medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
NLPZ należący do wybiórczych inhibitorów cyklooksygenazy-2 (COX-2). W dawkach do 150 mg/d powoduje zależne od dawki hamowanie COX-2 bez wpływu na COX-1. Nie hamuje syntezy prostaglandyn w żołądku i nie wpływa na czynność płytek krwi. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. dobrze się wchłania, całkowita dostępność biologiczna wynosi 100%. Po podaniu na czczo dawki 120 mg 1 ×/d tmax wynosi 1 h; pokarm nie wpływa w sposób istotny klinicznie na wchłanianie. W zakresie dawek klinicznych wykazuje farmakokinetykę liniową. W ok. 92% wiąże się z białkami osocza. Przenika przez barierę łożyska u szczurów i królików oraz do OUN u szczurów. Jest w znacznym stopniu metabolizowany; tylko <1% jest wykrywane w moczu w postaci niezmienionej. Metabolizm zachodzi w wątrobie z udziałem cytochromu P-450 (in vivo z udziałem CYP3A4; in vitro również CYP2D6, 2C9, 1A2, 2C19, ale zakres ich udziału in vivo nie był badany). Zidentyfikowano 5 metabolitów, głównym jest kwas 6’-karboksylowy. Metabolity nie wykazują lub wykazują nieznaczne działanie hamujące COX-2, nie wpływają na COX-1. Wydalanie głównie z moczem (70%) i kałem (20%).
Leczenie objawowe choroby zwyrodnieniowej stawów, RZS, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa.
Leczenie bólu i objawów stanu zapalnego stawów w ostrej fazie dny moczanowej.
Krótkotrwałe leczenie bólu o umiarkowanym nasileniu po stomatologicznym zabiegu chirurgicznym.
Lek jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku ≥16 lat.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, czynna choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy, krwawienie z przewodu pokarmowego, skurcz oskrzeli, ostry nieżyt błony śluzowej nosa, polipy nosa, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka lub reakcje alergiczne po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego lub innych NLPZ, w tym selektywnych inhibitorów COX-2, ciężkie zaburzenia czynności wątroby (stężenie albumin w surowicy <25 g/l lub ≥10 w skali Childa i Pugha), szacunkowy klirens kreatyniny <30 ml/min, zapalenie błony śluzowej jelit, zastoinowa niewydolność serca (klasa II–IV wg NYHA), nadciśnienie tętnicze (utrwalone ciśnienie tętnicze >140/90 mm Hg), nadciśnienie tętnicze niewłaściwie kontrolowane, rozpoznana choroba niedokrwienna serca, choroba tętnic obwodowych i/lub choroba naczyń mózgowych, ciąża, okres karmienia piersią.
Dzieci i młodzież
Nie stosować u dzieci i młodzieży w wieku <16 lat.
Wpływ na przewód pokarmowy
Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych w obrębie przewodu pokarmowego podczas leczenia NLPZ (osoby w podeszłym wieku, z chorobą przewodu pokarmowego, jak owrzodzenie i krwawienie w wywiadzie lub stosujące jednocześnie kwas acetylosalicylowy albo inne NLPZ). Podczas jednoczesnego stosowania etorykoksybu i kwasu acetylosalicylowego (nawet małych dawek) istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego (owrzodzenia lub inne zaburzenia żołądka i jelit). Długotrwałe badania kliniczne nie wykazały istotnej różnicy bezpieczeństwa stosowania na układ pokarmowy, pomiędzy selektywnymi inhibitorami COX-2 podawanymi z kwasem acetylosalicylowym, a NLPZ podawanymi z kwasem acetylosalicylowym.
Wpływ na układ krążenia
Stosowanie leków z grupy wybiórczych inhibitorów COX-2 może wiązać się z występowaniem zaburzeń zakrzepowych, w szczególności zawału serca i udaru mózgu. Ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych w trakcie stosowania etorykoksybu może zwiększać się w zależności od dawki i czasu leczenia, dlatego należy go stosować przez możliwie najkrótszy czas i w najmniejszej skutecznej dawce. U chorych z istotnymi czynnikami ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych (np. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca, palenie tytoniu) etorykoksyb stosować po dokładnym rozważeniu celowości takiego leczenia. Wybiorcze inhibitory COX-2 nie mają działania przeciwpłytkowego i nie mogą zastępować kwasu acetylosalicylowego w profilaktyce chorób zakrzepowo-zatorowych układu sercowo-naczyniowego; nie powinno się przerywać leczenia przeciwpłytkowego podczas leczenia etorykoksybem.
