medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Lek należy do grupy antymetabolitów przeciwgrzybiczych. Aktywnym składnikiem leku jest 5-fluorocytozyna (5–FC), fluorowa pochodna pirymidyny. Pod wpływem deaminazy cytozynowej flucytozyna wnika do wnętrza komórki, gdzie ulega redukcji do fluorouracylu. Ze względu na brak tego enzymu w komórkach ssaków fluorocytozyna jest nietoksyczna dla człowieka. Fluorouracyl jest wbudowywany w kwas RNA, co prowadzi do zablokowania syntezy białek w komórce grzyba. Drugi szlak transformacji biologicznej flucytozyny polega na przechodzeniu w fluorodeoksyurydynę, która zaburza syntezę DNA i przez to powoduje nieprawidłowy podział komórek grzyba. Flucytozyna działa hamująco na gatunki z rodzajów Candida, Cryptococcus, Cladosporium, Phialophora, Aspergillus, również na grzyby powodujące chromoblastomikozę; wykazuje też wybórcze działanie przeciwbakteryjne.
Farmakokinetyka
Dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego (90%), maks. stężenie osiąga 2 h po podaniu leku. Pokarm nie wpływa na jego wchłanianie. Przenika do tkanek, narządów i płynu mózgowo-rdzeniowego (75% stężenia w surowicy). t1/2 wynosi 3–4 h, ulega wydłużeniu do 100 h w przypadku niewydolności nerek. Wydalana w 90% w postaci czynnej przez nerki, 1–10% z kałem. Lek jest usuwany podczas hemodializy i dializy otrzewnowej. Mniej niż 1% leku przekształcane jest do 5-fluorouracylu i 2-hydrofluorouracylu, które mogą wywołać efekt mielotoksyczny po zastosowaniu dużych dawek. Ze względu na efekty addycyjne flucytozyna często stosowana jest jednocześnie z amfoterycyną B.
Leczenie zakażeń grzybiczych
Uogólniona kandydoza, kryptokokoza, aspergiloza i chromoblastomikoza.
W leczeniu aspergilozy 5-fluorouracyl należy stosować jedynie w skojarzeniu z amfoterycyną B.
Nadwrażliwość na którykolwiek flucytozynę lub składnik preparatu.
Stany wymagające zachowania szczególnej ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność u osób z niewydolnością nerek, uszkodzeniem wątroby lub supresją szpiku.
Kontrola przebiegu leczenia
W trakcie leczenia trzeba okresowo kontrolować morfologię krwi obwodowej z obrazem odsetkowym krwinek białych, a także regularnie sprawdzać czynność wątroby oraz nerek w celu oceny stężenia kreatyniny i jej klirensu. Należy również brać pod uwagę typowe przeciwwskazania oraz schematy leczenia amfoterycyną B. W przebiegu leczenia może wystąpić leukopenia, w przypadku równoczesnego podawania leków cytostatycznych konieczna jest uważna i częsta (nawet codzienna) kontrola morfologii krwi obwodowej.
Cytarabina
Arabinozyd cytozyny (cytarabina) powoduje zniesienie grzybobójczego działania flucytozyny.
Amfoterycyna B
Działa synergistycznie z amfoterycyną B w stosunku do Cryptococcus neoformans i Candida spp. (mniej szczepów opornych na flucytozynę). Roztwory zawierające flucytozynę i amfoterycynę B należy podawać w oddzielnych wlewach z powodu niezgodności fizycznych.
Leki zmniejszające przesączanie kłębuszkowe w nerkach
Wszystkie leki zmniejszające przesączanie kłębuszkowe w nerkach mogą powodować zwiększenie stężenia flucytozyny we krwi, dlatego w przypadku stosowania takich leków jednocześnie z flucytozyną należy regularnie kontrolować czynność nerek i odpowiednio dostosować dawkowanie leku.
Nudności, wymioty, biegunka i osutka; omamy, drgawki, bóle i zawroty głowy, nadmierne uspokojenie, objawy splątania, reakcje alergiczne, martwica toksyczna rozpływna naskórka, uszkodzenie mięśnia sercowego, przemijające zaburzenia aktywności enzymów wątrobowych, zapalenie wątroby, martwica komórek wątrobowych; zmiany w obrazie krwi obwodowej: przede wszystkim leukopenia i małopłytkowość – występują głównie u chorych z niewydolnością nerek, u których flucytozyna może osiągać duże stężenia w surowicy krwi oraz u osób przyjmujących jednocześnie amfoterycynę B; w rzadkich przypadkach u chorych, u których wcześniej występowało zahamowanie czynności układu odpornościowego i zaburzenia hematologiczne, mogą prowadzić do zgonu.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania występują zaburzenia składu krwi obwodowej, a gdy duże dawki stosowane są przez dłuższy czas, również biegunka, nudności, wymioty i zaburzenia czynności wątroby. Objawy te z reguły szybko ustępują po zmniejszeniu dawki leku lub jego odstawieniu. W przypadku wystąpienia halucynacji, drgawek, nadmiernego uspokojenia, splątania, zażółcenia skóry, łatwego przeziębiania się i trudnego gojenia się ran, tendencji do krwawień, tworzenia się obrzęków, duszności, dużych pęcherzy na skórze, należy natychmiast odstawić lek i wprowadzić leczenie objawowe. Flucytozynę można usunąć podczas hemodializy lub dializy otrzewnowej.
Kategoria C. Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego.
Nie stosować w okresie karmienia piersią.
Zwykle 37,5–50 mg/kg mc. we wlewie i.v. trwającym 20–40 min 4 ×/d. Dawka dobowa wynosi 150–200 mg/kg mc. W leczeniu kandydozy dróg moczowych wystarczy zwykle dawka 100 mg/kg mc./d. W ostrych zakażeniach, np. fungemii wywołanej grzybami rodzaju Candida, leczenie trwa 2–4 tyg.; w zakażeniach podostrych i przewlekłych – dłużej. W razie konieczności dłuższego leczenia równolegle z flucytozyną podaje się amfoterycynę B. Leczenie skojarzone z amfoterycyną B należy prowadzić ściśle wg aktualnych zaleceń producentów stosowanych preparatów.
Niewydolność nerek
U osób z niewydolnością nerek: jeśli klirens kreatyniny wynosi 20–40 ml/min, przerwa między podaniem pojedynczych dawek leku 50 mg/kg mc. (dawka maks.) wynosi 12 h, przy klirensie 10–20 ml/min – 24 h; w przypadku, gdy klirens jest <10 ml/min – 12 h, po pierwszej dawce oznacza się stężenie flucytozyny w surowicy, następne dawki podaje się z taką częstością, aby w osoczu utrzymywało się terapeutyczne stężenie leku, wynoszące 25–50 µg/ml.
Pominięcie dawki
W przypadku pominięcia dawki leku w wyznaczonym czasie należy przyjąć ją jak najszybciej. Jednak gdy zbliża się pora przyjęcia następnej dawki, nie należy podawać pominiętej dawki.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 12 zł
Lekarz dla uchodźcy
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
