×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Wady wrodzone klatki piersiowej i kręgosłupa

lek. Alicja Koczwara
Oddział Rehabilitacji, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie

Wady wrodzone klatki piersiowej i kręgosłupa powstają w bardzo wczesnym okresie wewnątrzłonowego rozwoju dziecka, w wyniku zadziałania niekorzystnych czynników, które zwykle trudno zidentyfikować.

Nie każda wada wrodzona klatki piersiowej i kręgosłupa jest widoczna zaraz po urodzeniu. Niekiedy nieprawidłowości w budowie klatki piersiowej lub kręgosłupa ujawniają się w pierwszych latach życia lub są wykrywane przypadkowo, przy okazji wykonywania zdjęć radiologicznych z innego powodu. Wczesne wykrycie wady zależy przede wszystkim od tego, czy powoduje ona widoczną deformację ciała lub dolegliwości wynikające np. z ucisku na inne struktury organizmu.

zespół Klippla-Feila, czyli tak zwana wrodzona krótka szyja

Do wad wrodzonych klatki piersiowej i kręgosłupa należy zespół Klippla-Feila, czyli tak zwana wrodzona krótka szyja. Zaburzenie to polega na skróceniu szyi na skutek zmiany liczby kręgów szyjnych z towarzyszącymi deformacjami w budowie kręgów. Zmiany kształtu kręgów są spowodowane zrośnięciem dwóch lub więcej trzonów lub łuków kręgów, nieprawidłowym ukształtowaniem trzonu, brakiem części trzonu, jego asymetrią lub brakiem łuku kręgu.

W czasie badania dziecka najczęściej zwraca uwagę asymetryczne ustawienie głowy z towarzyszącym skróceniem szyi. Zazwyczaj obserwuje się również obniżoną granicę skóry owłosionej głowy. Zaburzona budowa kręgów powoduje również ograniczenie zakresu ruchów kręgosłupa w odcinku szyjnym.

U dzieci z zespołem Klippla-Feilla stosuje się rehabilitację ogólnorozwojową poprawiającą symetrię tułowia oraz utrzymującą pełny zakres ruchów w stawach barkowych. Ponieważ wady występujące w zespole Klippla-Feila dotyczą samej budowy kręgów, nie ma możliwości odwrócenia tych zmian poprzez ćwiczenia. Nie można też uzyskać w pełni symetrycznego ustawienia głowy. Leczenie chirurgiczne stosuje się tylko w przypadkach, gdy występują zaburzenia układu nerwowego.

Kręcz szyi

Kręcz szyi, czyli asymetryczne ustawienie głowy może mieć różne przyczyny. Patologia może dotyczyć układu kostnego, czyli wad w budowie kręgów (jak w wymienionym wyżej zespole Klippla-Feila) lub układu mięśniowego. W tym drugim przypadku po jedenej stronie szyi dochodzi do skrócenia mięśnia, który przyczepia się do mostka, obojczyka i wyrostka sutkowatego czaszki. Powoduje to pochylenie głowy na jedną stronę z równoczesnym jej odwróceniem w stronę przeciwną.

Sytuacja taka występuje najczęściej z powodu wylewu krwi do mięśnia w trakcie trudnego porodu lub długiego asymetrycznego ułożenia (np. podczas leczenia na oddziale intensywnej opieki medycznej). W tych przypadkach leczenie rehabilitacyjne rozpoczyna się jak najwcześniej. Polega ono na stymulacji dziecka do symetrycznego ustawienia głowy, odpowiednim układaniu i noszeniu. Do leczenia włącza się również masaż lub delikatne nagrzewanie skróconego mięśnia.

Nie stosuje się natomiast żadnych zewnętrznych zabezpieczeń przed przekręcaniem głowy w jedną stronę. Takie postępowanie może nasilić przykurcz mięśnia, ponieważ dziecko cały czas usiłuje „walczyć” z przeszkodą. Wyniki leczenia są dobre. Zazwyczaj z czasem następuje wchłonięcie krwiaka, wyrównanie długości mięśnia i powrót do symetrycznego ustawienia głowy. W nielicznych przypadkach konieczne jest operacyjne wydłużenie mięśnia.