Wpływ na nerki
U chorych z zaburzeniami przepływu nerkowego stosowanie etorykoksybu może powodować zmniejszenie powstawania prostaglandyn, a wtórnie – zmniejszenie przepływu krwi przez nerki i zaburzenia czynności nerek. Największe ryzyko wystąpienia takiego działania jest u pacjentów z istniejącymi wcześniej znacznymi zaburzeniami czynności nerek, niewyrównaną niewydolnością serca lub marskością wątroby. U tych pacjentów należy rozważyć monitorowanie czynności nerek.
Zatrzymanie płynów w organizmie, obrzęki, nadciśnienie tętnicze
Etorykoksyb może powodować zatrzymanie płynów w organizmie, obrzęki i nadciśnienie tętnicze. Stosowanie NLPZ może być związane z wystąpieniem lub nawrotem zastoinowej niewydolności serca. Należy zachować ostrożność u osób, u których stwierdzono w wywiadzie niewydolność serca, zaburzenia czynności lewej komory lub nadciśnienie tętnicze oraz u pacjentów z istniejącymi obrzękami, niezależnie od ich przyczyny. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia chorego, należy przerwać stosowanie leku. Stosowanie etorykoksybu może być związane z częstszymi przypadkami ciężkiego nadciśnienia tętniczego w porównaniu z innymi NLPZ i wybiórczymi inhibitorami COX-2, szczególnie podczas stosowania dużych dawek. Ciśnienie tętnicze należy kontrolować przed rozpoczęciem leczenia, w ciągu 2 tyg. po jego rozpoczęciu i okresowo w dalszym czasie. W przypadku znacznego zwiększenia ciśnienia tętniczego rozważyć zmianę sposobu leczenia.
Wpływ na wątrobę
W badaniach klinicznych u ok. 1% osób leczonych przez okres do 12 mies. dawką 30, 60 lub 90 mg/d wystąpiło zwiększenie aktywności ALT i/lub AST (>3 krotnie powyżej górnej granicy wartości prawidłowych). Należy monitorować wszystkich pacjentów, u których wystąpiły objawy wskazujące na zaburzenia czynności wątroby lub nieprawidłowe wyniki badania czynności wątroby. W przypadku wystąpienia objawów niewydolności wątroby lub utrzymywania się aktywności enzymów wątrobowych >3 krotnie powyżej górnej granicy normy należy przerwać stosowanie etorykoksybu.
Odwodnienie
Przed rozpoczęciem leczenia należy zapewnić odpowiednie nawodnienie pacjentów.
Reakcje skórne
Stosowanie leku należy przerwać w przypadku wystąpienia pierwszych objawów wysypki skórnej, zmian na błonach śluzowych lub innych objawów nadwrażliwości. Po wprowadzeniu do obrotu opisywano bardzo rzadkie przypadki ciężkich reakcji skórnych po stosowaniu NLPZ i niektórych wybiórczych inhibitorów COX-2 (złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka); ryzyko tych reakcji jest prawdopodobnie największe na początku leczenia.
Gorączka, zakażenia
Stosowanie etorykoksybu może maskować gorączkę i inne objawy stanu zapalnego lub zakażenia.
Wpływ na płodność
NLPZ mogą niekorzystnie wpływać na płodność u kobiet; działanie to jest przemijające i ustępuje po zakończeniu terapii.
Doustne leki przeciwzakrzepowe
Należy zachować ostrożność w przypadku równoległego stosowania warfaryny lub innych doustnych leków przeciwzakrzepowych. U osób długotrwale przyjmujących warfarynę podawanie etorykoksybu w dawce 120 mg/d powodowało zwiększenie INR o ok. 13%. Należy monitorować czas protrombinowy w pierwszych dniach stosowania etorykoksybu i po każdej modyfikacji jego dawki.
Leki moczopędne, inhibitory ACE, antagoniści receptora angiotensyny II
NLPZ mogą osłabiać działanie leków moczopędnych i innych leków przeciwnadciśnieniowych. U niektórych chorych z zaburzeniami czynności nerek (np. odwodnionych lub w podeszłym wieku) jednoczesne stosowania inhibitora ACE lub agonisty angiotensyny II z lekiem hamującym cyklooksygenazę może powodować dalsze, zwykle odwracalne, zaburzenia czynności nerek, w tym ostrą niewydolność nerek. Podczas równoległego stosowania etorykoksybu i inhibitora ACE lub agonisty angiotensyny II należy zachować ostrożność (szczególnie u osób w podeszłym wieku), zapewnić odpowiednie nawodnienie chorego oraz rozważyć monitorowanie czynności nerek.
Kwas acetylosalicylowy
Etorykoksyb może być stosowany jednocześnie z małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego, należy jednak zachować ostrożność ze względu na zwiększenie ryzyka wystąpienia owrzodzeń przewodu pokarmowego. Nie zaleca się równoległego stosowania z kwasem acetylosalicylowym w większych dawkach lub z innymi NLPZ.
Cyklosporyna i takrolimus
NLPZ mogą nasilać działanie toksyczne cyklosporyny lub takrolimusu; podczas równoległego stosowania należy monitorować czynność nerek.
Sole litu
NLPZ zmniejszają wydalanie litu przez nerki i zwiększają jego stężenie w osoczu; w razie konieczności należy monitorować stężenie litu w osoczu i dostosować jego dawkę w trakcie leczenia skojarzonego i po odstawieniu NLPZ.
Metotreksat
Etorykoksyb może zwiększać stężenie metotreksatu i nasilać jego toksyczność; należy zachować ostrożność.
Doustne środki antykoncepcyjne
Etorykoksyb może zwiększać stężenie etynyloestradiolu, co wiąże się ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia działań niepożądanych związanych ze stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych (np. żylne zaburzenia zakrzepowo-zatorowe u kobiet z grupy ryzyka).
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ)
Należy uwzględnić możliwość zwiększenia stężenia estrogenów, co wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych związanych ze stosowaniem HTZ.
Prednizon, prednizolon
Etorykoksyb nie wywiera klinicznie istotnego wpływu na farmokokinetykę prednizonu i prednizolonu.
Digoksyna
Stosowanie etorykoksybu w dawce 120 mg 1 ×/d przez 10 dni nie wpływa na AUC digoksyny ani jej wydalanie przez nerki; zwiększenie cmax o ok. 33% w większości przypadków nie ma znaczenia klinicznego, należy jednak zachować ostrożność u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych digoksyny.
Leki metabolizowane z udziałem sulfotransferaz
Etorykoksyb jest inhibitorem ludzkiej sulfotransferazy, szczególnie jej izoenzymu SULT1E1; należy zachować ostrożność podczas równoległego stosowania z innymi lekami metabolizowanymi głównie z udziałem sulfotransferaz, np. z salbutamolem p.o., minoksydylem.
Leki metabolizowane z udziałem CYP450
Na podstawie badań in vitro nie należy się spodziewać hamującego wpływu etorykoksybu na izoenzymy cytochromu P450: CYP1A2, 2C9, 2C19, 2D6, 2E1 oraz 3A4.
Ketokonazol
Ketokonazol (silny inhibitor CYP3A4) podawany w dawce 400 mg 1 ×/d przez 11 dni nie wpływa w sposób klinicznie istotny na farmakokinetykę pojedynczej dawki 60 mg etorykoksybu.
Worykonazol, mikonazol
Równoczesne podawanie worykonazolu (p.o.) lub mikonazolu (miejscowy żel p.o.) powoduje niewielkie zwiększenie ekspozycji na etorykoksyb (nie ma to znaczenia klinicznego).
Leki zobojętniające sok żołądkowy
Leki zobojętniające sok żołądkowy nie wpływają w sposób istotny klinicznie na farmakokinetykę etorykoksybu.
Bardzo często: ból brzucha.
Często: zawroty głowy, bóle głowy, obrzęki (zatrzymanie płynów), kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, skurcz oskrzeli, zaparcia, wzdęcia z oddawaniem gazów, zapalenie błony śluzowej żołądka, zgaga, biegunka, niestrawność, nudności, wymioty, zapalenie przełyku, owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej, zwiększenie aktywności AST i ALT, wybroczyny, osłabienie, zmęczenie, objawy grypopodobne, zapalenie wyrostka zębodołowego.
Niezbyt często: zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit, zakażenia górnych dróg oddechowych, zakażenia układu moczowego, niedokrwistość (szczególnie związana z krwawieniem żołądkowo-jelitowym), leukopenia, małopłytkowość, reakcje nadwrażliwości, zwiększenie lub zmniejszenie apetytu, zwiększenie masy ciała, lęk, depresja, zmniejszenie sprawności umysłowej, omamy, zaburzenia smaku, bezsenność, parestezje, senność, szumy uszne, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, migotanie przedsionków, tachykardia, zastoinowa niewydolność serca, nieswoiste zmiany w EKG, dławica piersiowa, zawał serca, uderzenia gorąca, udar mózgu, przemijający napad niedokrwienny, przełom nadciśnieniowy, zapalenie naczyń, kaszel, duszność, krwawienie z nosa, wzdęcia, zaburzenia jelit, suchość błony śluzowej jamy ustnej, owrzodzenie żołądka i/lub dwunastnicy (w tym perforacje i krwawienia z przewodu pokarmowego), zespół jelita drażliwego, zapalenie trzustki, obrzęk twarzy, świąd, wysypka, rumień, pokrzywka, kurcze mięśni, bóle mięśniowo-szkieletowe i sztywność, białkomocz, zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi, zaburzenia czynności nerek, ból w klatce piersiowej, zwiększenie stężenia azotu mocznikowego w surowicy, zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej, hiperkaliemia, zwiększenie stężenia kwasu moczowego.
Rzadko: obrzęk naczynioruchowy, reakcje anafilaktyczne lub anafilaktoidalne, dezorientacja, niepokój, zapalenie wątroby, niewydolność wątroby, żółtaczka, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, wykwity polekowe o stałej lokalizacji, hiponatremia.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania należy zastosować doraźne metody postępowania: płukanie żołądka, kliniczną obserwację pacjenta oraz, w razie konieczności, zastosowanie leczenia wspomagającego. Lek nie jest usuwany podczas hemodializy; nie wiadomo czy skuteczna jest dializa otrzewnowa.
Etorykoksyb podobnie jak inne leki hamujące syntezę prostaglandyn może powodować niedowład macicy oraz przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego w III trymestrze ciąży. Lek jest przeciwwskazany w okresie ciąży; jego stosowanie nie jest zalecane u kobiet planujących ciążę.
Nie wiadomo czy lek przenika do pokarmu kobiecego. Podczas leczenia nie należy karmić piersią.
Podawać p.o., 1 ×/d, niezależnie od posiłków; przyjęcie leku na czczo pozwala uzyskać szybszy efekt przeciwbólowy.
Lek jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku ≥16 lat.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
30 mg/d; w razie konieczności dawkę można zwiększyć do 60 mg/d.
RZS i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
60 mg/d; w razie konieczności dawkę zwiększyć do 90 mg/d, po złagodzeniu objawów dawkę można ponownie zmniejszyć do 60 mg/d.
Ostra faza dny moczanowej
120 mg/d przez maks. 8 dni.
Ból po stomatologicznym zabiegu chirurgicznym
90 mg/d przez maks. 3 dni.
W przypadku ostrych zespołów bólowych lek należy stosować wyłącznie w okresie ich występowania. Ryzyko powikłań dotyczących układu krążenia może się zwiększać wraz z wielkością dawki i długością leczenia; lek należy stosować możliwie najkrócej, w najmniejszej dawce skutecznej. Należy okresowo oceniać odpowiedź na leczenie (szczególnie u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów) i potrzebę jego kontynuowania.
Osoby w podeszłym wieku
Nie ma konieczności dostosowania dawki u osób w podeszłym wieku.
Niewydolność wątroby
U chorych z łagodną niewydolnością wątroby dawka maks. 60 mg/d, z umiarkowaną niewydolnością wątroby – 30 mg/d.
Niewydolność nerek
Nie jest konieczne dostosowanie dawki u osób z klirensem kreatyniny ≥30 ml/min.
Pacjenci u których podczas leczenia wystąpią zawroty głowy lub senność nie powinni prowadzić pojazdów i obsługiwać urządzeń mechanicznych.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
