W 2017 r. endoprotezoplastykę stawową na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundudsz Zdrowia wykonywano w 314 placówkach na terenie całego kraju - wynika ze sprawozdania NFZ. W ramach tych umów w 308 placówkach wszczepiano endoprotezy stawu biodrowego, w 283 - stawu kolanowego, w 101 - stawu ramiennego, w 57 - stawu łokciowego, a w 58 - innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących w 2017 r. te świadczenia znajdowała się w województwach mazowieckim i śląskim (37), a najmniejsza - w lubuskim (7) i opolskim (9).
Fot. pixabay.com
W 2017 r. w całym kraju wykonano 85 488 endoprotezoplastyk stawowych, z czego:
56 688 endoprotezoplastyk stawu biodrowego
• 47 776 endoprotez całkowitych
• 10 249 endoprotez częściowych
• 663 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu
27 653 endoprotezoplastyki stawu kolanowego
• 25 425 endoprotezoplastyk całkowitych
• 1 966 endoprotezoplastyk częściowych
• 262 zabiegi rewizyjne bez wymiany elementów wszczepu
707 endoprotezoplastyk stawu ramiennego
189 endoprotezoplastyk stawu łokciowego
251 endoprotezoplastyk innego stawu.
Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów – 12 899 - wykonano na terenie woj. mazowieckiego, a najmniejszą – 2 146 – na terenie woj. opolskiego. W placówkach z województw: mazowieckiego, śląskiego, wielkopolskiego i małopolskiego wykonano łącznie 39 996 endoprotezoplastyk, czyli prawie 47% wszystkich zabiegów.
Około 12% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach z Mazowsza (2 058) i Świętokrzyskiego (1 317) – łącznie około 33% wszystkich operowanych pacjentów spoza terenu województwa. Prawie 16% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i 34% wszystkich zabiegów przeprowadzonych w województwie świętokrzyskim było wykonanych pacjentom spoza tego województwa.
Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: dolnośląskim (207), pomorskim (232), zachodniopomorskim (259) i kujawsko-pomorskim (267), co stanowi odpowiednio około: 4%, 5%, 7% i 7% wszystkich endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw.
Od 2005 r. stale rośnie roczna wartość zabiegów endoprotezoplastyki stawowej wykonywanych w ramach umów zawartych z NFZ. W 2017 r. wykonano o około 181% zabiegów endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. W latach 2005-2017 największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprozoplastyk stawów: łokciowego, ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost odnotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego, a następnie stawu kolanowego. W ciągu ostatnich 13 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z 4 072 do 27 653, a endoprotezoplastyk stawu biodrowego - z 26 091 do 56 688.
W latach 2005-2017 stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły prawie pięciokrotnie i w 2017 r. wynosiły 469% kosztów poniesionych przez NFZ w 2005 r. Ogółem w ciągu 13 lat na zabiegi endoprotezoplastyki stawowej wydatkowano środki w wysokości ponad 9 miliardów złotych.
Od 2005 r. rośnie sukcesywnie liczba placówek wykonujących zabiegi endoprotezoplatyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego. W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117, a w 2017 r. – 283 ośrodków. Liczba placówek wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do 308.
W obserwowanym okresie wzrosła liczba ośrodków wszczepiających więcej niż 150 endoprotez stawu biodrowego rocznie: z 47 w 2005 r. do 163 w 2017 r. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba placówek wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 w 2005 r. do 44 świadczeniodawców w roku 2017, tj. 15-krotnie.
Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni 13 lat nie zmienia się w zasadniczy sposób struktura wieku pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawową. Najliczniejszą grupę pacjentów, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego, stanowią osoby w przedziale wiekowym 60-69 lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest realizowanych również osobom w wieku 70-79 lat.
Rośnie udział endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie zabiegów endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2017 r. - prawie 79%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie obserwuje się tego rodzaju zmian.
W ciągu ostatnich 13 lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie zabiegów endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego utrzymuje się w ciągu ostatnich 13 lat na poziomie ponad 90%.