Wśród najczęstszych deformacji klatki piersiowej i grzbietu wyróżniamy klatkę piersiowa lejkowatą, klatkę piersiową kurzą oraz wysokie ustawienie łopatki, czyli tak zwaną chorobę Sprengla.

Klatka piersiowa lejkowata

Klatka piersiowa lejkowata jest określana w ten sposób z powodu charakterystycznie zmienionego kształtu. Mostek jest zapadnięty w stronę kręgosłupa i tworzy zagłębienie przypominające lejek, którego boki stanowią wygięte końce żeber. Klatka piersiowa lejkowata poza defektem kosmetycznym nie powoduje dolegliwości i zaburzeń w funkcjonowaniu płuc lub innych narządów wewnętrznych.

Rehabilitacja polega na stosowaniu ćwiczeń oddechowych z oporem (np. dmuchanie do wody przez słomkę lub wężyk, dmuchanie baniek mydlanych, grę na instrumentach – zabawkach lub dmuchanie balonów). Polecane jest również pływanie oraz ogólne ćwiczenia ogólno usprawniające, w celu rozwijania mięśni obręczy barkowej i klatki piersiowej.

U nastolatków, dla których defekt kosmetyczny spowodowany nieprawidłowym kształtem klatki piersiowej stanowi znaczny dyskomfort, można, na wyraźną prośbę pacjenta, wykonać zabieg operacyjny metodą Nussa, który polega na operacyjnym wsunięciu odpowiednio wygiętego paska blachy w ścianę klatki piersiowej. Zabieg natychmiast poprawia wygląd klatki piersiowej. Niedogodnością jest to, że stabilizujący pasek blachy usuwa się dopiero po 2–3 latach.

Klatka piersiowa kurza

Klatka piersiowa kurza, podobnie jak klatka lejkowata, zawdzięcza swoją nazwę deformacji nadającej jej cechy charakterystyczne dla klatki piersiowej ptaka. Mostek wraz z przylegającymi końcami żeber jest wysunięty do przodu, natomiast dalsze odcinki łuków żeber są zapadnięte.

Klatka piersiowa kurza nie powoduje żadnych dolegliwości. W rehabilitacji stosuje się ćwiczenia oddechowe, wzmacniające, poprawiające kontrolę postawy. W przeszłości stosowano aparaty ortopedyczne z pelotą uciskającą wysunięty mostek, ale ze względu na złą tolerancję oraz niezadawalające wyniki leczenia obecnie stosuje się je bardzo rzadko.

Operacje korekcyjne wykonuje się tylko z przyczyn psychologicznych.

Wrodzone wysokie ustawieni łopatki (choroba Sprengla)

Wrodzone wysokie ustawieni łopatki (choroba Sprengla) polega na asymetrycznym (tzn. po jednej stronie) wysokim ustawieniu łopatki z towarzyszącym odstawaniem jej przyśrodkowego brzegu od tułowia. Przyczyną choroby Sprengla jest zaburzenie przesuwania ku dołowi zawiązka łopatki pod koniec pierwszego trymestru ciąży. W początkach życia płodowego zawiązek łopatki znajduje się na poziomie kręgów szyjnych, ale później przesuwa się na wysokość kręgosłupa piersiowego.

Choroba Sprengla powoduje ograniczony ruch łopatki względem tułowia, co skutkuje również ograniczeniem ruchomości stawu barkowego po tej samej stronie, zwłaszcza ruchu unoszenia kończyny do boku.

Postępowanie rehabilitacyjne wdraża się w łagodnej postaci choroby Sprengla, w której nie stwierdza się dużego ograniczenia zakresu ruchu w barku. W cięższych przypadkach możliwa jest tylko korekcja operacyjna ustawienia łopatki, która poprawia funkcję kończyny górnej.

06.06.2016
Zobacz także
  • Koślawość kolan i stóp u dzieci
  • Bóle kręgosłupa u młodzieży - przyczyny
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta