Choroby zwyrodnieniowe i zapalne stawów należą do schorzeń występujących u ludzi najczęściej. Ich wczesne wykrycie i leczenie pozwoliłoby uniknąć ogromnych kosztów finansowych i społecznych – mówili uczestnicy konferencji z okazji Światowego Dnia Reumatyzmu. Tegoroczny Dzień Reumatyzmu, obchodzony 12 października, przebiega pod hasłem "Żyj lepiej, starzej się pogodnie".
Jak szacuje Parlament Europejski, dolegliwości ze strony narządu ruchu dotyczą 30-40% Europejczyków. Oznacza to, że w Polsce jest ich około 9 milionów.
Najczęstsza jest zwyrodnieniowa choroba stawów, której sprzyjają zaawansowany wiek, otyłość, siedzący tryb życia, ale i nadmierny wysiłek fizyczny. Kolejna grupa, to choroby o podłożu zapalnym, których jest około 200. Mogą dotknąć każdego – wbrew pozorom, często zapadają na nią młodzi ludzie. Najczęstsze z chorób zapalnych jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), na które zapada około 1% populacji – w 75% przypadków są to kobiety.
Choroby zapalne stawów mogą szybko doprowadzić do kalectwa. W przypadku RZS 32-50% chorych musi zaprzestać pracy w przeciągu 10 lat od wystąpienia pierwszych objawów. Choroby układu kostno-stawowego to według danych ZUS trzecia przyczyna absencji chorobowej - po ciąży oraz urazach i zatruciach. Tylko w roku 2012 wystawiono z ich powodu 2 mln zwolnień lekarskich, zaś absencja przekroczyła 28 milionów dni roboczych. Koszty społeczne mogą sięgać 0,5-2% PKB.
Istnieją leki, które skutecznie opóźniają postęp choroby, jednak kluczowe znaczenie ma wczesna diagnoza. W chorobach zapalnych stawów istnieje tak zwane okno terapeutyczne – okres, w którym rozpoczęcie leczenia gwarantuje najlepsze wyniki - trwa zaledwie 12 tygodni od wystąpienia objawów. Zwykle pacjenci zgłaszają się z bólem, jednak równie istotny jest obrzęk.
W Polsce RZS diagnozuje się zwykle w 35. tygodniu od pierwszych objawów. Jak wynika z badań przeprowadzonych w Polsce przez Harris Interactive w ramach globalnej kampanii "RZS - dołącz do działania", 81% chorych z RZS pozostaje pod opieką reumatologa, jednak tylko 31% uważa, że ich choroba jest dobrze leczona i tylko 30% traktuje zapobieganie uszkodzeniom stawów jako najważniejszy cel. Aż 97% polskich chorych twierdzi, że RZS źle oddziałuje na ich ogólne samopoczucie i codzienną aktywność. 70 proc. błędnie sądzi, że RZS jest pod kontrolą, dopóki nie czują bólu.
- Z bólami czy obrzękiem stawów trzeba się zgłaszać do reumatologa, a nie od ortopedy - zaznaczył prof. Witold Tłustochowicz, konsultant krajowy w dziedzinie reumatologii. Celem leczenia jest powstrzymanie postępu choroby. Im wcześniej rozpoznane zostanie reumatoidalne zapalenie stawów tym skuteczniejsze jest leczenie. Niestety, okno terapeutyczne, w którym możliwe jest wyleczenie chorób to bardzo krótki okres. Gdy już powstaną nieodwracalne zmiany, choroba staje się przewlekła.
Wiedza o chorobach reumatycznych wciąż jest za mało rozpowszechniona – także wśród lekarzy. Na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi w ogóle nie uczy się studentów reumatologii, zaś w Warszawie nie zajmują się tym reumatolodzy. - To tak, jakbym ja wykładał ginekologię – coś o tym wiem, bo mam dwoje dzieci – zażartował prof. Tłustochowicz.
Z punktu widzenia NFZ wydatki na leczenie chorób układu kostno-stawowego to znaczny koszt - ale według ZUS nakłady na leczenie dają znaczne oszczędności dzięki zmniejszeniu absencji i mniejszym wydatkom na renty z tytułu niezdolności do pracy.
Konferencja prasowa odbyła się w ramach kampanii "Żyj lepiej, starzej się pogodnie", Zorganizowały ją Instytut Reumatologii w Warszawie oraz Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego.
Na terenie Instytutu Reumatologii odbywają się 11 i 12 października warsztaty dla chorych, prowadzone przez lekarzy i ekspertów. Można też nawiązać kontakt ze stowarzyszeniami pacjentów. Na stronie www.dzienreumatyzmu.pl pojawia się dodatkowe materiały, na przykład wideo poradniki dla chorych.
