Arabinozyd cytozyny (cytarabina) powoduje zniesienie grzybobójczego działania flucytozyny.

Amfoterycyna B
Działa synergistycznie z amfoterycyną B w stosunku do Cryptococcus neoformansCandida spp. (mniej szczepów opornych na flucytozynę). Roztwory zawierające flucytozynę i amfoterycynę B należy podawać w oddzielnych wlewach z powodu niezgodności fizycznych.

Leki zmniejszające przesączanie kłębuszkowe w nerkach
Wszystkie leki zmniejszające przesączanie kłębuszkowe w nerkach mogą powodować zwiększenie stężenia flucytozyny we krwi, dlatego w przypadku stosowania takich leków jednocześnie z flucytozyną należy regularnie kontrolować czynność nerek i odpowiednio dostosować dawkowanie leku.

Działania niepożądane - Flucytozyna

Nudności, wymioty, biegunka i osutka; omamy, drgawki, bóle i zawroty głowy, nadmierne uspokojenie, objawy splątania, reakcje alergiczne, martwica toksyczna rozpływna naskórka, uszkodzenie mięśnia sercowego, przemijające zaburzenia aktywności enzymów wątrobowych, zapalenie wątroby, martwica komórek wątrobowych; zmiany w obrazie krwi obwodowej: przede wszystkim leukopenia i małopłytkowość – występują głównie u chorych z niewydolnością nerek, u których flucytozyna może osiągać duże stężenia w surowicy krwi oraz u osób przyjmujących jednocześnie amfoterycynę B; w rzadkich przypadkach u chorych, u których wcześniej występowało zahamowanie czynności układu odpornościowego i zaburzenia hematologiczne, mogą prowadzić do zgonu.

Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania występują zaburzenia składu krwi obwodowej, a gdy duże dawki stosowane są przez dłuższy czas, również biegunka, nudności, wymioty i zaburzenia czynności wątroby. Objawy te z reguły szybko ustępują po zmniejszeniu dawki leku lub jego odstawieniu. W przypadku wystąpienia halucynacji, drgawek, nadmiernego uspokojenia, splątania, zażółcenia skóry, łatwego przeziębiania się i trudnego gojenia się ran, tendencji do krwawień, tworzenia się obrzęków, duszności, dużych pęcherzy na skórze, należy natychmiast odstawić lek i wprowadzić leczenie objawowe. Flucytozynę można usunąć podczas hemodializy lub dializy otrzewnowej.

Ciąża i laktacja - Flucytozyna

Kategoria C. Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego.

Nie stosować w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Flucytozyna

Zwykle 37,5–50 mg/kg mc. we wlewie i.v. trwającym 20–40 min 4 ×/d. Dawka dobowa wynosi 150–200 mg/kg mc. W leczeniu kandydozy dróg moczowych wystarczy zwykle dawka 100 mg/kg mc./d. W ostrych zakażeniach, np. fungemii wywołanej grzybami rodzaju Candida, leczenie trwa 2–4 tyg.; w zakażeniach podostrych i przewlekłych – dłużej. W razie konieczności dłuższego leczenia równolegle z flucytozyną podaje się amfoterycynę B. Leczenie skojarzone z amfoterycyną B należy prowadzić ściśle wg aktualnych zaleceń producentów stosowanych preparatów.

Niewydolność nerek
U osób z niewydolnością nerek: jeśli klirens kreatyniny wynosi 20–40 ml/min, przerwa między podaniem pojedynczych dawek leku 50 mg/kg mc. (dawka maks.) wynosi 12 h, przy klirensie 10–20 ml/min – 24 h; w przypadku, gdy klirens jest <10 ml/min – 12 h, po pierwszej dawce oznacza się stężenie flucytozyny w surowicy, następne dawki podaje się z taką częstością, aby w osoczu utrzymywało się terapeutyczne stężenie leku, wynoszące 25–50 µg/ml.

Pominięcie dawki
W przypadku pominięcia dawki leku w wyznaczonym czasie należy przyjąć ją jak najszybciej. Jednak gdy zbliża się pora przyjęcia następnej dawki, nie należy podawać pominiętej dawki.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające flucytozyna

Ancotil (roztwór do infuzji)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta